جامعه جامعه آرمانی از دید فارابی و سعدی

  • نویسنده موضوع morva♡
  • تاریخ شروع
  • پاسخ‌ها 26
  • بازدیدها 579
  • Tagged users هیچ

ساعت تک رمان

morva♡

مدیر بازنشسته تالار جامعه و فرهنگ
مقام‌دار بازنشسته
تاریخ ثبت‌نام
2020-04-28
نوشته‌ها
1,005
لایک‌ها
8,030
امتیازها
93
سن
25
محل سکونت
TEHran
کیف پول من
1,572
Points
0
6 .6. دينمداري
سعدي و فارابي از سرچشمه هاي حكمت و معرفت ديني سيراب گشته اند و بدين روي، تار و پود انديـشه و سـخن
هردو با معارف ديني در هم تنيده است . فضيلت، كمال، سعادت و خير كـه فـارابي از آن دم مـي زنـد يـا داد و دهـش و توفيق خير و تواضع و درويش صفتي كه دلخواه سعدي است، همگي ريشه در آموزههاي دينـي دارد و سـنجيدن آن بـا نگرشي برون ديني آسان نيست . هرچند سخن ستايش آميز سعدي دربـاره ي ممـدوح خـود، ابـوبكر سـعد زنگـي كـه در ديباچهي كتاب نشسته است، خالي از اغراق شاعرانه نيست، اما به همه حال آنچه درباره ي او گفته و يا بـه دعـا بـرايش خواسته است، جلوهاي از آرمانخواهي سعدي همراه با نگاهي درونديني است؛ از جمله:
جهانبــــــــان ديــــــن پــــــرور دادگــــــر
... طلبـــــــكار خيـرســـــــت و اميـــــــدوار
كلــــــه گوشــــــه بــــر آسمــــــان بريــــــن
نيامــــــد چــــو بوبــــــكر بعــــد از عمـــــر
خدايـــــــا اميـــــدي كـــــــه دارد بــــــر آر
هنــــــوز از تواضــــع ســــرش بــــر زمــــين
(همان، 16)
تنـــت بـــاد پيوســـته چـــون ديـــن درســـت
درونــــت بـــــه تأييــــــد حــــــق شادبــــــاد
جهـــانآفـــرين بـــر تـــو رحمـــــت كنـــــاد
بدانـــــديش را دل چـــــو تـــــدبير ســـــست
دل و ديـــــن و اقليمـــــــت آبــــــاد بـــــــاد
دگـــر هرچـــه گـــويم فـــسانه ســـت و بـــاد
(همان، 17)
7 .6 .ويژگيهاي پادشاه ستمگر
سعدي براي برحذر داشتن فرمانروايان از بيدادگري و ددمنشي ، صفات فرمانروايان سـتمگر و عـدالت سـتيز را نيـز گوشزد مي كند. اين رويه يادآور روش فارابي در ترسيم مدينه ي جاهله و متبدله و امثال آن است؛ بنـابراين در بوسـتان جنبههاي عينيتر و محسوستر رفتار ظالمانهي شاهان و درباريان مورد نكوهش قرار گرفته است. در اينجـا بـه برخـي موارد اشاره ميشود:
1 .7 .6 .دستاندازي به اموال بازرگانان : سعدي بيش از هرچيز به گسترش نيكنامي و به تعبير خودش «ذكـر
جميل» و زيان بدنامي حاكم در سرزمينهاي ديگر نظر دارد. مثلاً چنانچه تاجري در جايي مورد بيمهري واقع شود و يـا
مال و جان ش مصون نماند، نه تنها داد و ستد و پيوند تجاري خود را با آن سرزمين قطع مي كنـد ، بلكـه ديگـر همكـاران خود را از سفر بدانجا باز ميدارد و در نتيجه مايهي بيرونقي و ركود اقتصادي جامعه و بدنامي پادشاه ميشود.
 
