تاریخ ایران تاریخچه مهاباد

[~S A R A~]

تاریخچه مهاباد

شهرستان مهاباد (کردی: Mehabat) یکی از شهرستان‌های کردنشین استان آذربایجان غربی ایران است. مرکز آن شهر مهاباد است. این شهر در جنوب استان و در دامنه رشته جبال لند شیخان کوهستانی و خوش آب و هوا قرار دارد. مهاباد شهری است که در ساحل شرقی رودخانه مهاباد واقع شده‌است و امروز به خاطر قرار گرفتن در مرکز تلاقی سه استان آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و کردستان از اهمیت خاصی برخوردار است و به دلیل همین موقعیت استراتژیک اقامتگاه مسافران زیادی می‌باشد.

مهاباد در جنوب استان آذربایجان غربی، در عرض جغرافیایی َ۴۶ و ْ۳۶ شمالی و طول جغرافیایی َ۴۳ و ْ۴۵ شرقی و در دامنه رشته کوه‌های لند شیخان قرار دارد. ارتفاع این شهر از سطح دریا ۱۳85 متر می‌باشد.

میانگین دمای سالانه: 1۲درجه سانتیگراد

میانگین بارش سالانه:330 میلیمتر

متوسط درجه حرارت گرمترین ماه: 64/24 درجه سانتیگراد

میانگین روزهای یخبندان: 2/89 روز

متوسط سرعت وزش باد: 8/2835 متر بر ثانیه

متوسط میزان رطوبت: 45/54 درصد

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[~S A R A~]

از لحاظ وسعت شهرستان مهاباد با ۲۵۹۲ کیلومترمربع، چهارمین شهر بزرگ استان آذربایجان غربی است. بر پایه واپسین سرشماری انجام شده در سال ۸۵، جمعیت شهرستان مهاباد حدود ۲۰۱٫۰98 تن بوده‌است. که از این تعداد جمعیت، ۱۳۵٫971 تن در شهر (۵۳/۶۷%) و ۶۵127 تن در مناطق روستایی (۴۷/۳۲%) زندگی می‌کنند. هم‌چنین ۱۰2373 تن از جمعیت شهرستان مهاباد را مردان و ۹۸725 تن را زنان تشکیل می‌دهند. این شهرستان ۱/۷% از کل وسعت و جمعیت و6/9 از مساحت استان آذربایجان غربی را تشکیل داده‌است.

این شهرستان دارای دو مرکز شهری،دوبخش ، 5دهستان با 200 روستا می باشد که از این تعداد 87 روستا در بخش مرکزی و 113 روستا در بخش خلیفان می باشد.

فاصله آن تا مرکز استان 120کیلومتر و تا تهران 835 کیلومتر است.

دهداریها:1-کانی بازار2-منگور شرقی3-آختاچی غربی4-مکریان شرقی 5-مکریان غربی

مراکز دهداریها:1-کیتکه 2- عبدلله کرده 3-قره بلاغ 4-گوگ تپه 5-دریاس

شهرهای همسایه:1-سردشت ۲-پیرانشهر 3-نقده 4-ارومیه 5-میاندوآب 6-بوکان

کوههای همجوار:۱-نورالدین 2-خزایی 3-قولقولاغ 4-زاوابوک 5-داشامجید

استانهای مرکز تلاقی:1-آذربایجان غربی 2-آذربایجان شرقی 3-کردستان

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[~S A R A~]

آرامگاه بداق سلطان

«بداق سلطان» يا «بداغ سلطان» كه نام وي در تاريخ اجتماعي منطقه هميشه به نيكي برده شده فرزند شيرخان و از نوادگان صارم بيگ مكري است كه به واسطه آثار ارزشمند تاريخي كه از خود به جاي گذاشته نام وي درخشندگي خاصي نسبت به اسلاف و اخلا ف خويش دارد. بداغ سلطان در زمان شاه سليمان صفوي مي‌زيسته است و بسيار مورد توجه و احترام او بوده و نزد مردم به علت خدماتي كه به آنها و خاك مكري انجام داده محبوبيت زيادي داشته است. محدوده حكمراني ايشان از دامنه كوه (قنديل) مرز ايران و عراق تا مراغه در آذربايجان شرقي و از آنجا تا اروميه گسترش يافته بود و در دامنه‌ي كوه ييلاقي قنديل مرتع و چراگاه و اغنام و احشام ايلات و چادرنشينان به نام (يورت بداق) هنوز به زبان تركي بر سر زبانها باقي است. آرامگاه بداق سلطان يكي از بناهاي زيبا و ارزشمند تاريخي و معماري دوره صــفويه‌اسـت. اين‌بنا در جنوب شهر مهاباد بر روي تپه‌اي واقع شده است. آنجا قبرستانيست كهنه كه به واسطه قرار گرفتن آرامگاه بداغ سلطان در آن، قبرستان (بداغ سلطان) ناميده مي شود و همچنين به گومبه زان (گنبدان) نيز مشهور است.

