حقی گفت: کانت هرچه وارد فلسفه کرد، ایدئالیست‌های آلمانی از آن عبور کردند. اما کانت هنوز برای ما تازه است و باید در آن باقی بمانیم. بهتر بود در کتاب «کانت و فرهنگ جهانی» نقدهایی هم نسبت به کانت صورت می‌گرفت.کانت هنوز برای ما تازه است/ تاکید بر نقادی کانت در کتاب
- نویسنده موضوع kiyan
- تاریخ شروع
- پاسخ‌ها 19
- بازدیدها 375
- Tagged users هیچ
ساعت تک رمان
حقی گفت: کانت هرچه وارد فلسفه کرد، ایدئالیست‌های آلمانی از آن عبور کردند. اما کانت هنوز برای ما تازه است و باید در آن باقی بمانیم. بهتر بود در کتاب «کانت و فرهنگ جهانی» نقدهایی هم نسبت به کانت صورت می‌گرفت.
در نشست معرفی و بررسی کتاب «کانت و فرهنگ جهانی» با حضور زهره سعیدی (مولف کتاب)، علی حقی(منتقد) و رضا ماحوزی(منتقد) امروز یکشنبه 23 خرداد از سوی سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران به صورت مجازی برگزار شد.
سعیدی در ابتدای این نشست درباره کتاب حاضر توضیحاتی را ارائه کرد و گفت: مفهوم فرهنگ، مفهومی گسترده و قابل انعطاف است؛ به نحوی که از یک سو می‌تواند به تمام ابعاد وجودی انسان، یعنی بعد مادی، معنوی، عقلانی، اخلاقی و اجتماعی او توسع یابد و از سوی دیگر به برخی از آنها محدود گردد. با این حال وجه مشترک تمام معانی فرهنگ ناظر به رشد استعدادهای آدمی است؛ استعدادهایی که به شکل هنر، مهارت، مدنیت، اخلاق و خردورزی جلوه پیدا کرده است.
سعیدی در ابتدای این نشست درباره کتاب حاضر توضیحاتی را ارائه کرد و گفت: مفهوم فرهنگ، مفهومی گسترده و قابل انعطاف است؛ به نحوی که از یک سو می‌تواند به تمام ابعاد وجودی انسان، یعنی بعد مادی، معنوی، عقلانی، اخلاقی و اجتماعی او توسع یابد و از سوی دیگر به برخی از آنها محدود گردد. با این حال وجه مشترک تمام معانی فرهنگ ناظر به رشد استعدادهای آدمی است؛ استعدادهایی که به شکل هنر، مهارت، مدنیت، اخلاق و خردورزی جلوه پیدا کرده است.
او با اشاره به مفهوم فرهنگ در نقد قوه حکم افزود: مواجهه نخست ما با طبیعت، مواجهه با پدیدار آن و بر اساس اصل مکانیکی (ضرورت) است اما رویدادهای تبیین ناپذیر با این اصل بر اساس اصل غائی تبیین می‌شوند.
این پژوهشگر فلسفه طبیعت را به دو بخش تقسیم کرد و توضیح داد: طبیعت مکانیکی به معنای قلمرو انسان محسوس و محکوم به ضرورت علی حاکم بر جهان و طبیعت غایت مند به معنای قلمرو انسان معقول و آزاد از روابط علی است. سلسله غایات در طبیعت غایت مند به انسان ختم می شود که خود دو نوع غایت دارد:1. غایت طبیعی (سعادت)2. غایت معقول
این پژوهشگر فلسفه طبیعت را به دو بخش تقسیم کرد و توضیح داد: طبیعت مکانیکی به معنای قلمرو انسان محسوس و محکوم به ضرورت علی حاکم بر جهان و طبیعت غایت مند به معنای قلمرو انسان معقول و آزاد از روابط علی است. سلسله غایات در طبیعت غایت مند به انسان ختم می شود که خود دو نوع غایت دارد:1. غایت طبیعی (سعادت)2. غایت معقول
سعیدی با اشاره به استفاده از دو مفهوم فرهنگ انضباط و فرهنگ مهارت افزود: فرهنگ در نظر کانت، مفهومی عام، امری انضمامی و موضوعی مربوط به جامعهی مدنی است؛ زیرا اولاً گستره‌ی آن، مفاهیم تأدیب، تمدن، مهارت، پرورش و تربیت را در بر می‌گیرد. ثانیاً امری قابل تحقق در همین جهان است و ثالثاً مفهومی مدنی است که منجر به رشد اجتماع و تکامل آن می‌گردد.
