وی که مجری طرح «آماده‌سازی پرونده ثبت میراث جهانی بافت تاریخی شهر یزد» است، ادامه داد: در این مقطع از معماری، انعطاف‌پذیری را در همه فضاها می‌بینیم. تفکیک فضاها خیلی مطرح نیست. چون اجزا مبلمان خانه ثابت نیست، بدین معنی که ابزار و اثاثیه ثابت نداریم. تخت‌خواب و مبلمان نداریم بلکه فضاهایی مثل پستو و گنجه وجود دارد که این اجزا در آن قرار می‌گرفت و استفاده می‌شد و دوباره به جایگاه خود بازمی‌گشت.
این معمار اظهار نظر کردن قطعی در مورد اسلامی بودن این مسائل را بسیار مشکل دانست و گفت: امروزه نگرش‌های ما متفاوت شده که بعضی تحت‌تاثیر دنیای امروز و بعضی به دلیل وابستگی ما به مواد و بعضی به دلیل گذر زمان است. در مسکن امروز سعی شده که با توجه به فرهنگ ما بعضی از اصول مثل محرمیت و عدم اشراف در آپارتمان‌سازی در معماری رعایت شود. البته این مباحث را در معماری قدیم نیز داشتیم. به طور مثال بام‌ها بسیار مرتفع بودند و دارای کنگره‌هایی بودند که باعث می‌شد از بیرون بام دید نداشته باشد و بعد از اسلام این قضیه پررنگ‌تر شد و رنگ و بوی اسلامی گرفت.
چگونگی کاربردی کردن اصول معماری برخاسته از فرهنگ اسلام در شهرسازی امروز
شایان در پاسخ به خبرنگار ما مبنی بر این که چگونه می‌توان اصول معماری برخاسته از فرهنگ اسلام را در شهرسازی امروز کاربردی کرد، گفت: ما در معماری امروز معنویت را بسیار احساس می‌کنیم. مثلاً دوست داریم در آپارتمان 50 متری اتاق خواب دید نداشته باشد. فضای ورودی برای ما مهم است با توجه به این که امروزه در آپارتمان‌های با متراژ پایین برای فضای ورودی از تعبیه راهرو احتراز می‌کنند.
وی افزود: بعضی از معیارها فدای صرفه اقتصادی شده است. در معماری طبیعت مرده است. داشتن دید و منظر به طبیعت در معماری لازم است و باید آپارتمان‌ها از حیاط‌هایی استفاده کنند که کارکردهای چندگانه دارد هم کارکرد طبیعت و هم محوطه‌ای برای بازی کودکان و هم جایی برای این که آپارتمان‌ها را از دید یکدیگر دور کند و روابط همسایگی را بر هم نزند.
طراح فاز یک مسجد و مجموعه فرهنگی دهلی یکی دیگر از راه‌حل‌های کاربردی‌کردن معماری برخاسته از فرهنگ اسلام را در شهرسازی امروز بحث سمبول‌ها دانست و اظهار کرد: استفاده از بعضی از متریال‌ها که سمبول‌های ایرانی را به یاد بیاورد مثل بافت آجر، کف آجری که آب بر آن خورده می‌شود در داخل خانه، خاطره‌هایی از معماری را برای ما ایجاد می‌کند و نیز استفاده از فیلترهای صوتی و استفاده از متریال‌ها که ایجاد عایق صوتی می‌کنند برای رعایت حفظ حریم و روابط همسایگی موثر است.
استفاده از فرم‌های معماری اسلامی در فرم‌های بیرونی نشانه معماری اسلامی نیست
ذکر این نکته ضروری است که در معماری ایرانی اسلامی لازم نیست که در فرم‌های بیرونی حتماً از فرم‌های اسلامی مثل قوس استفاده کنیم بلکه باید از متریال‌هایی استفاده کنیم که دارای شناسنامه باشد. در معماری نباید دروغگویی باشد. امروزه تکنولوژی داریم که می‌توانیم بدون ستون سقف داشته باشیم. استفاده از تزئینات، سایه روشن، فرورفتن و عقب نشستن نماهای ساختمان‌ها و پنجره‌ها که دارای یک عرصه هستند، مفید است. ما همه این اصول را رها می‌کنیم. روابط همسایگی را رها می‌کنیم ولی دوست داریم در بنا قوس بگذاریم.
شایان ادامه داد: باید کیفیت‌های زندگی ایرانی مسلمان ارتقا پیدا کند و در عین این که دارای اعتقاد و هویت هستیم باید فرزند زمان خود باشیم. همین امروز که برای اولین بار به خبرگزاری ایکنا آمدم مشاهده کردم که ساختمان ایکنا اصلاً هویت معماری اسلامی ندارد. یک نوع مدگرایی است. بنابراین در معماری‌های مسکونی باید دقت کنیم. معماری عادی با مد حرکت نمی‌کند بلکه با نیازهای زندگی حرکت می‌کند. و ما این مساله را در معماری حاشیه‌نشینی به وفور مشاهده می‌کنیم.
این معمار اظهار نظر کردن قطعی در مورد اسلامی بودن این مسائل را بسیار مشکل دانست و گفت: امروزه نگرش‌های ما متفاوت شده که بعضی تحت‌تاثیر دنیای امروز و بعضی به دلیل وابستگی ما به مواد و بعضی به دلیل گذر زمان است. در مسکن امروز سعی شده که با توجه به فرهنگ ما بعضی از اصول مثل محرمیت و عدم اشراف در آپارتمان‌سازی در معماری رعایت شود. البته این مباحث را در معماری قدیم نیز داشتیم. به طور مثال بام‌ها بسیار مرتفع بودند و دارای کنگره‌هایی بودند که باعث می‌شد از بیرون بام دید نداشته باشد و بعد از اسلام این قضیه پررنگ‌تر شد و رنگ و بوی اسلامی گرفت.
چگونگی کاربردی کردن اصول معماری برخاسته از فرهنگ اسلام در شهرسازی امروز
شایان در پاسخ به خبرنگار ما مبنی بر این که چگونه می‌توان اصول معماری برخاسته از فرهنگ اسلام را در شهرسازی امروز کاربردی کرد، گفت: ما در معماری امروز معنویت را بسیار احساس می‌کنیم. مثلاً دوست داریم در آپارتمان 50 متری اتاق خواب دید نداشته باشد. فضای ورودی برای ما مهم است با توجه به این که امروزه در آپارتمان‌های با متراژ پایین برای فضای ورودی از تعبیه راهرو احتراز می‌کنند.
وی افزود: بعضی از معیارها فدای صرفه اقتصادی شده است. در معماری طبیعت مرده است. داشتن دید و منظر به طبیعت در معماری لازم است و باید آپارتمان‌ها از حیاط‌هایی استفاده کنند که کارکردهای چندگانه دارد هم کارکرد طبیعت و هم محوطه‌ای برای بازی کودکان و هم جایی برای این که آپارتمان‌ها را از دید یکدیگر دور کند و روابط همسایگی را بر هم نزند.
طراح فاز یک مسجد و مجموعه فرهنگی دهلی یکی دیگر از راه‌حل‌های کاربردی‌کردن معماری برخاسته از فرهنگ اسلام را در شهرسازی امروز بحث سمبول‌ها دانست و اظهار کرد: استفاده از بعضی از متریال‌ها که سمبول‌های ایرانی را به یاد بیاورد مثل بافت آجر، کف آجری که آب بر آن خورده می‌شود در داخل خانه، خاطره‌هایی از معماری را برای ما ایجاد می‌کند و نیز استفاده از فیلترهای صوتی و استفاده از متریال‌ها که ایجاد عایق صوتی می‌کنند برای رعایت حفظ حریم و روابط همسایگی موثر است.
استفاده از فرم‌های معماری اسلامی در فرم‌های بیرونی نشانه معماری اسلامی نیست
ذکر این نکته ضروری است که در معماری ایرانی اسلامی لازم نیست که در فرم‌های بیرونی حتماً از فرم‌های اسلامی مثل قوس استفاده کنیم بلکه باید از متریال‌هایی استفاده کنیم که دارای شناسنامه باشد. در معماری نباید دروغگویی باشد. امروزه تکنولوژی داریم که می‌توانیم بدون ستون سقف داشته باشیم. استفاده از تزئینات، سایه روشن، فرورفتن و عقب نشستن نماهای ساختمان‌ها و پنجره‌ها که دارای یک عرصه هستند، مفید است. ما همه این اصول را رها می‌کنیم. روابط همسایگی را رها می‌کنیم ولی دوست داریم در بنا قوس بگذاریم.
شایان ادامه داد: باید کیفیت‌های زندگی ایرانی مسلمان ارتقا پیدا کند و در عین این که دارای اعتقاد و هویت هستیم باید فرزند زمان خود باشیم. همین امروز که برای اولین بار به خبرگزاری ایکنا آمدم مشاهده کردم که ساختمان ایکنا اصلاً هویت معماری اسلامی ندارد. یک نوع مدگرایی است. بنابراین در معماری‌های مسکونی باید دقت کنیم. معماری عادی با مد حرکت نمی‌کند بلکه با نیازهای زندگی حرکت می‌کند. و ما این مساله را در معماری حاشیه‌نشینی به وفور مشاهده می‌کنیم.
