متافیزیک همزاد و جلوههای آن در باور قوم لک

[*Emerald*]

شوند )کریستینسن، 1355
مردم ایلام و لرستان نیز « .)700 /4 : شخص به سراغش میآید )شوالیه و آلنگربران، 1385
61 (. هنوز : اسدیانخرمآبادی و همکاران، 1358 ( » همزاد آدمی را به شکل مار تصویر میکنند
هم پیرزنانی وجود دارد که همیشه اندکی غذا را برای همزاد کنار میگذارند و فردا
صبح آن غذا را دور میریزند؛ زیرا معتقدند که همزاد آن را لمس و تناول کرده است.
همزاد به این دلیل که از اعضای خانه لطف دیدهاست، آنان را آزار نخواهد کرد.
موجودی وهمی که به زن زائو یا جنین آسیب ( » آل « شبیه به باور قوم لک دربارة
میرساند(، میتوان به لاماشتو اشاه کرد. لاماشتو یک دیو 19 است. این دیو باعث سقط
جنین و مرگ نوزادان میشد. بنابراین، زنان آبستن طلسمهای حفاظتی با خود حمل
میکردند. این طلسمهای حفاظتی، سر پازوزو را نشان میداد. پازوزو یک دیو آشوری/
آل بهعنوان دیوی « .)249 : بابلی است که دشمن لاماشتو به شمار میرود )هال، 1383
مؤنث از روند طبیعی زایش و تناسل انسان جلوگیری میکند. معمولاً زیانکاری آل را

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[*Emerald*]

به بعد از زایمان زائو و طی روزهای اول تا دهم زایمان مرتبط میدانند
67 (. ابراهیمی علت زیانکاری آل را به نقل از آساتوریان چنین نقل میکند:
خداوند نخست آل را برای انسان بهعنوان همزاد آفرید؛ اما انسان با سرشت خاکی
خود نتوانست با آل آتشین تطابق یابد. سپس خداوند ... برای آدم همزادی جدید
از خاک آفرید به نام حوا، همین امر سبب دشمنی و خصومت دیرین میان آل با
.) حوا و دخترانش شد )همان، 69
ضروری به نظر میرسد که در باورهای » دوقلویی « در پایان ذکر این نکته درمورد
این قوم، هنوز این اعتقاد وجود دارد که اطفال دوقلو میتوانند فرشتۀ قبض ارواح
)عزرائیل( را ببینند. بسیاری از مردم لکزبان معتقدند شیر مادری که دوقلوی دختر
زاییده، برای رفع درد گر*دن مفید است. این قدرتِ درمان گری حتی تا آخر عمر بهعنوان
امتیازی در اختیار آن مادر خواهد بود و پس از زمان شیردهی، این قدرت توسط لچک
)روسری( مادر، میسر خواهد بود. یکی از ویژگیهای دوقلوها جنبۀ قداست آنهاست.
رنک معتقد است:
پیشینیان ما برخی از نوزادان دوقلو را همراه با مادرانشان قربانی میکردند و در
)J.H.cessou( همان زمان مقدس میشمردند. حتی مُبلِغ کاتولیک جی. اچ. سسو
باورهای مشابه و خوشبینانهتری را در قبایل غرب آفریقا )لیبریا( مو به مو گزارش
کرده که مطابق با آن دوقلوها از موهبت در اختیار داشتن هدایای الوهی برخوردار
.)220 : هستند

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[*Emerald*]

ابتداییترین علت تقدس این دوقلوها، آفرینش خلاف عادت آنهاست و بعید
نیست به همین دلیل، بسیاری از مطالب رازآمیزی که جنبۀ دینی و آیینی دارند، به آنها
نسبت داده شده باشد.
هر چند در دنیای مدرن امروزی، باور به همزاد و کارکردهای آن خرافهای بیش
نیست؛ اما بسیاری از شاهکارهای ادبی جهان بر مبنای همین اعتقادات و باورهای
محبوبترین داستانهای همزاد « : مربوط به همزاد خلق شدهاند. اتو رنک معتقد است
همان، 211 (. ادبیات فارسی نیز از این قاعده ( » برپایۀ باورهای عامیانه شکل میگیرد
مستثنی نیست و زیباترین افسانهها و داستانهای آن بر اساس همین باورهای عامیانه
یکی از مشهورترین و کوتاهترین « صورت گرفتهاند. برای نمونه داستان سلیم جواهری