انجمن رمان نویسی دانلود رمان
امضا : morva♡

morva♡

مدیر بازنشسته تالار جامعه و فرهنگ
مقام‌دار بازنشسته
تاریخ ثبت‌نام
2020-04-28
نوشته‌ها
1,005
لایک‌ها
8,030
امتیازها
93
سن
25
محل سکونت
TEHran
کیف پول من
1,572
Points
0
شهنـــــشه كـــــه بازارگـــــا ن را بخــــــسـت
كــــي آنجــــا دگــــر هوشمــــ ـندان رونــــد
در خيــــر بــــر شــــهر و لــــشكر ببــــست
چـــــو آوازهي رســـــــم بــــــد بـــــشنونــد
(همان، 20)
و يا:
نكــــو بايــــدت نــــــام [و] نيكــــو قبــــول
ـــــــــ ودار بــــــازارگان و رســــــــول نك
(همان، 20)
مسافران و جهانگردان نيز چنانچه مورد بيمهري واقعشوند، همچون بازرگانانِ دلآزرده رفتار ميكنند:
بزرگــــــان، مــــسافر بــــه جــــان پرورنــــد
تبــــه گـــــردد آن مملكــــت عــــن قريــــب
غريــــبآشــــنا بــــاش و ســــياح دوســـــت
نكــــــودار ضـــــيف و مـــــسافــر عزيـــــــز
كــــه نــــام نكــــويي بــــه عالـــــم برنــــــد
كــــــز او خــــــاطر آزرده آيــــــد غريــــــب
كــــه ســــياح جــــلاب نــــام نكوســــــت
وز آسيبــــشان بــــر حــــذر بــــاش نيــــز
(همان، 21)
همچنين اگر تاجري در ديار غربت بميرد، دستبرد به اموال وي را نشان ستمگري و فرومايگي سلطان ميداند.
.7 .6 .قانونگذاري ظالمانه : يكي از رفتارهاي نارواي دولتمردان، برپايي قوانين و رسوم ظالمانه است . در ايـن
من سنَّ في الاسلام سنه حسنه فعملَ بها بعده كُتب له مثل أجـر )ص( « باره ذكر روايتي بي مناسبت نيست : قال رسول االله
من عمِل بها و لا ينقص من اجورهم شيءو منْ سنّ في الاسلام سنه سيئه فعمل بها بعده كتب عليه مثل وزر من عمل
بها و لاينقص من اوزارهم شيء) «فروزانفر، 5 :1361 .(
مـــدبر كـــه قان ــــــون بـــــد مـــي نهـــــد
مگـــو ملـــك را ايـــن مـــدبر بـــس اســـت
تـــــو را مـــي بـــــرد تـــا بـــه دوزخ دهــــد
مـــدبر مخـــوانش كـــه مـــدبر كـــس اســـت
(همان، 76)
و يا:
بـــسي بـــر نيايـــد كــــه بنيـــــاد خـــــود
بكنــــــد آنــــــكه بنهــــاد بنيـــــــاد بــــــد
(همان، 20)
نكنـــــــد جــــــور پيـــــشــه سلطانـــــــي
پادشــــاهي كــــه ط ــــــرح ظلــــم افكنــــد
، چوپـانـي كــــــــه نيايــــــد ز گــــرگ
پــــاي ديــــــوار ملــــك خويــــش بكنــــد
(1368 :64 ،سعدي)
3 .7 .6 .به كارگيري كارگزاران ستمگر : يكي ديگر از ويژگي هاي سلطان ستمگر ، به كارگيري افراد ناشايسته و
بازگذاشتن دست آنان براي ظلم و تعدي است:
كــــســي را بـــــــده پايـــــــ هي مهـــــتران
كـــه بــــــر كهتـــــران ســـــر نـــدارد گـــران
(1369 :75 ،سعدی)
درم بــــه جورســــتانانِ زر بــــه زينــــت ده
بــه عاقبــت خبــر آمــد كــه مــرد ظــالم و مانــد
بخــــور مجلــــسش از نالــــه ود هــــاي دآميــــز
بنـــاي خانـــه كناننـــد و بـــــام قـــصر انـــداي
بـــه ســـيمســـوختگان زرنگـــار كـــرده ســـراي
عقيـــقزيـــورش از ديـــدههـــاي خـــونپـــالاي
(1363 :746 ،سعدي)
و يا در جاي ديگر گويد:
قلــــــم زن كــــــه بــــدكرد بــــا زيردســــت
قلــــم بهتـــر او را بـــه شمـــشير دســـت

(1369 :76 ،سعدي)
4 .7 .6 .بيتوجهي به معيشت و رفاه سپاهيان: تأمين آسا يش سپاهيان و خـانواده ي آنهـا در ايجـاد انگيـزه و
رغبت براي خدمت ، نقش بسزايي دارد . در غير اين صورت هنگامي كه دشمن حمله ور مي شود، سپاهيان ميدان را خالي
ميكنند:
ســــپاهي كــــه خــــوشدل نباشــــد ز شــــاه
نـــــــدارد حـــــــدود ولايـــــــت نگـــــــاه

(همان، 29)
ملــــك را بــــود بــــر عــــدو دســــت چيــــر
بهــــاي ســــر خويــــشتن مــــيخــــــورد
چــــو دارنــــد گــــنج از ســــپاهي دريــــغ
چــــه مــــردي كنــــد در صــــف كــــارزار
آســـوده باشـــند و سيـــ رـ چـــو لـــشكر دل
نـــه انــــصاف باشـــد كـــــه ســـختي بــــرد
دريـــغ آيـــدش دســـت بـــردن بـــه تيـــغ
كــــه دســــتش تهــــي باشــــد و كــــ ـار زار
(همان، 52)
 
انجمن رمان نویسی دانلود رمان
امضا : morva♡

morva♡

مدیر بازنشسته تالار جامعه و فرهنگ
مقام‌دار بازنشسته
تاریخ ثبت‌نام
2020-04-28
نوشته‌ها
1,005
لایک‌ها
8,030
امتیازها
93
سن
25
محل سکونت
TEHran
کیف پول من
1,572
Points
0
7 .رفتار اجتماعي مردم در نظر فارابي و سعدي
چنانكه گفته شد، فارابي هدف نهايي مدينه ي فاضـله را دسـتيابي بـه فـضيلت، خيـر، سـعادت و كمـال انـساني
ميداند؛ ولي آدميان را در رسيدن به سعادت يكسان نمي بيند و مـي گويـد : «سـعادت در خـور آنـاني نخواهـد بـود كـه
شايستگي دريافت مبادي نخستين دانش را ندارند ». (فارابي، 196 :1376 .(در نگاه وي شايستگي ها و قابليت هاي افـراد از دو منشأ : 1 .سرشت ذاتي و 2 .آموزش سرچشمه مي گيرد و مي گويد: «جايگاه شهروندان در فرمانروايي و كـنشهـا و فرمانبرداريها و چاكري به اندازه ي سرشت هاي آنان و به اندازه ي دانش ها و فرهنـگ هـايي كـه از راه آمـوزش خواهنـد آموخت، گوناگون و نسبت به يكديگر برتري هايي خواهند داشت ». (همان، 218 .(در مدينه ي فاضله ، بنابراين اسـت كـه مردم با فضيلت باشند . مردم غير فاضل در نظر فارابي همانند علفهاي هرز و گياهان خشك ، ناسودمند و زيان بخـش ند و يا دست كم «آدمنماياني هستند كه با جانوران در سرشت همـسنگ و برابرنـد .» (همـان، 262 .(او آدمنمايـان را بـه دو كند و مي دسته تقسيم مي گويد: برخي از آنان مانند حيوانات اهلي رام هستند و بايد شهروندان براي انجام كارهاي خود از آنان بهره گيرند و گروهي ديگر، همچون حيوانات وحشي هستند كه بايد آنها را از شهر بيرون راند (همان، 262 .(
در نگاه سعدي، چه بسا مصالح خلق اقتضا كند كه دشمنان نيز مورد لطف و نيكي واقع شوند و با تـأليف قلـوب از
شدت خشم و كينه ي آنان كاسته شود و براي پيشگيري از نبرد و خونريزي، همه گونه چاره انديشي بايسته است؛ حتـي
اگر دشمني چيرهدست، كينهتوزي نمود، تلخ داروي چاپلوسي نيز ميتواند چارهگر باشد:
عــــدو را بــــه جــــاي خــــسـك در بريــــــز
چـــو دســـتي نـــشايد گزيـــــدن ببـــــوس
چودســــت از همــــه حيلتــــي در گســــست
كـــه احـــسان كنـــد كُنــــْد، دنـــــدان تيـــز
لـــوس و كـــه بـــا غالبـــان چـــاره، زرق اســـت
حـــلالاســـت بـــردن بـــه شمـــشـير دســــت
(1369 :50 ،سعدي)

 
انجمن رمان نویسی دانلود رمان
امضا : morva♡

morva♡

مدیر بازنشسته تالار جامعه و فرهنگ
مقام‌دار بازنشسته
تاریخ ثبت‌نام
2020-04-28
نوشته‌ها
1,005
لایک‌ها
8,030
امتیازها
93
سن
25
محل سکونت
TEHran
کیف پول من
1,572
Points
0
اما خائني كه در جنگ پشت به دشمن مي كند و مايه ي سستي سلحـشوران و شكـستن صـلابت سـپاه مـي شـود
سزاوار كشتن است.
يكـــي را كـــه ديـــدي تـــو در جنـــگ پـــشت
بكــــش، گــــر عــــدو در مــــصافش نكــــشت
(همان، 52 (
بنابراين مي توان گفت كه عناصر ناسودمند و مفسده جو در آرمانشهر سعدي، مشتي ستمگر مردمآزار خيانـت
پيشهاند كه هرجا باشند، سزاوار مرگ و عذابند . وي مردم نوازي و عشق به حق را در هم آميخته است . گوئي كـه انـسان
آرماني سعدي ، داراي ويژگيهاي زير است:
گدايانـــــــــي از پادشـــــــــاهي نفـــــــــور
دمـــــادم شــــــراب الـــــــم دركـــــشنــد
ملامـــــــت كـــــشاننــد مـــــسـتان يـــــار
ســـــلاطين عــــــزلت ، گـــــدايان حـــــــي
بــــه سروقتــــشان خلــــق كــــي ره برنــــد
بــــه اميــــدش انــــــدر گدايـــــي صبــــــور
وگـــــر تلـــــــخ بيننـــــــد دم در كـــــشنـد
ســـبكتـــر بـــــرد اشتـــــر مـــسـت ، بــــار
منــــازل شناســــان گـــــم كــــــرده پــــــي
كـــهچـــون آبحيـــوان بـــه ظلمـــت درنـــد
(1369 :77 ،سعدي (
نويسنده ي كتاب «درآمدي بر تاريخ انديشه ي سياسي در ايـران » صـاحبان انديـشه ي سياسـي را بـه دو دسـته‌ی
سياستنامه نويس و شريعت نامه نويس تقسيم مي كند (طباطبايي، 11 و 19 :1374 (و ميگويـد : «سياسـت نامـه نويـسان عموماً به بحث در اكتساب قدرت سياسي و شيوه هاي نگهدار اند و اين ي آن پرداخته كه چگونه مي توان از خروج خـوارج جلوگيري كرد و سر رعايا را در چنبر اطاعت ملك نگه داشت ». (همان، 12).
از ديگر ويژگي هـاي سياسـت نامـه نويـسان «توجه بـه الگـوي سـازماندهي سياسـي ايـران باسـتان و سـنت پادشـاهان عجـم اسـت ( ». همـان، 19 .(امـا دربـاره ي
شريعتنامهنويسان مي گويد: «ايشان در تأسيس نظريه ي خود از انديشه ي تحليل قدرت فاصله مي گيرند و شريعت را در كانون تفسير خود قرار ميدهند...» (همان، 20).
 
انجمن رمان نویسی دانلود رمان
امضا : morva♡

morva♡

مدیر بازنشسته تالار جامعه و فرهنگ
مقام‌دار بازنشسته
تاریخ ثبت‌نام
2020-04-28
نوشته‌ها
1,005
لایک‌ها
8,030
امتیازها
93
سن
25
محل سکونت
TEHran
کیف پول من
1,572
Points
0
نويسندهي ياد شده، از زاويه ي عرفان نيز به انديشه ي سياسي نگريسته و با ذكـر دلائلـي، انديـشه ي عرفـاني را بـا
انديشهي اجتماعي و سياسي ناسازگار و حتي ستيزه جو ديده است . در نگاه وي انديشه ي عرفاني بر چهار بنيان اسـتوار
است كه عبارتند از : 1 .بي ثباتي عالم زير قمر كه همه چيز رو به فنا و نيستي دارد . 2 .روي آوردن به آموزش و پـرورش
نخبهگرا در عرفان . 3 .تمامي مناصبي كه نقش اجتماعي دارند حتي اگر به امور ديني مربوط باشند، درهـايي بـه سـوي
دوزخاند. (همان، 175 (4 .انديشهي عرفاني در دايره ي حيرت آغاز و در وادي حيرت اندر حيرت پايان مييابـد . (همـان،
.(181
عبارت بالا حاصل برداشت نويسنده از كتاب «انسان كامل » نوشتهي عزيزالدين نسفي است و با اين همه مي گويد:
«انديشهي عرفاني به ضرورت و هميشه ضد اجتماعي و ضد سياسي نيست يا لااقـل عزيزالـدين نـسفي چنـين نيـست،
اگرچه وي به نفي ارزش هاي اجتماعي و سياسي مي پردازد اما با آنها به ستيز برنمي خيـزد .» (همـان، 173 (و در ادامـه
سعدي كه خانقاه را به قصد مدرسه ترك مي كند تا غريـق را 13 ميگويد: «سالك عزيزالدين نسفي ب ر خلاف «صاحبدل»
نجات دهد، نخست به مدرسه ميرود و آنگاه به خانقاه ميآيد.» (همان، 173 .(
هرچند نگرش نويسنده درباره ي عزيزالدين نسفي در هاله اي از ابهام است و سرانجام معلـوم نمـي سـازد كـه نظـر
عزيزالدين نسفي دربارهي انديشه هاي اجتماعي چيست، اما روشن اسـت كـه حـساب سـعدي را از عارفـان درون گـراي
اجتماع گريز جدا كرده و سخنور شيراز را به رغم داشتن انديشه ي عرفاني، از نگرش اجتماعي و سياسي عاري نمي بيند.
سعدي نيز مانند فارابي تربيت را براي ساختن افراد ضروري مي بنيد و نخستين گام را جهاد با نفس ميدانـد . رفتارهـاي ناپسندي كه بر آن انگشت نهاده است عبارتند از: پرحرفي،
، سخن چينـي، غيبت، پرده‌دري، افشاي راز ديگران
و ... كه همگي در يك نگاه، عيوب زباني و فردي است اما پيآمدهاي ويرانگر اجتماعي دارد . وي درِ توبـه را 19 عيب‌جويي به روي همگان باز مي بيند و فاسق و فاجر را به درگاه حق فرامـي خوانـد. دهـم در بـاب «در مناجـات و خـتم كتـاب ،»
گفتگوي م*ست و مؤذن را به صورت نمادين آورده است . م*ست از سر بيخودي به مـسجد پنـاه مـي بـرد و زاريكنـان از
درگاه خداوند، فردوس اعلي را ميخواهد:
مـــؤذن گريبـــان گرفتـــــش كــــــه هـــين
چـــه شايـــستهكـــردي كـــه خـــواهي بهـــشت
بگفـــتايـــنســـخنمـــ ودر بگريـــست مــــست
عجـــــب داري از لطــــــــف پروردگــــــــار
تـــو را مـــي نگويـــــم كـــه عـــذرم پذيــــــر
همــــــي شــــرم دارم ز لطــــــف كريــــــم
و مـــسجد اي فـــارغ از عقـــل و ديـــن ســـگ
نمـــيزيبــــــدت نـــــاز بـــــا روي زشـــــت
كــه مــستم، بــدار از مــن ايخواجــه دســت
كـــــه باشــــــد گنهكـــــــاري اميـــــدوار
در توبــــه بازســــــت و حــــــق دستگيـــــر
كــه خوانـــم گنــه پــيش عفــوش عظيــــم
(1369 :179 ،سعدي (
تک رمان - دانلود رمان
 
انجمن رمان نویسی دانلود رمان
امضا : morva♡

morva♡

مدیر بازنشسته تالار جامعه و فرهنگ
مقام‌دار بازنشسته
تاریخ ثبت‌نام
2020-04-28
نوشته‌ها
1,005
لایک‌ها
8,030
امتیازها
93
سن
25
محل سکونت
TEHran
کیف پول من
1,572
Points
0
سعدي نسبت به مي خوارگي و لغزشـهايي از ايـن دسـت كـه اغلـب جنبـه ي فـردي دارد و زيـان آن بيـشتر گريبانگير خود شخص اس ت، نگاهي از سر اغماض و حتي ترحمآميـز و دلـسوزانه دارد و داوري و دخالـت ديگـران را در
اين باره بر نمي تابد؛ اما آنجا كه عوامل حكومت و يا نابخردان بي كاره بخواهند به حـريم شخـصي ديگـران پـاي نهنـد و حرمت‌شكني كنند به تندي برآشفته ميشود.
.مشروعيت حكومت نويسندهي كتاب «انديشهي سياسي فارابي » با تكيه بر نوشته هاي وي در اين باره گويد : «به رغم پندار باطـل
برخي از نويسندگان كه تصور كرده اند در نظام سياسي فارابي مردم و شهروندان هيچ گونه نقشي ندارنـد، معلـم ثـاني بـا اعتراف به نقش اساسي مردم در تحقق نظام سياسي، خاستگاه آن ر ا به دو بخش مشروعيت الهي و مقبوليـت اجتمـاعي تقسيم مي كند.» (مهاجرنيا، 219 :1380 .(او بر اين باور است كه به صـرف داشـتن مـشروعيت الهـي نمـي شـود بـدون خواست و ارادهي مردم بر آنها حكومت كرد.
سعدي درباره ي حكومت نگرشي مصداقي دارد و مي ي كوشد به جاي سخن گفتن درباره حكومـت، بيـشتر بـا
حاكم سخن گويد و گه گاه با نقد خوب و بد حكومت هاي پيشين، براي حاكم وقـت الگوسـازي نمايـد و بـه جنبـه هـاي
نظري حكومت و چگونگي شكل گيري آن، چندان توجهي ندارد . دين و دولت را از هم جدا نمي ي پيونـد بينـد و دربـاره اين دو به بهانهي ستايش ابوبكر سعد زنگي گويد:
تنـــت بـــاد پيوســـته چـــون ديــــن درســـت
درونـــت بـــه تأييـــــد حـــــق شـــــاد بـــاد
بدانـــــديش را دل چـــــو تـــــدبير ســـــست
دل و ديـــــن و اقليمـــــت آبــــــــاد بـــــــاد
(1369 :17 ،سعدي)
و در جاي ديگر گويد:
خداونــــد دولــــت غــــم ديــــن خــــــورد
نخـــواهي كـــه ملكـــت بـــر آيـــد بـــه هـــم
كـــه دنـــــيا بـــه هـــــر حـــال مـــي بگـــذرد
غـــم ملـــك و ديـــن خـــورد بايـــد بـــه هـــم
(همان، 49).
 
انجمن رمان نویسی دانلود رمان
امضا : morva♡

morva♡

مدیر بازنشسته تالار جامعه و فرهنگ
مقام‌دار بازنشسته
تاریخ ثبت‌نام
2020-04-28
نوشته‌ها
1,005
لایک‌ها
8,030
امتیازها
93
سن
25
محل سکونت
TEHran
کیف پول من
1,572
Points
0
سعدي مقبوليت اجتماعي و مشروعيت حكومت را چه در مسائل مالي، به حضور و پشتيباني مردم مي دانـد و حتـي و حتي همراهي دلهاي خلق اسباب قدرت از جمله پشتوانه ي نظامي در چشم خرد، خود خلق را پادشاه ميخواند:
چو همت است چـه حاجـت بـه گـرز مغفركـوب
بـه چـشــم عقــل، مـر ايـن خلــق پادشـاهانند
چو دولت است چه حاجت بـه تيـغ جوشـن خـاي
كه سايه بر سر ايـشان فكنـــده اي چـو همـــاي
(1363 :746 ،سعدي)
و در يكي از رسائل نثر گوي د: «حاكمان بر مثال سرند و رعيت بر مثال ب*دن و نادان سري باشد كه ب*دن خود را
به دندان خود پاره كند ... پادشاه بر رعيت از آن محتاج ترست كه رعيت به پادشاه كه رعيـت اگـر پادشـاه نيـست و اگـر هست همان رعيت است و پادشاه بيوجود رعيت متصور نميشود.» (همان، 892 )
.نتيجه‌ گيري
فارابي با نگرشي فلسفي، آرمان شهر خود را در چارچوب نظام كلي حاكم بر جهان پي ريخته و بيـشتر بـا مفـاهيم
مدينه‌ي فاضله سروكار دارد؛ اما سعدي با بهرهگيري از ذوق شاعري و آموزههاي عرفاني، جلوههـاي آرمـان خـواهي را در
آثار خود، بويژه در بوستان، به صورت مصداقي جلوه گر ساخته است . رويكرد سعدي به عرفان و تصوف كاملاً اجتماعي و به دور از گوشهنشيني انزواطلبانه است.
فارابي در مدينه ي فاضله ي خود به دنبال خير و سعادت و فضيلت و كمال انساني است؛ اما سـعدي داد و دهـش و
ستمستيزي را براي مردم عصر خويش از همه چيز بايسته تر م يبيند و هر خير و سعادتي را در سـايه ي عـدل جـستجو
ميكند. رئيس مدينه ي فاضله ي فارابي در وهله ي اول نبي است و قانون و شريعت را از منشأ وحي مي گيرد. در صـورت عدم دسترسي به نبي، نوبت به امام يا جانشين نبي مي رسد. اگر جامعه از وجود امام نيز محروم ماند، فارابي به فيلـسوف شاهي تن مي دهد. سعدي سلطان را شباني مي بيند كه نگهداري گلهي رعيت بـر عهـده ي اوسـت و بايـد هوشـيارانه در تأمين امنيت، آرامش و رعايت مساوات در ميان رعيت بكوشـد و از بيـداد و سـتم پيـشگيري نمايـد . در برابـر مدينـه‌ی فاضله‌ي فارابي، جامعه ي جاهله و متبدله و ... است و چنانچه از آرمانشهر سعدي داد و دهش رخـت بربـست، حكومـت جور جايگزين مي شود. در اين صورت ستمگران چيره مي شوند و باج گيرانه بر رعيت مي تازند و همـه را در رنـج و بـلا و ناامني مي افكنند. آرمان شهر فارابي برگرفته از انديشه ي يوناني و نوافلاطـوني اسـت كـه بـا آمـوزه هـ اي دينـي و بـه‌ويژه تفكرات شيعي درآميخته است؛ اما نگرش سعدي ريشه در اخلاق و عرفان اسلامي دارد و بيشتر بـه سـمت جنبـه هـاي نقلي دين و آموزههاي اهل سنت گرايش دارد. مشي حكايتپردازي وي نيز با شيوههاي نقل حديث همسازتر است.
مجله علوم اجتماعي و انساني دانشگاه شيراز
دوره بيست و پنجم، شماره سوم، پائيز 1385) پياپي 48(
(ويژهنامه زبان و ادبيات فارسي)

جامعهي آرماني در نگاه فارابي و سعدي

∗ دكتر نجف جوكار
دانشگاه شيراز
 
انجمن رمان نویسی دانلود رمان
امضا : morva♡
بالا