تبصره ۲۲، رمانی اثر جوزف هلر که با قلمی طعنآمیز، دستورات نامعقول مقامهای مافوق را به تصویر کشیده است؛ به عنوان یکی از اثرهای مهم ادبیات ضدجنگ ایالات متحده آمریکا شناخته میشود.
تبصره ۲۲، به عموم فهرستهای صد رمان برتر قرن بیستم مانند فهرست « ۱۰۰ رمان برتر به انتخاب مجله تایم» راه یافته است؛ همزمانی انتشار تبصره ۲۲ با جنگ ویتنام تاثیر قابل توجهی بر افکار خوانندگان آمریکایی گذاشت و به همین جهت، رمانی ضدجنگ و طرفدار صلح به حساب میآید. آنگونه که در مقدمه کتاب گفته شده؛ مخالفان جنگ ویتنام، به”شعار یوساریان زنده است “که اشارهای به نام قهرمان رمان تبصره ۲۲ دارد برای اعتراض به تداوم جنگ متوسل میشدند.