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[*Emerald*]

داستانهای عامیانۀ فارسی است که عجایبالمخلوقات و نوادر عالم را تصویر میکند
176 (. گفته شده است این داستان، فضای اسطورهای همزاد را کاملاً : )محجوب، 1387
71 (. اتورنک معتقد است: : بازگو میکند )ابراهیمی، 1389
درونمایۀ "همزاد" نهایتاً در دورة رمان تیسیسم آلمانی باب شد ... در واقع
نویسندگان رمان تیک، درونمایۀ همزاد را مشکل "خود" تعبیر میکردند؛ یعنی
نخست به آن از دیدگاه روانشناسی نگاه میکردند. انتخاب موضوع شخصیت
دوگانه برای کاویدن عمق خود بشر، بیشک ویژگیای رمان تیکگونه ناشی از
.)203 ،1384( » شخصیت درونیِ دو نیمۀ خودشان بوده است
نویسندگانِ بسیاری به موضوع همزاد در داستانهایشان پرداختهاند. ژان پل 20 به
خصوص در طرح داستانی پیچیدهاش به نمونههای بیمارگونی میپردازد که هویتشان
با هویت همزادشان در هم میآمیزد. او در نامدارترین اثرش، تیتان 21 ، به بحث همزاد
پرداخته است )همان، 205 (. از دیگر نمونهها، میتوان به رمان همزاد اثر داستایفسکی
اشاره کرد. قهرمان این رمان ، گرفتار بیماری توهم است و یکی درست مانند خودش را
میبیند و گمان میکند که این فرد در حال توطئهای برای بیرون راندن او از صح*نه
107 (. مارک تواین 22 در حالی مسحور این موضوع شگفتانگیز : است )داستایفسکی، 1394
و مرموز بود که ریشهای عمیق در شخصیتش داشت و حتی تعیینکنندة نام مستعارش
به معنی همزاد است( )همان، 220 (. این موضوع در شاهکار جهانی او » تواین «( بود
نیز کاملاً هویداست. از میان نویسندگان ایرانی میتوان از صادق » شاهزاده و گدا «
هدایت نام برد که آگاهانه بهویژه در بوف کور به این موضوع پرداخته و خود نیز به این
258 (. بنابراین، موضوع همزاد از ادبیات عوام به : حقیقت اعتراف کرده است )فرزانه، 1372
ادبیات داستانی راه یافته و درونمایۀ بسیاری از داستانهای ادبی نیز شده است.

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[*Emerald*]

باور به همزاد از اعتقادات اساطیری بهشمار میآید که به انحا مختلف در باب اشیا،
جانوران، گیاهان )نر و مادة مهرگیاه( و انسان وجود داشته است و در دورههای بعد به
صورتهای دیگری همچون سایه، دوقلویی، بازتاب تصویر در آب یا آینه و... به حیات
خود ادامه داده و در علم پزشکی نیز با عنوان جفت و جفت جنین بازتاب یافته است.
این اعتقادات متناسب با اوضاع فرهنگی و اجتماعی جوامع مختلف، دچار تغییرات
تدریجی و ناگهانی شده و از دورهها و فرهنگهای مختلف تأثیر پذیرفته و احیاناً از
عناصر دینی و مذهبی نیز سیراب شده است. بحث همزاد در بین لکنشینان نیز بهعنوان
بخشی از میراثداران فرهنگ ایران، علیرغم تبعیت از یک الگوی ملی و جهانی، دارای
ویژگیهای منحصر بهفردی است که شاید در دیگر فرهنگها وجود ندارد یا کمرنگتر
باشد. هر چند امروزه با توجه به حجم و انتقال سریع اطلاعات علمی، بسیاری از
مطالب پیرامون همزاد، برای افراد تحصیلکرده خرافهای بیش به نظر نمیرسد؛ اما هنوز
افراد کهنسال فراوانی در بین این قوم وجود دارد که توتمها و تابوهای همزاد را جدی
گذاشتن قرآن بر بالین نوزاد، اعتقاد به ،» چلهگیری « ،» چلهبِرّی « میگیرند. مباحثی مانند
وجود همزاد، مراجعه به دعانویس برای رفع مزاحمت همزاد و ... از این موارد است.

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان