● رودکی
در یکی از شهرهای خوش آب و هوا و خوش منظره کوهستانی رودک پنج رود، در یک روز بهاری که همه جا پر از گل و نسیم بهاری بود کودکی بنام ابوعبدالله جعفر بن محمد تولد یافت. که به سال ۲۰۶ هجری قمری بود.
همانگونه که از اشعارش بر می آید پدر و مادرش از طبقه پایین جامعه اند و خود نیز دوران کودکی را به سختی می گذراند. رودکی شاعر استاد قرن ۴ است که او را به سبب مقام بلندش در شاعری و به علت پیشوایی پارسی گویان و آغازیدن بسیاری از انواع شعر پارسی به حق « استاد شاعران » لقب داده اند.
رودکی دارای ذهن خلاق و فعال و تیز فهم بود چنانکه خدای حکیم در ۸ سالگی به او صدایی خوش و سیمایی زیبا هدیه نموده بود و به سبب صدای زیبایش مطربی می کرد.
رودکی در قسمتی از زندگانی خود بینا بوده و بعد به علتی که بر ما معلوم نیست نابینا شده است اما اشعارش چنان زیبا و دل انگیز است که هر شنونده ای را محسور خود می کند.
رودکی در فنون سخن و انواع شعر مانند: قصیده، رباعی، مثنوی،قطعه، غزل، مهارت داشته و از همه آنها بخوبی کامیاب گردید و مخصوصاً در قصیده سرایی پیشرو دیگران بود.
یکی از آثار مهم رودکی منظومة کلیله و دمنه بود که اصل آن را ابن مقفع دانشمند ایرانی از عربی به پهلوی منتقل کرده. این منظومه از میان رفته و فقط ابیاتی از آن باقی مانده است. و دیگری سند باد نامه است که از آنها اشعاری پراکنده باقی است.
وفات رودکی به سال ۳۲۹ هجری نوشته اند که در پنج ده درگذشت و همان جا به خاک سپرده شد.
جایی که گذرگاه دل محزون است / آنجا دو هزار نیزه بالا خون است
لیلی صفتان ز حال ما بی خبرند / مجنون داند که حال مجنون چون است