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[~S A R A~]

در نزديكي اين بنا، ويرانه ي بناهايي به چشم ميخورد كه از نظر معماري بسيار به آرامگاه بداغ سلطان شبيه مي‌باشد و چنين به نظر ميرسد كه اين بناها با آرامگاه بداغ سلطان در ارتباط بوده باشند. شايد اين بناها را براي حفاظت از آرامگاه و خدمت به شيفتگان و دوستداران و زوار بداغ سلطان ساخته باشند. آوازه‌ي نام وي در سراسر كردستان و نواحي ديگر پراكنده است مردم از نواحي دور و نزديك در روزهاي تعطيل و مخصوصاً چهار شنبه ها به زيارتش مي‌شتابند و او را صاحب كرامت مي‌دانند. هركس گذرش به مهاباد اين شهر مرموز و فراموش شده بيافتد، حتماً به زيارت اين بزرگمرد مي‌رود و ساعتي چند در كنار آرامگاه جاويدش به راز و نياز با معبود خويش مي‌پردازد و بداغ سلطان را واسطه آمرزش گناهان خويش قرار مي‌دهد. در مورد كرامات بداغ سلطان روايات چنداني بر زبانهاست. بناي آرامگاه كنوني قبل از تصدي حكومت نامبرده و احتمالاً در دوره شيرخان بنا شده اما آنچه مسلم است بافت كنوني در زمان حكومت وي با تمام رسيده و هم اكنون گورزير گنبد و در حقيقت مقبره مياني متعلق به وي مي‌باشد. اين بناي تاريخي كه دست ويرانگر زمانه بخش زيادي از آن را در معرض انهدام قرار داده بود. با زيربناي 485/135 متر در ابعاد 9/7 در 5/17 با پي سنگي و گنبد آجري ساخته شده است. اصل بنا به صورت شمالي ـ جنوبي احداث گرديده كه طي مرور زمان و عدم مراقبت بر اثر جنگهاي مكرر و ناامنيهاي منطقه اي بخش اعظم آن فرو ريخته بود بعد از گذشت سيصدوپنجاه سال از عمر آن در اواخر فروردين 1380 شمسي نخستين كلنگ بازسازي دوباره آن به زمين خورد.

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[~S A R A~]

گنبد بداغ سلطان با آجر قرمز ساخته شده است و حدود شش متر ارتفاع دارد و به وسيله دري ابتدا به دهانه يا دهليز گنبد و سپس به خود گنبد مي‌توان وارد شد مصالح به كار رفته در اين بنا تركيبي از سنگ، آجر قرمز چهار گوش ملات ـ ماسه و آهك و دقيقاً بر اساس فرم معماري مقابر دوره صفوي است كه از سه قسمت شمالي جنوبي و گنبد دوار مركزي تشكيل شده است. جهت آن شمال ـ جنوب است كه ورودي شمالي در سالهاي بعد از احداث تخريب شده بود كه با حفاري اوليه نمايان گشته است. اين بنا مجموعاً داراي هفت پايه‌ي تزئيني در قسمت شرق و غرب با طاقنماهاي تزئيني ورود ايوان شمال و جنوبي مي‌باشد.
گنبد اصلي به فاصله 20/1 متر مازاد در قسمت شمالي و تقريباً در مركز بنا قرار گرفته است. قبور پيدا شده در كنار و اطراف آن نمايانگر يك دوره ي مشابه مي‌باشد. بداق سلطان در اين مكان به خاك سپرده شده و احتمال مي‌رود يكي از قبور متعلق به شخص نيكوكار و خيّري باشد كه مورد تقديس اهالي بوده و شايد به همين مناسبت اكنون به صورت زيارتگاهي براي عامه مردم در آمده است. در نزديكي اين بنا قبر كهن ديگري نيز وجود دارد كه مردم به زيارت آن آمده و مشخص نيست كه اين قبر كهنه آرامگاه چه كسي است. آقاي پدرام ضمن خاكبرداري و نظارت بر بازسازي بنا تكه اي از لوح شكسته‌ي بداغ سلطان را با ذكر تاريخ سال 1111 هجري قمري يافته است. با استناد بـــه اين سند ارزنده مي‌توان دريافت كه بداغ سلطان اين مرد نامي در سال 1111 هجري قمري رخت از جهان بربسته است. امروزه گنبد بداغ سلطان مكري پذيراي مشتاقان و توريستان و جهانگردان است و از سوي سازمان ميراث فرهنگي اقداماتي از قبيل ديواركشي محدوده ي گورستان بداغ سلطان و نصب تابلوي راهنما به دو زبان فارسي و انگليسي و نيز كفپوشي محدوده بنا انجام گرفته است. اين بنا در فهرست آثار ملي ايران ثبت گرديده است و يكي از چند آثار ارزشمند تاريخي شهر مهاباد ميباشد.