او در بخش دیگری از سخنانش درباره نسبت بین فرهنگ و خیر اعلا سخن گفت و ادامه داد: خیر اعلا(وجه انتزاعی و ایده آل خیر اعلا) به معنای ترکیب عالی ترین خیر فیزیکی انسان، یعنی سعادت با عالی ترین خیر عقلانی او، یعنی فضیلت است که به طور کامل در این جهان محقق نمی شود. زیرا نزاع سعادت و فضیلت با توجه به سرشت دوگانه انسان همواره وجود دارد. با این حال ایده خیر اعلا را می توان راهنمای افراد انسانی و نوع بشر در تنظیم مناسبات فردی و اجتماعی به سمت آزادی، عقلانیت و انسانیت به شمار آورد. نوع انسان می تواند گام به گام، به تدریج و در طی نسلها به خیر اعلا نزدیک گردد
سعیدی با اشاره به فرهنگ آزادی یا آزادی معقول (وجه انضمامی و سکولار خیر اعلا) نیز توضیح داد: فرهنگ انضباط (آزادی درونی / زبان مشترک اقوام و ملل) به معنای تلاش فردی برای هماهنگی عقل با میل که آزادی درونی را محدود می کند و منجر به کمال فردی و اخلاقی می‌شود. سطح اول آن کنترل نفس و سطح برتر آن تکامل عقل و سیادت آن بر جهان است. فرهنگ انضباط یعنی شکل گیری اجتماع اخلاقی که قوانین اخلاقی بر آن حاکم است و غایت تمدن به شمار می رود
به گفته این محقق فلسفه، فرهنگ مهارت (آزادی بیرونی / جامعه مدنی و عدالت اجتماعی) نیز به معنای تلاش فردی برای هماهنگی آزادی فرد با آزادی سایرین که آزادی بیرونی را محدود می کند و منجر به کمال جمعی و عدالت اجتماعی می گردد. فرهنگ مهارت یعنی شکل گیری اجتماعی سیاسی که قوانین حقوقی بر آن حاکم است و بستر و لازمه رشد اخلاقی به شمار می رود. تعارض طبیعت (منفعت فردی) با فرهنگ (منفعت جمعی) و تعارض میان انسان به عنوان یک موجود فرهنگی و اجتماعی با انسان به عنوان یک موجود طبیعی و غیر اجتماعی منجر به رشد فرهنگی، یعنی نظم اجتماعی و استقرار قوانین می‌شود.
سعیدی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه فرهنگ صلح بالاترین خیر سیاسی صلح پایدار است که در سه مرحله به دست می‌آید، توضیح داد: برقراری نظم قانونی در هر کشور؛ حکومت قانونی جهانی بر روابط میان جوامع (اتحاد دولت ها بر اساس قوانین بین الملل) و برقراری نظمی جهان وطنی که در آن تمام انسانها شهروند یک جامعه بزرگ لحاظ شوند، این سه مرحله هستند.
او با اشاره تاریخ مندی فرهنگ گفت: نژاد بشر صرفاً در جریان تاریخ می تواند به غایت نهایی خود دست پیدا کند. تاریخ، حرکتی قانون مند است که می توان در آن رشد آرام و تدریجی استعدادهای انسان را مشاهده کرد. افراد انسانی و جوامع و کشورها در خدمت تکامل تاریخ قرار دارند. تاریخ امکان گذر از آزادی نابخردانه به سمت آزادی بخردانه را فراهم می کند. غایت طبیعت و غایت انسان هم سو هستند و در طول تاریخ به سمت حاکمیت عقل بر جهان در حرکت هستند. در اینجا جمع جبر و اختیار را می بینیم: روند تکامل تاریخی عقل روندی طبیعی است که طبیعت آن را به پیش می برد و در عین حال روندی فعالانه و حاصل تلاش آزادانه انسان است که از طریق نوع بشر محقق می‌شود.
سعیدی در بخش دیگری از سخنانش درباره رشد فرهنگ (رشد عقلانیت) سخن گفت و افزود: با رشد و گسترش عقلانيت در فرد، جامعه، دانشگاه و دولت؛ «فرهنگ آزادي»، «فرهنگ اخلاقي»، «فرهنگ خردورزی» و «فرهنگ صلح‌محوري» در سراسر جهان گسترش پیدا خواهد كرد.
ماحوزی نیز در بخش دیگری از این نشست طی سخنانی عنوان کرد: اگر قرار باشد لولایی را انتخاب کنیم که درب بر آن بچرخد، آن گرانیگاه برای گفت‌وگوی با حوزه‌های مختلف فرهنگ است. عناوین انتخاب شده در این کتاب نشان می‌دهد که سعیدی تلاش کرده تا میان موضوعات مختلف با عرصه فرهنگ ارتباط برقرار کند و از این جهت کارشان موفق است
ماحوزی نیز در بخش دیگری از این نشست طی سخنانی عنوان کرد: اگر قرار باشد لولایی را انتخاب کنیم که درب بر آن بچرخد، آن گرانیگاه برای گفت‌وگوی با حوزه‌های مختلف فرهنگ است. عناوین انتخاب شده در این کتاب نشان می‌دهد که سعیدی تلاش کرده تا میان موضوعات مختلف با عرصه فرهنگ ارتباط برقرار کند و از این جهت کارشان موفق است
موضوعات مشابه
