تاریخ ایران تاریخچه مهاباد

~S A R A~ · 2023-04-21

قلاتی شا

در ۱۲۰ کیلومتری جنوب شرقی مهاباد واقع شده است،سنگ بزرگی بالای کوه این قلعه قرار گرفته که نزدیک به ۸۰ متر ارتفاع دارد و تنها از طرف شرق می توان از آن بالا رفت.

در میان قلعه غیر از آثار زندگی ،جهت جمع آوری آب باران ،انباری که از سنگ صاف و همواری تراشیده شده وجود دارد.بعد از تخریب قسمت بزرگی از این قلعه این دو آثار از آن بر جای مانده است:

ا-تونلی ۵/۱۸ متری که در ده اتاق به اندازه 5/5 * ۳ متر باز می شود.

۲-تونلی به شکل T به درازای ۵/۱۷ متر که ۹ اتاق در آن موجود است.

بر اساس اسناد تاریخی ،در اوایل هزاره نخست قبل از میلاد،نخستین سنگ بنای این قلعه بزرگ و جذاب از طرف اهالی منطقه گذاشته شده،بعد در زمان مادها توسعه یافته و قسمتی دیگر به آن افزوده اند.

صارم بگ

در سه كيلومتري شمال شهر مهاباد تپه اي تاريخي وجود دارد كه از يك سو به دشت شهرويران و از سوي ديگر مشرف به مهاباد است و قرنهاست كه ساكنين منطقه آن را «كه لكي به گزادان» ميخوانند.

~S A R A~ · 2023-04-21

صارم بگ پس از وفات در تپه كه لك به گزادان در جاده مهاباد ـ مياندواب به خاك سپرده شد.
در تپه مزبور بعد از وي نيز تني چند از دیگر بيگ زاده ها هم در آن جا به خاك سپرده شده اند و اكنون به يك گورستان تاريخي مبدل شده است ( ناگفته نماند به هنگام احداث ساختمانهايي در دامنه آن كه همجوار روستاي خانگی است دو سال قبل سكه هاي تاريخي فراواني كشف شد) و از آن زمان (قريب 5 قرن) مردم منطقه آن را «كه لكي به گزادان» گفتند. كه لك يا كه لكه در زبان كُردي گردنه و انبوه و جمع است، غرض از ارائه اين نوشتار شناسايي و معرفي كه لكي به گـزادان بود. به ياد داشته باشيم آثار و قبور تاريخي همواره نشان از هويت و تاريخ يك ملت دارند. از مسئولان دلسوز شوراي شهر در خواست ميشود نسبت به بازسازي مقبره صارم بگ اقدام و همچون ساير بناهاي تاريخي آنرا ارج نهند.

~S A R A~ · 2023-04-21

اگریقاش

این شهر تاریخی حوالی دهكده ای به همین نام در 10 كیلومتری بخش حومه شهرستان مهاباد و یك كیلومتری راه آسفالته مهاباد ـ ارومیه واقع شده است . بطلمیوس از این شهر تاریخی كه متعلق به دوره مادها است ذكری به میان آورده و آن را « داروشاه » نامیده است . « راولینسون » نویسنده انگلیسی ان را « داریاسی » می نامد و در حال حاضر « دریاس » نام دهكده كوچكی است كه در 11 كیلومتری شمال مهاباد قرار دارد . در نزدیكی ویرانه های اندركش دخمه ای به نام « راكا » است كه از لحاظ سبك و شیوه حجاری شبیه دخمه های هخامنشی در تـ*ـخت جمشید و نقش رستم فارس است .

دریاس

شهر قديمي و باستاني اي در ن*زد*یک*ی شهر مهاباد به نام « درياز » وجود داشته كه خرابه هايي از آن بر جاي مانده و امروزه تنها روستایي نزديك اين شهر باستاني به همان نام وجود دارد .

شهرویران

شهری که اکنون شهر ویران خوانده می شود بقای ویرانه هایش در شمال مهاباد کنونی وجود دارد،پس از شکست خوردن سپاهیان صفوی از امپراطوری عثمانی در هنگام عقب نشینی به آتش کشیده شد.

~S A R A~ · 2023-04-21

غار راکاد

با استناد به تحقیقات و كاوشهای باستان شناسی ، دخمه ای در 18 كیلومتری مهاباد در دهكده اندر قاش وجود دارد كه به لحاظ سبك و شیوه حجاری ، شبیه دخمه های هخامنشی در تـ*ـخت جمشید و نقش رستم است . این دخمه غارگونه را اهالی محل به نام «راكاد» می‌شناسند.

شخصیت ها و مشاهیر

تاریخی: سیف الین خان مکری،صارم بگ مکری،شیخ حیدر مکری،عزیزخان سردار کل،بداق سلطان،قاضی محمد و یارانش و ...

دینی و علمی: ملاجامی،ملا محمدیایی،ملا عبدالله پیره باب،ملا عبدلله احمدیان،استاد علامه ملا حسین مجدی،علامه ملا محمد قزلجی،ملا عبدالکریم شهریکندی،ملا رسول ادیب،دکتر مصطفی خرمدل و ...

فرهنگی و ادبی: شیخ بابا سعید برزنجی(صدرالسادات)،ملا معروف کوکه ای ،مصباح الدیوان ادب،ملا صالح حریق،خالد حسامی(هیدی)،عبدالرحمن ذبیحی،سیف القضات،عبدالرحیم مهابادی(وفایی)،حسین حزنی مکریانی،گیوی مکریانی،عبدالرحمن(هه ژار)،سیدمحمد امین شیخ الاسلامی(هیمن)،استاد محمد قاضی،جعفر قاضی،محمد ماملی،عزیز شاهرخ،استاد احمد ترجانی زاده،دکتر محمود ابراهیمی،دکتر سید کریم ایوبی،مارف کوکه ای ،دکتر عبدالله ابریشمی،دکتر جعفر ابریشمی،دکتر مولوی و ...

~S A R A~ · 2023-04-21

تفریح گاهها و جاذبه های گردشگری

پارک ملت مهاباد

پارکی زیبا و دیدنی است که پایین دست سد مهاباد واقع شده. نور پردازی زیبا در پارک، رودخانه و اطراف آن، موسیقی کردی زیبایی که بی وقفه در پارک پخش می شود و رودخانه زیبایی که از دل این پارک می گذرد با سنگ های بزرگ و جالب داخل آب و منطقه تفرحی و گردشگری که در روبروی پارک و در دل کوه ایجاد شده است همه و همه پارک ملت مهاباد را به مکانی دیدنی تبدیل کرده است.

تپه سیران و شهربازی

در ابتدای جاده مهاباد – پسوه واقع شده است.این جاذبه گردشگری از نوع مصنوعی می باشد؛مجری طرح ثپه سیران بخش خصوصی با مشارکت شهرداری مهاباد می باشد.پروژه در زمینی به مساحت 54211 متر مربع وزیر بنایی در حدود 71623 متر مربع در سال 1378 شروع شده و در سال 1390 به پایان رسید.

آب معدنی گراوان،پارکهای سیدقطب،استادمجدی،میکائیل،اقاقیا،میخک و...

كوه سلطان

کوه سلطان کوه کم ارتفاعی است که در مسیر مهاباد به بوکان و نرسیده به غار سهولان واقع شده است. طبق گفته افراد محلی، در زمان نه چندان دور این کوه قداست خاصی داشته و بسیاری افراد برای گرفتن حاجت به آنجا می رفته اند.

~S A R A~ · 2023-04-21

محلات و معابر

شمال و شمال شرق : شهرک صنعتی – شهرک بهداری – شهرک کارمندان – میدان تره بار – شهرک شهرداری – دانشگاه پیام نور –ترمینال-تره بار-تاناکورا-مجتمع نور-پل قانع(۱۲شهید)-محمودکان- سنجان آباد –توانیر و ...

شرق : شهرک فرهنگیان – شهرک آزادگان –شهرک مکریان- شهر بازی – پارک ملت – سد مهاباد – جاده سردشت -دانشکده علوم اجتماعی مکریان- دانشگاه علمی کاربردی شماره ۳و...

شمال غربی : کوی بهارستان – کوی زیبا – تپه قاضی - شصت دستگاه - فجر-سیدآباد و ...

غرب : زمینهای شهرداری – صارم بگ – کانی صوفی رشید – تپه هما – مجبور آبادبالا و پایین-خلورآباد-سه آسیاب و...

جنوب و جنوب غرب و جنوب شرق : قبرستان – باغ شایگان - طرف شیلان- مدرسه -پشت تپ –کهنه پشت تپ- دانشگاه پیرا پزشکی –تپه باستانی کاودان- بداق سلطان – میدان استقلال – اصحابه سفید - کانی مام قه مبه ران – کانی صوفی طه -خانقاه-میدانچه حسن زاده- بیمارستان امام خمینی و ...

مرکز : وفایی – قدس – کوی زینب – چهار راه آزادی – میدان فلسطین – طالقانی شرقی و غربی – صلاح الدین ایوبی شرقی و غربی– شهرداری –دانشگاه علمی کاربردی شماره۱- حافظ – ملا جامی – فرمانداری – پل حکمت – پل یرغو –پل شبرنگ- جام جم – میدان توحید-چهارراه مولوی-سه راه بیمه-سه راه بیمه -سه راه سیدنظام-سه راه کانون-پادگان-سه راه بیمارستان-دانشگاه علمی کاربردی شماره۲ و غیره

~S A R A~ · 2023-04-21

مهاباد،مقارن با جنگ جهانی

در سالهای نخست جنگ جهانی اول دولت روسيه تصميم گرفته بود فعاليتهای نظامی خودرا درخاک ايران توسعه دهد و از‌ نفوذ ترکيه جلوگيری نمايد زيرا که ترکها در طی زمستان 15ـ1914 موفق شده بودند که به طرف اروميه و تبريز پيشروی کرده و اين نواحی شمالی را متصرف شوند، قسمت عمدۀ قشون ترک از افراد غير منظم کُرد تشکيل يافته بود. يعنی قبايل کُرد ساکن ترکيه و ايران با آنها متحد شده و به نام جهاد زير پرچم عثمانيها جمع شده بودند. اتحاد کُردهای ايرانی با ترکها از نقطه ‌نظر سياسی بر وخامت اوضاع افزوده بود.
دولت ايران بی طرفی خود را به تشکيل تئوری اعلام کرد اما حفظ اين بی‌طرفی برای او غيرممکن بود و اين باعث شد که ايران وارد صح*نه جنگ و عمليات نظامی روس و ترک شده و مصائب حاصل از آن را تحمل نمايد. متأسفانه وجود نيروهای متخاصم در شهر مهاباد و اطراف آن باعث خسارات و نيازهای جانی و مالی فراوان گرديد. رؤسا و سران عشاير تحت تأثير دول مزبور تحريک شده و به طرفداری يکی ازآنها عليه دولت ديگر اقداماتی انجام می دادند. چنانکه به تحريک عثمانی ها کنسول روسيه در مهاباد کشته شد و اين امر منجر به ورود مجدد قوای روسيه و قتل عام مردم شهر و اطراف گرديد و بازار شهر را آتش زده و از ميان بردند. بازيل نيکيتين در صفحه 204 کتاب « ايرانی که من شناخته ام » در اين موردچنين می گويد :در پاييز سال 1915 لازم شد که مسافرتی به ساوجبلاغ کرده و به تحقيقاتی محلی بپردازم زيرا به قراری که شنيده بودم در آنجا اجتماع ترکها و کردها شروع شده بود در اين مسافرت خانمم هم همراه بود و عملياتی که در آنجا انجام داديم بی نتيجه نبود. در آنجا مقصود باطنی خود را پنهان کرده و گفتم که برای تحقيق قتل قونسول روس کلنل ياس که در دسامبر 1914 واقع شده به اين نواحی آمده‌ام. بطوری که معلوم شد کلنل ياس به وضع فجيعی کشته شده بود، وزارت خارجه روسيه از اين واقع به شدت متأثر گرديد ... کلنل شخص لايقی بود که بعدها به سمت قونسول ساوجبلاغ منسوب گرديد و در اين پست جديد فعاليتی نشان داد ودراندک زمانی بازندگی کُردها و زبان آنها آشناگرديد

~S A R A~ · 2023-04-21

هيچکس مانند او نمی‌توانست پست نظارت ساوجبلاغ رادر ميان کُردستان اداره کند. کلنل ياس مدارک مفيد فراوانی بدست آورده و آنها را منتشر ساخت، بواسطه همين مدارک بود که ما توانستيم اين نواحی را بيشتر و بهتر بشناسيم. کلنل بواسطه صفات نيک توانست در مدت قليلی توجه و مهر کردها را به طرف خود جلب نمايدو باکمال اقتدار و نفوذ در ميان آنها زندگی کند، بنابر ضرب المثل انگليسی آدم درستی درمقام درستی بود. در واقع آدمی بود که دشمن با نظراضطراب به او می‌نگریست. در اواخر سال 1914 ازساوجبلاغ به مياندوآب رفت تا وقايع را از نزديک مشاهده کرده و با نفوذی که داشت در مواقع مقتضی در اوضاع آنجا دخالت کند.
بدبختانه در اواسط ژانويه حاکم قديمی تبريز که تقريباً به حالت تبعيد در قفقاز روزگار می‌گذرانيد به ايران بازگشت و دست به اقداماتی زد که به زيان خود منتهی گرديد و عملياتش در حوالی مياندوآب در جنگ با کردها به شکست خاتمه يافت. در همين موقع بود که کلنل ياس به قتل رسيد شخصی که قونسول را به خاک هلاک انداخت يعنی کسی را که جنگ نمی‌کرد، از ميان برد به اين هم اکتفا نکرده سر قونسول مقتول را بريده به ساوجبلاغ آورده و در مقابل خانه يکی از معاريف کُرد موسوم به قاضی‌فتاح در معرض تماشا گذارد و همه از اين جنايت اظهار خوشوقتی می‌کردند. يکی از ترکها هم به نام متصرف در ميان اين تماشاچی‌ها حضور داشت و بيشتر از همه از اين واقعه اظهار خوشوقتی می‌كرد. گويا اين شخص به توسط اشخاص ديگری غير از آنچه ذکر شد به عمل پرداخته بود، خلاصه پس از نمايش، سر بريده را به دست بچه های کُرد دادند وخدا می‌داند که در کجا مفقود گرديد، تن او را در مياندوآب در نزديکی رودخانه دفن کردند و بطوريکه شنيدم طغيان آب بهاری قبر و جسد را با خود برد.

~S A R A~ · 2023-04-21

چندی بعد ژنرال ريبال چينکو به تلافی اين جنايت خانه قاضی فتاح را آتش زد و با خاک يکسان کرد. من مايل بودم که با رؤسای قبايل کُرد تماس گرفته و با نصايح لازم آنها را وادار کنم که رفتار عاقلانه‌ای پيش گيرند. نيکيتين چنين ادامه می دهد : « مسأله جهاد به وسيله شيوخ و عوامل آنها خيلی زود در کُردستان انتشار يافت تنها يکی از شيوخ به نام « شيخ بابا » که در حوالی ساوجبلاغ زندگانی با زهد و تقوايی داشت و در نظرکُردها محترم بود با این اعلان جهاد مخالفت می‌کرد و... شيخ بابا اعلان جهاد ترکهای عثمانی را منافی با مقررات اسلام می‌دانست و نظر به نتايجی که در دنبال داشت تصويب نمی‌کرد. اساس روابط ترک و کُرد در هنگام جنگ استحکامی نداشت و اشخاص فهميده با آن اعتمادی نداشتند، زيرا که ترکان در موقع لزوم کسانی را که سد راه می دانستند از ميان می بردند. اعدام محمد حسين خان سردار ( پسر سيف الدين خان و نوادۀ عزيزخان سردار کل)حاکم وقت ساوجبلاغ، اعدام سيف الدين سقزی حاکم سقز و اعدام عارف و شاعر بزرگ کُرد شيخ بابا سعيد " صدرالسادات "نمونه های است که می توان به آنها اشاره کرد.

~S A R A~ · 2023-04-21

در ابتدای جنگ روحانيون کُرد که ازتأثيراث سياسی قسطنطنيه دور بودند . اعلان جهاد را فقط از ديدگاه مذهبی می‌ديدندکُردها را به جهاد دعوت می‌کردند، اما عده ای از روحانيون که در خود ترکيه زندگی می‌کردند و از سياست دور نبودند نسبت‌ ‌به اين اعلان جهاد مخالفت‌هايی بروز می‌دادند مانند: ابوبکر افندی اردبيل و محمد افندی اهل سنجاق و عبدالقادر افندی اهل بياره و طه افندی اهل حکاری و غيره. اين روحانيون به کُردها می‌گفتند : « جنگی که شما را به آن دعوت می‌کنند مشروع نيست اين دعوت به جهاد با شرايطی که شريعت معين می‌کند موافقت ندارد. همزمان با فکر مذهبی ، مسأله مليت کُرد به ميان آمد. در اواسط قرن نوزدهم باب عالی در جاهايی به کُردستان دست اندازی کردکه قبل از آن توسط اميران و اشراف کُرد اداره می‌شد و اين موضوع هنوز در خاطر اشراف کُرد باقی بود بنابراين اين اعقاب کسانی که از نفوذ و قدرت اشرافی محروم گرديده بودند به امکان بازگشت آن اميدواری پيدا کردند مانند خانوادۀ بدرخان بيگ بوتان از اعقاب ابراهيم پاشای ميلانی که خود را شاهزاده می‌دانست و بيگهای ميرسوديان و محمديان و ميرهای حکاری و ... اما اين اميدواری با سياست تبعيد و زندان و قتل کُردها از جانب دولت عثمانی روبرو شد و اشخاص بزرگ و محترمی درکردستان مرکزی به قتل رسيدند، ازآن جمله شيخ عبدالسلام و شيخ سعيد سليمانيه و شيخ سليم بدليسی و‌سيد علی هيرانی و نوادۀ او شيخ شهاب الدين و شيخ نورمحمد بريکی و ... به هر صورت، اعلام جهاد عثمانی‌ها عليه روس در جنگ بين‌المللی اول وقبول آن ازطرف عده ای‌ درمنطقه، بسيار به زيان شهر مهاباد تمام شد و آمار قتل عام مردم کُرد مهاباد و حومه توسط قوای روسی بين پنج تا ده هزار نفر نوشته‌اند. پس ازانقلاب اکتبرروسيه وعقب نشينی قوای روس،دولت عثمانی هم قواي خود را از مهاباد خارج کرد شهر به کلی ويران و خالی از سکنه شده بود. اهالی شهر به روستاها و شهرهای مرزی عثمانی(مانند سليمانيه و...) پناه برده بودند.درآن زمان جمعيت خود شهر مهاباد چيزی بين هفت تا ده هزار نفر بوده است .

تاریخ ایران تاریخچه مهاباد

ساعت تک رمان

~S A R A~

کاربر تک رمان

امضا : ~S A R A~

~S A R A~

کاربر تک رمان

امضا : ~S A R A~

~S A R A~

کاربر تک رمان

امضا : ~S A R A~

~S A R A~

کاربر تک رمان

امضا : ~S A R A~

~S A R A~

کاربر تک رمان

امضا : ~S A R A~

~S A R A~

کاربر تک رمان

امضا : ~S A R A~

~S A R A~

کاربر تک رمان

امضا : ~S A R A~

~S A R A~

کاربر تک رمان

امضا : ~S A R A~

~S A R A~

کاربر تک رمان

امضا : ~S A R A~

~S A R A~

کاربر تک رمان

امضا : ~S A R A~

موضوعات مشابه