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[~S A R A~]

دخمه سنگی فقره قا

در حدود 15 كيومتري شمال شهرستان مهاباد و در جنوب روستاي اگريقاش اثر تاريخي و باعظمت فقره‌قا كه بصورت يك دخمه سنگي در دل كوه مي‌باشد و شمالي‌ترين آرامگاه از مقابر دوران ماد است و بر دشت وسيع شهرويران مشرف مي‌باشد، واقع شده است.
اين آرامگاه داراي چهار ستون سنگي، دو پله، سه قبر، و ارتفاع آن از دامنه كوه 5/3 متر مي‌باشد. مورخان احداث اين بنا را بين سالهاي 660 تا 840 قبل از ميلاد دانسته‌اند و گريشمن باستان‌شناس معروف بناي مزبور را مربوط به مقبرة يكي از شاهزادگان مادي به نام فراورتيش پدر دياكو اولين پادشاه ماد مي‌داند. هرودوت، مورخ يوناني مي‌گويد: اين شاهزاده در سال 653 قبل از ميلاد با آشوريان كشته شده و در اين محل دفن گرديده است. ساكنين محل برخلاف اعتقاد مورخين مي‌گويند: اين دخمه بزرگ كه در دل كوه كنده شده، مدتي اقامتگاه فرهاد بوده و اين عاشق شوريده حال مدتي زماني كه در اين محل اقامت داشته و به ياد معشوق حجاري‌هايي كرده و احتمالاً فقره‌قا مخفف فرهادگاه مي‌باشد.

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[~S A R A~]

حمام لج

این بنا در 21 كیلومتری منطقه شمال شهرستان مهاباد و در داخل روستای لج قرار دارد با توجه به تاریخ منطقه و بناهای مشابه و مصالح بكار رفته در بنا قدمت آن به سال های 1050 الی 1100 هجری قمری می رسد ( یعنی دوره صفویه ) پی ها و زیربنای حمام از سنگ های موجود محلی و بقیه بنا از آجر چهارگوش قرمز رنگ است . محوطه زیرگنبد ورودی بصورت چهارطاق است كه فواصل زیر دوپایه طاقدار 4 متر می باشد . پایه ها بصورت مربع است كه هر ضلع آن 5/1 متر است . محیط گرمابه اصلی ازدرون 35 متر است كه بصورت سه قسمت پیوسته با هشت طاق بنا شده و ارتفاع فعلی آن از كف زمین تا قسمت آجری 75/1 متر می باشد . بنا مجموعاً دارای دو گنبد بزرگ آجری می باشد كه 6 گنبد كوچكتر آجری در اندازه های مختلف نیز دارد و همانند سایر حمام های قدیمی دارای فضاهای ورودی ، سربینه ، گرمخانه و خزینه می باشد كه در حال حاضر كاربردی بعنوان گرمابه ندارد اما اخیراً این حمام قدیمی در اختیار شورای اسلامی روستای لج قرار گرفته است تا بهره برداری و بازسازی شروع شود و در آینده نزدیك به یكی از مراكز دیدنی شهرستان مهاباد تبدیل گردد

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[~S A R A~]

موزه مردم شناسی حمام میرزا رسول

حمام میرزا رسول در مركز شهر مهاباد واقع شده است و محل قرار گیری آن یكی از پر ترددترین سایتهای شهری می باشد . این بنا دقیقاً در ضلع شرقی خیابان سید نظام و در كنار یكی از گذرهای قدیمی بازار قرار گرفته است . تاریخ ساخت این بنای قدیمی بصورت دقیق مشخص نیست ولی با توجه به فرم معماری بنا و احتمال همدوره بودن آن با مسجد جامع شهر احتمالاً قدمت آن به دوره صفویه می رسد . ورودی اصلی حمام از سمت خیابان سید نظام می باشد . پس از طی كردن پله های ورودی به سمت پایین و رسیدن به یك فضای مكث ، از یك گوشه وارد فضای سربینه می شویم . نكته جالب توجه در پلان این بنا رعایت سلسله مراتب در ارتباط با فضاهای داخلی است ، چرا كه از یك گوشه كه وارد فضای سربینه می شویم ، از گوشه مقابل وارد یك فضای مكث شده و پس از طی كردن یك دالان به فضای گرمخانه می رسیم ، دو فضای گرمخانه و سربینه دارای پلانهای مربع نابرابر بوده و فضاهای پشت بند در اطراف آنها واقع شده اند . هر كدام از گنبدهای گرمخانه و سربینه دارای چهار نورگیر در بـ*ـغل و یك نورگیر در مركز گنبد هستند . تفاوت اندازه و ارتفاع گنبدها به فضاهای بنا تنوع خاصی بخشیده است ورودی قدیم و اولیه حمام از راسته بازار گرفته می شده است . حمام در حال حاضر تعطیل می باشد و از آن استفاده نمی شود

