حقوق داوری اجباری در دعاوی خانوادگی

[MAHDIS]

در این نکته که شرط در لغت به معنای الزام و التزام مذکور در عقد باشد تردید وجود دارد. به نظر بعضی از فقها، شرط به معنای «مطلق الزام و التزام» است و اطلاق لفظ شرط بر شرط ابتدایی حقیقی است (انصاری، پیشین: 11؛ یزدی، پیشین: 106؛ موسوی خویی، پیشین: 263). به همین دلیل، بعضی از فقها شرط ابتدایی را نافذ دانسته و در تحقق اجماع بر عدم اعتبار چنین شرطی تردید کرده¬اند (نراقی، 1408: 47). از جهت حقوقی نیز شرط ابتدایی معتبر است و بر اعتبار آن دلایل متعددی وجود دارد. از جمله مادّة 10 قانون مدنی می¬گوید: «قراردادهای خصوصی نسبت به کسانی که آن را منعقد نموده¬اند، در صورتی که مخالف صریح قانون نباشد نافذ است.»
همچنین مادّة 455 قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی نیز بر اعتبار موافقت¬نامة داوری که به صورت مستقل صورت می¬گیرد تصریح کرده است. در این قانون آمده است:
متعاملین می¬توانند ضمن معامله ملزم شوند و یا به موجب قرارداد جداگانه تراضی نمایند که در صورت بروز اختلاف بین آنان به داوری مراجعه کنند و نیز می¬توانند داور یا داوران خود را قبل یا بعد از بروز اختلاف تعیین نمایند.
حتی اگر شرط ابتدایی را در قراردادها نافذ بدانیم، در عدم اعتبار این گونه شروط در عقد نکاح تردید وجود ندارد. این مطلب مورد اتفاق و اجماع فقها بوده و نظر مخالفی دیده نشده است. مدرک این اجماع روایات متعددی است که در این مورد وجود دارد و قدر متیقن از دلالت این روایات، شرط ابتدایی است. به نمونه¬هایی از این روایات اشاره می¬شود. در حدیثی امام صادق(ع) می‌فرماید:
ما کان من شرط قبل النکاح هدمه النکاح ، وما کان بعد النکاح فهو نکاح (اشعری، 1408: 87) ؛ آنچه از شروط که پیش از [عقد] نکاح ذکر شده باشد، [عقد] نکاح آن را از بین می¬برد و آنچه پس از [عقد] نکاح باشد، جزء نکاح خواهد بود.

انجمن رمان نویسی | تک رمان

انجمن رمان نویسی تک رمان با هدف تشویق نویسندگان ایجاد شده و در راستای پیشرفت نویسنده های نوقلم و چاپ برترین رمان ها فعالیت می کند.

forums.taakroman.ir

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[MAHDIS]

در مستدرک الوسائل آمده است: عبارت «بعد النکاح» در حدیث فوق، به «بعد الایجاب» حمل شده است و بنا بر این، مقصود از آن شروط مذکور در عقد است (نوری طبرسی، 1408: 462).
در حدیث دیگری از امام صادق(ع) آمده است: اگر پیش از عقد نکاح شرایطی مورد توافق قرار گرفته و سپس عقد جاری شده باشد، باید مجدداً همان شروط ذکر شوند و مورد توافق قرار گیرند، در غیر این صورت اعتباری ندارند:
إذا اشترطت على المرأة شروط المتعة فرضیت به و أوجبت التزویج فاردد علیها شرطک الاول
بعد النکاح، فإن أجازته فقد جاز و إن لم تجزه فلا یجوز علیها ما کان من الشرط قبل النکاح
(کلینی، 1388: 456).
از آنچه بیان شد نتیجه می¬گیریم که اگر موافقت¬نامة داوری در نکاح، به صورت شرط ابتدایی و یک تعهد مستقل واقع شود، اعتباری ندارد.
نتیجه‌گیری
از آنچه در این تحقیق بیان شد، نتایج زیر به دست می‌آید:
1. داوری را در دعاوی خانوادگی در صورتی می¬توان اجباری نمود که شرایط آن موجود باشد. این شرایط عبارت است از:
الف. متوقف بودن سازش به داوری و فقدان راه حلهای دیگر؛
ب. وجود داوران واجد شرایط؛
ج. مذموم بودن طلاق (در مواردی که طلاق واجب یا مستحب باشد، حکمیت موضوع خود را از دست خواهد داد).
2. داوری در دعاوی خانواده در نظم حقوقی کنونی، منحصراً در دعوای طلاق اجباری است و در سایر دعاوی خانواده جریان پیدا نمی¬کند.
3. ضمانت اجرای مقررات داوری در دعوای طلاق، بطلان حکم طلاق است.
4. اطلاق قانون مبنی بر ضرورت ارجاع کلیة انواع دعاوی طلاق به داوری با مبانی فقهی ناسازگار است.
5. قراردادهای داوری در صورتی که به صورت شرط ابتدایی و یک قرارداد مستقل (خارج از عقد نکاح) میان زوجین مورد توافق قرار گیرد، اعتباری نخواهد داشت.

انجمن رمان نویسی | تک رمان

انجمن رمان نویسی تک رمان با هدف تشویق نویسندگان ایجاد شده و در راستای پیشرفت نویسنده های نوقلم و چاپ برترین رمان ها فعالیت می کند.

forums.taakroman.ir

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[MAHDIS]

منابع
1. ابن بابویه قمی، علی، فقه الرضا (ع)، قم، آل البیت، چاپ اول، 1406 ق.
2. ابن براج طرابلسی، عبد العزیز، المهذب، قم، جامعة مدرسین، 1406 ق، ج 2.
3. ابن فهد حلی، جمال الدین ابی العباس احمد بن محمد، المهذب البارع، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1407 ق، ج3.
4. ابن قدامه، عبدالله، المغنی، بیروت، دار الکتاب العربی، بی‌تا، ج8.
5. ابن منظور، ابی‌الفضل جمال الدین محمد بن مکرم، لسان العرب، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، 1405 ق، ج 7.
6. احسائی، ابن ابی‌الجمهور، عوالی اللئالی، قم، سید الشهداء، چاپ اول، 1403 ق، ج 2.
7. اردبیلی (مقدس اردبیلی)، احمد، مجمع الفائدة و البرهان، قم، جامعة مدرسین، 1403 ق، ج12.
8. اشعری، احمد بن عیسى، النوادر، قم، مؤسسة الامام المهدی، چاپ اول، 1408 ق.
9. اصفهانی، شیخ محمد حسین، حاشیة المکاسب، علمیه، چاپ اول، 1418 ق، ج 5.
10. آملی، شیخ محمد تقی، کتاب المکاسب و البیع (تقریر بحث آیت الله نائینی)، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1413 ق، ج 2.
11. انصاری، المکاسب، قم، مجمع الفکر الاسلامی، چاپ اول، 1420 ق، ج 6.
12. انصاری، شیخ مرتضی، القضاء و الشهادات، قم، باقری، چاپ اول، 1415 ق.
13. انصاری، شیخ مرتضی، کتاب النکاح، قم، باقری، چاپ اول، 1415 ق.
14. بازگیر، یدالله، آرای دیوان عالی کشور در امور حقوقی3، انتشارات ققنوس، چاپ اول، سال 1377.
15. بازگیر، یدالله، داوری و احکام راجع به آن، تهران، انتشارات فردوسی، چاپ اول، 1380.
16. بجنوردى، سید محمد حسن، القواعد الفقهیة، قم، نشر الهادی، چاپ اول، 1419 ق، ج 3.
17. بحرانی، یوسف، الحدائق الناظرة، قم، جماعة المدرسین، بی‌تا، ج24.
18. بهوتی، منصور بن یونس، کشاف القناع، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1418 ق، ج5.
19. جعفری لنگرودی، محمد جعفر، دانشنامه حقوقی، تهران، کتابخانة گنج دانش، چاپ چهارم، 1375، ج3.
20. جوادی آملی، عبدالله، زن در آینه جلال و جمال، قم، مرکز نشر اسراء، چاپ اول، 1375.

انجمن رمان نویسی | تک رمان

انجمن رمان نویسی تک رمان با هدف تشویق نویسندگان ایجاد شده و در راستای پیشرفت نویسنده های نوقلم و چاپ برترین رمان ها فعالیت می کند.

forums.taakroman.ir

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[MAHDIS]

21. حرّ عاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعة، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا، ج15.
22. حسینی نقوی، سید حامد، خلاصة عبقات الانوار، قم، سید الشهداء، 1406 ق.
23. حسینی عاملی، سید جواد، مفتاح الکرامة، بیروت، دار التراث، 1418 ق، ج 20.
24. حلی (محقق)، ابو جعفر نجم الدین جعفر بن الحسن، شرائع الاسلام، قم، امیر، چاپ دوم، 1409 ق، ج2.
25. حلی، ابی منصور حسن بن یوسف بن مطهر، قواعد الأحکام، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ اول، 1413 ق، ج 3.
26. حلی، ابی منصور حسن بن یوسف بن مطهر، مختلف الشیعة، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ اول، 1412 ق، ج7.
27. حلی، احمدبن ادریس، السرائر، قم، موسسة النشر الاسلامی، چاپ دوم، 1410 ق، ج 2.
28. حلی، قواعد الاحکام، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ اول، 1413 ق.
29. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات فی غریب القرآن، دفترنشر الکتاب، چاپ اول، 1404 ق.
30. روحانی، سید محمد صادق، فقه الصادق، قم، مؤسسة دار الکتاب، چاپ سوم، 1412 ق، ج22.
31. زیدان، عبد الکریم، المفصل فی احکام المرأة و بیت المسلم، بیروت، مؤسسة الرسالة، چاپ سوم، 1420 ق، ج 8 .
32. سبحانی، جعفر، نظام الطلاق، قم، مؤسسة الامام الصادق (ع)، چاپ اول، 1414 ق.
33. سید سابق، فقه السنة، بیروت، دار الکتاب العربی، بی‌تا، ج 2.
34. شمس، عبدالله، «موافقت¬نامه داوری و صلاحیت دادگاه»، مجله تحقیقات حقوقی، سال 1382.
35. صدوق، محمد بن علی بن حسین، المقنع، قم، مؤسسة الامام الهادی، 1415 ق.
36. طباطبایی، سید علی، ریاض المسائل، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ اول، 1419 ق، ج10.
37. طوسی، ابی جعفر محمد بن حسن بن علی، المبسوط، تهران، المکتبة المرتضویة،
1387 ق، ج4.
38. عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه، نورالثقلین، قم، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ چهارم، 1412 ق، ج 1.
39. فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل، قم، امیر العلم، چاپ دهم، 1380، ج2.
40. قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لاحکام القرآن، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی، 1405 ق.

انجمن رمان نویسی | تک رمان

انجمن رمان نویسی تک رمان با هدف تشویق نویسندگان ایجاد شده و در راستای پیشرفت نویسنده های نوقلم و چاپ برترین رمان ها فعالیت می کند.

forums.taakroman.ir

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[MAHDIS]

41. قمی، میرزا ابوالقاسم، غنائم الایام (چاپ سنگی)، خراسان، مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ اول، 1417 ق.
42. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، دار الکتب الاسلامیة، چاپ سوم، 1388 ق، ج 5.
43. متین دفتری، احمد، آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، تهران، مجمع علمی و فرهنگی مجد، چاپ اول، 1378، ج1.
44. محقق حلی، ابی القاسم نجم الدین جعفر بن الحسن، شرائع الاسلام، تهران، انتشارات استقلال، چاپ دوم، 1409 ق.
45. محمد زادة اصل، حیدر، داوری در حقوق ایران، تهران، انتشارت ققنوس، چاپ اول، 1379.
46. محمدی گیلانی، محمد، قضا و قضاوت در اسلام، تهران، نشر سایه، چاپ اول، 1378.
47. مدنی، سید جلال الدین، آیین دادرسی، تهران، گنج دانش، 1372.
48. مرعشی، سید محمد حسن، دیدگاههای نو در حقوق کیفری اسلام، نشر میزان، چاپ اول، 1379، ج2.
49. مصلحی، علی¬حسین و صادقی، محسن، «نگاهی به شیوه‌های جایگزین حل و فصل اختلافات»، نامه مفید، سال 1383، شمارة 46.
50. مکی عاملی (شهید اول)، محمد بن جمال الدین، اللمعة الدمشقیة، قم، دار الفکر، چاپ اول، قم، 1411 ق.
51. مکی عاملی (شهید ثانی)، زین الدین بن علی، شرح اللمعة، قم، انتشارات داوری، اول، 1410 ق، ج 5.
52. مکی عاملی (شهید ثانی)، زین الدین بن علی، مسالک الافهام، قم، مؤسسة المعارف الاسلامیة، چاپ اول، 1413 ق، ج 8.
53. موسوی خمینی، سید روح الله، استفتائات، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1381، ج3.
54. موسوی خمینی، سید روح الله، تحریر الوسیلة، نجف الاشرف، آداب، چاپ دوم،
1409 ق، ج2.
55. موسوی سبزواری، سید عبد الاعلی، مهذّب الأحکام، قم، مکتبة آیة الله السید السبزواری، چاپ چهارم، 1413 ق، ج 25.
56. موسوی گلپایگانی، سید محمد رضا، کتاب القضاء، قم، دار القرآن الکریم، بی تا، ج1.
57. موسوی خویی، سید ابوالقاسم، مصباح الفقاهة، وجدانی، چاپ سوم، 1371، ج5.
58. مومن سبزواری، محمد باقر، کفایة الاحکام، قم، مهر، بی‌تا.
59. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیة، 1353 ـ 1366، ج 3.
60. نجفی خوانساری، شیخ موسی، حاشیة المکاسب، مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ اول، 1418 ق، ج3.
61. نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، تهران، المکتبة الاسلامیة، چاپ چهارم، 1374، ج3 و 30 و 31.
62. نراقی، مولی احمد، عوائد الایام، قم، مکتبة البصیری (چاپ سنگی)، 1408 ق.
63. نوری طبرسی، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، بیروت، آل البیت، چاپ اول، 1408ق، ج14.
64. نووی، محی الدین بن شرف، المجموع، دار الفکر، بی‌تا، بی‌جا، ج16.
65. یزدی، سید محمد کاظم سید محمد کاظم، حاشیة المکاسب، اسماعیلیان، 1378، ج2.

انجمن رمان نویسی | تک رمان

انجمن رمان نویسی تک رمان با هدف تشویق نویسندگان ایجاد شده و در راستای پیشرفت نویسنده های نوقلم و چاپ برترین رمان ها فعالیت می کند.

forums.taakroman.ir

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان