نوع خاصی از روش درمان سرطان وجود دارد که در کنار کارایی و بازدهی قابل‌توجه، یکی از عجیب‌ترین عوارض جانبی را به همراه دارد. گفته شده که این رویه مقابله با سرطان دید در شب بیماران را بسیار قوی می‌کند؛ در بررسی این پدیده شگفت‌انگیز با ما همراه باشید.
فوتودیمنامیک درمانی (photodynamic therapy)، یک روش درمان سرطان است که به کمک تابش نور سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد؛ اما نکته جالب در مورد این روش مقابله با تومورها، عارضه جانبی جالب‌توجهی است که بیماران پس از طی فرآیند تراپی، متوجه آن می‌شوند. گفته شده که تراپی فوتودینامیک باعث بهتر شدن توانایی دید در شب بیماران می‌شود و محققان به تازگی دریافته‌اند که این اتفاق شگفت‌انگیز چرا رخ می‌دهد. در ادامه با ما همراه باشید.
ر*اب*طه روش درمان سرطان با توانایی دید در شب
دانشمندان می‌گویند که واکنش یک پروتئین حساس به نور به نام «رودوپسین» (rhodopsin) که در شبکیه چشم وجود دارد، با ترکیبی به نام «کلورین ای 6» (chlorin e6) باعث بهبود قدرت دید در شب بیماران تحت درمان می‌شود؛ کروین ای 6 یکی از اصلی‌ترین ترکیب‌ها در تراپی فوتودینامیک به شمار می‌رود.
این پدیده جالب‌توجه به ترکیب ارگانیکی رتینال (retinal) مربوط می‌شود که در چشم انسان وجود دارد و به صورت معمول حساسیتی به نور مادون‌قرمز ندارد. وقتی نور مرئی بازتاب شده از اشیا به چشم می‌تابد، رتینال از رودوپسین جدا می‌شود و به این ترتیب سیگنالی از چشم به مغز فرستاده خواهد شد که دیده شدن شی را تایید می‌کند.
با این وجود مکانیسم مورد نظر در حضور ترکیب کلورین ای 6 هم فعال می‌شود و وقتی بیماری تحت درمان روش درمان سرطان فوتوداینامیک باشد، کلورین موجود در ب*دن او باعث می‌شود که نور مادون‌قرمز واکنش توصیف شده با رتینال را به وجود آورد.
آنتونیو موناری (Antonio Monari)، شیمیدانی از دانشگاهی در فرانسه می‌گوید که این مکانیسم دلیل افزایش توانایی بیماران فوتوداینامیک درمانی در مشاهده اجسام در شب را توضیح می‌دهد. البته جزئیات دقیق اتفاقاتی که بین رودوپسین، رتینال و کلورین می‌افتد، هنوز مشخص نیست، اما شبیه‌سازی مولکولی این امکان را فراهم کرده که مکانیسم مورد نظر به عنوان مسئول بهتر شدن دید در شب بیماران معرفی شود.
این شبیه‌سازی مولکولی در کنار محاسبات پیچیده و پیشرفته شیمی باعث شد که موناری و تیمش حرکت اتم‌ها و تشکیل یا از بین رفتن پیوندهای شیمیایی را مدل کنند. پس از گذشت چندین ماه از شروع کار شبیه‌سازی و انجام تعداد بی‌شماری محاسبات مختلف، محققان توانستند واکنش شیمیایی ایجاد شده با تشعشع مادون‌قرمز را مشخص کنند. البته واکنش مورد نظر به صورت طبیعی در کسری از ثانیه رخ می‌دهد.
موناری می‌گوید که در شبیه‌سازی، یک پروتئین رودوپسین مصنوعی در معرض چندین ترکیب کلورین و آب قرار گرفت و با تاباندن نور مادون‌قرمز مشاهده شد که کلورین با اکسیژن بافت چشم واکنش داد. این واکنش در کنار از بین بردن سلول‌های سرطانی باعث تقویت دید در شب می‌شود.
بیماران فوتودینامیک تراپی معمولا گزارش می‌کنند که پس از درمان شکل‌ها و سایه‌هایی را در تاریکی می‌بینند که قبلا قادر به دیدن آن‌ها نبوده‌اند. حال که به کمک شبیه‌سازی‌ها، مکانیسم شیمیایی این اتفاق مشخص شده است، دانشمندان امیدوارند که اطلاعات به دست آمده در پیشگیری از بروز این عارضه جانبی در افراد جلوگیری کند و روشی برای مقابله با این پدیده عجیب و جالب‌توجه توسعه یابد.
از طرف دیگر موناری و همکارانش می‌گویند که ممکن است نتایج به دست آمده برای درمان بیماری‌هایی مثل شب کوری یا سایر ناتوانی‌های بینایی در شب هم قابل استفاده باشد؛ البته هشدار داده شده که افراد نباید برای افزایش توانایی بینایی خود در شب، خودسرانه از کلورین ای 6 استفاده کنند.
همچنین، نکته قابل‌توجه در تحقیقات موناری و سایر دانشمندان فرانسوی، به استفاده از تکنولوژی شبیه‌سازی مولکولی در درک بهتر مکانیسم‌های شیمیایی مربوط می‌شود. موناری می‌گوید که این فناوری شگفت‌انگیز کاربردهای فراوانی دارد و محققان سراسر جهان روز به روز به پتانسیل حیرت‌انگیز آن برای پیشرفت‌های علمی بیشتر پی می‌برند.
مقاله این دستاورد علمی در ژورنال “Journal of Physical Chemistry Letters” به چاپ رسیده است.
انجمن تک رمان