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[~S A R A~]

صخره خره هنجیران

اين سنگ نوشته در 28 كيلومتري جنوب شهر مهاباد در كناره چپ جاده مهاباد ـ سردشت و تقريباً در ارتفاع 1330 متري از سطح دريا قرار گرفته است واژه كردي خره به معني « دره كوچك » و هه‌نجير همان « انجير » است كه نشان مي دهد در گذشته درختان انجيري در اين منطقه وجود داشته است و به مرور به علت كثرت دامداري منطقه و وجود احشام فراوان به تدريج درختان مذكور از بين رفته است. در بين مجموعه سنگ هاي خره هنجيران كه از بقاياي دوران سوم زمين شناسي است ، بزرگترين سنگ كه حكاكي در آن صورت گرفته در قلب اين مجموعه قرار گرفته و سنگ هاي ديگر در قسمت فوقاني آن قرار دارند . يكي ديگر از سنگ ها در فاصله 50 متري سنگ بزرگ در قسمت شرقي قرار دارد. حكاكي موجود در سنگ بزرگ نشان مي دهد كه مربوط به هزاره سوم قبل از ميلاد است يعني قدمتي حدود 4000 ( چهارهزارسال ) دارد و دليل آن هم يكي دو مورد از حكاكي‌ها نشان دهنده شخصي سوار بر حيواني است كه قاعدتاً بايد اسب باشد و چون هنر اسب سواري ويژه ايرانيان يا آريايي‌هاي مهاجر است كه به ديگر اقوام سرايت نموده است تاريخ قيد شده را تاييد مي‌كند. شواهد ديگري حاكيست كه سنگ‌ها در دوراني حكاكي شده‌اند كه انسانها بر فراز كوهها و ارتفاعات در ميان جنگلهاي نيمه انبوه زندگي مي‌كرده‌اند كه هنوز آب دره‌ها فروكش نكرده و دشت‌ها بصورت فعلي در بسياري از مناطق يا حداقل در اين منطقه پديدار نشده اند كه اصطلاحاً اين دوره را « دوره غارنشيني و جمع‌آوري غذا » مي‌نامند .

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[~S A R A~]

تالاب بین المللی قوپی بابا علی

این تالاب با ویژگی های طبیعی و پرندگان خاص خود در میان مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست یکی از تالابهای مهم منطقه مهاباد محسوب گشته در لیست تالاب های مهم بین المللی کنوانسیون رامسر قرار دارد و از بهترین زیستگاه پرندگان آبزی و کنارآبزی بشمار میرود میزان املاح آن از غلظت بالایی برخوردار است به طوریکه در سالهای 1353 و 1354 مقدار زیادی نمک بعد از خشک شدن تالاب برداشت میگردید البته در حال حاضر مقدار نمک آن کمتر گردیده است . تالاب قوپی باباعلی دارای دیپلم افتخار از سازمان متحد یونسکو است و پرندگانی نظیر اردک سرسبز ، حنایی ، آنقوت ، انواع غاز وحشی ،تنجه و..... درآن زیست مینمایند

تالاب کانی برازان

در حوزه استحفاظي شهرستان مهاباد و در سواحل جنوبي پارك ملي درياچه اروميه تالابهاي زيبایي همچون تالاب قوپي باباعلي، كاني برازان، گروس، داشخانه، قره قشلاق، تالاب حسنخان، چنگيز گل،و درياچه مخزني سد مهاباد واقع گرديده است كه مامن و ماواي هزاران پرنده مهاجر آبزي و كنارآبزي و بومي منطقة ميباشد كه از بين اين تالابها تالاب قوپي باباعلي در كنوانسيون بين المللي تالابها به عنوان تالاب بين المللي ثبت گرديده است و تالاب كاني برازان به دليل موقعيت خاص و وجود گونه هاي در حال انقزاض همچون اردك سرسفيد و گونه هاي حمايت شده اردك مرمري، پليكان سفيد و ... جهت ارتقاي سطح حفاظتي به شرح ذيل معرفي و پيشنهاد گرديد تا به عنوان يكي از مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محيط زيست تحت مديريت قرار گيرد.

تالاب یوسفکند

یکی از تالابهای مهم استان به شمار میآید که چند نوع آبزی در آن مشاهده میشود و در کیلومتر 5 جاده مهاباد – ارومیه واقع شده است .

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان