سنگ ساختمانی لاشه
این سنگها در حین استخراج، یا در پی مراحل مختلف قواره کردن سنگها، به دست میآیند. سنگهای لاشه شکل خاصی نداشته و دارای سطوح مشخصی نیستند، و همان گونه که از معدن به دست آمدهاند، بدون هیچ گونه حک و اصلاح، به کارگاه ساختمانی منتقل میشوند. بنا به تعریف استفاده از سنگ لاشه، بدون اینکه گوشههای تیز و لبهدار آن گرفته شود، در دیوارسازی سنگی مجاز نیست مگر با قطر کمتر از ۱۵ سانتیمتر که آن هم فقط به عنوان سنگهای پرکننده در میان دیوار استفاده میشود.
سنگ ساختمانی قواره Moellon Brut هنگامی که گوشههای تیز و برنده سنگ لاشه را با چکش یا پتک بگیرند و گوشه های آن تقریباً منظم شود سنگ به دست آمده سنگ قواره نامیده میشود، کوچکترین اندازه سنگ قواره ۱۵ سانتیمتر است.
سنگ ساختمانی بادبر یا رگهای Moellon این نوع سنگ سنگی است که در هنگام استخراج از معدن، به کمک پتک، آن را به صورت تقریبی مکعب مستطیل در میآورند و سپس در کارگاه، سطح نمای آن را حدودا به صورت چهار گوش (مربع یا مستطیل) شکل میدهند. اصطلاحاً به این سنگها مالون نیز گفته میشود. این کار، برای برداشتن درزهای افقی و قائم در دیوارهای رجدار و به رج بـرده شده و همچنین برای نظم کشیدن به نمای دیوار انجام میگیرد. ریشه سنگ، از طرف نما به طرف دم سنگ، با استفاده از پتک کمی لاغرتر میشود تا عمل کنار هم قرار دادن سنگها به راحتی صورت گیرد. حداقل عرض و ارتفاع سنگ بادبر به ترتیب ۲۰ و ۱۵ سانتیمتر و اندازه بار سنگ حداکثر ۴ سانتیمتر است.
سنگ ساختمانی سرتراش یا رگهای کلنگی Moellon Tetue اگر سطوح قائم (جانبی) و سطوح افقی (ملات خور بالایی و پایینی) سنگ بادبر را در مجاورت نما، به منظور داشتن درزهای ظریفتر در نمای دیوار، با کمک کلنگ ویژه، دست تراش کنند، آن را سنگ سرتراش مینامند. اندازه قسمتهای تراش خورده از طرف نمای سنگ به طرف دم سنگ، حداقل ۸ سانتیمتر برای سطوح جانبی و حداقل ۱۲ سانتیمتر برای سطوح بالایی و پایینی (ملات خور) سنگ است. بقیه ریشه سنگ (دم) نیز با استفاده از چکش یا پتک، کمی لاغرتر میشود تا عمل کنار هم قرار دادن سنگها به راحتی صورت گیرد.
سنگ ساختمانی سرتراش گونیا شده این سنگ، سنگ سرتراشی است که سطح نمای آن کاملا به صورت مربع یا مستطیل درآورده شده (با زوایای ۹۰ درجه) و تراش سطوح جانبی و بالایی و پایینی آن، با کمک قلم و چکش به نحوی انجام میگیرد که حالت و حجم سر سنگ (به تبعیت از سطح نمای سنگ) به صورت مکعب یا مکعب مستطیل حفظ میشود. معمولاً چنین سنگی را به صورت نما سرخود باقی نمیگذارند بلکه نمای آن را تیشهداری کرده و به آن شکلهای گوناگون میدهند.
سنگ ساختمانی بادکوبهای Moellon Pique این سنگ، سنگ تراشی است که بنا به سفارش، دور تا دور سطح نمای آن را به عرض یک و نیم تا سه سانتیمتر، با قلم تراش میدهند (چفت)، و بقیه سطح نمای سنگ را که میتواند ب*ر*جستهتر از قسمت قلم تراش شده دور سنگ باشد، تیشهداری میکنند. حداکثر مجاز این برجستگی (بارسنگ)، ۴ سانتیمتر خواهد بود. به چنین سنگی، علاوه بر بادکوبهای، سنگ رگهای کلنگیِ لبه فتیلهای نیز میگویند.
سنگ ساختمانی تمام تراش Moellon Dappareil اگر سطوح قائم (جانبی) و سطوح افقی (بالایی و پایینی) سنگ را، از سطح نما تا انتهای ریشه، دست تراش کنند، به این سنگ، سنگ تمام تراش میگویند. معمولاً این سنگ در مواردی که بیشتر از یک سطح نمای سنگ مورد نیاز است، به کار بـرده میشود. نماهای این سنگ را میتوان دست تراش کره یا با ابزارهای گوناگون شکلهای مختلفی به آن داد. زوایای سنگ میتواند کاملا گونیا باشد که در این صورت، برش سنگ با اره انجام میشود.
سنگ ساختمانی چندوجهی نامنظم
این سنگ، سنگی است که نمای آن به صورت چندوجهی نامنظم بوده و هر یک از زوایای آن حداقل ۹۰ درجه است. نمای سنگ، بیشتر به صورت پنج ضلعی و شش ضلعی درآورده میشود. ریشه این سنگ از طرف نما به طرف دم، کمی لاغرتر میشود تا عمل کنار هم قرار دادن سنگها راحتتر صورت گیرد. حداقل اندازه ریشه این سنگ، ۲۵ سانتیمتر است. اندازه هر ضلع، در سطح نمای سنگهای چندوجهی نباید کمتر از ۱۰ سانتیمتر و بیشتر از اندازه ریشه سنگ باشد. سنگ چندوجهی نامنظم نباید بارسنگی بیشتر از ۴ سانتیمتر داشته باشد.