چرا کتاب نمی‌خوانیم؟ بررسی ضعف فرهنگ کتابخوانی از منظر تاریخی
سرانهی آمار مطالعه در کشور ما بسیار پائین است. سازمان‌های دولتی، مؤسسات نظرسنجی و پژوهش‌های مختلف دانشگاهی، آمارهای مختلفی را گزارش می‌کنند. بااین‌همه اگر بخواهیم میانگین بگیریم به رقم متوسطِ 5 تا 7 دقیقه می‌رسیم. به‌عبارت‌دیگر هر ایرانی به‌طور میانگین 5 تا 7 دقیقه مطالعه می‌کند. نگفته پیداست که در احتساب سرانهی مطالعه، مطالعه‌ی کتب درسی و کمک‌درسی و نیز خواندن کتب مقدس و مذهبی به‌حساب نمی‌آید چون در اولی، با یک وظیفه‌ی درسی و تحصیلی و در دومی با نوعی وظیفه‌ی مذهبی و آئینی سروکار داریم. در بعضی شاخص‌ها حتی مطالعه‌ی محتوای روزنامه‌ها و مطبوعات هم مصداق مطالعه‌ی واقعی دانسته نمی‌شود. به‌هرحال سرانهی مطالعه در کشور ما کماکان تک‌رقمی است. نگاهی گذرا به جدول تطبیقی سرانهی مطالعه در کشورهای مختلف نشان می‌دهد که ما درزمینه‌ی فرهنگ مطالعه، در جایگاه بسیار بدی قرار داریم. یک شهروند ژاپنی به‌طور متوسط 90 دقیقه در روز مطالعه می‌کند. سرانهی مطالعه برای انگلیسی‌ها، آمریکایی‌ها و آلمانی‌ها به ترتیب 55، 20 و 44 دقیقه است. آنچه پدیده‌ی مزبور را فاجعه‌بارتر می‌کند آن است که شهروند ایرانی نه‌تنها در مقایسه با شهروندان کشورهای توسعه‌یافته، بلکه در مقایسه با شهروندان کشورهای درحال‌توسعه بسیار کمتر با کتاب و کتابخوانی انس دارد. وضعیت پیش رو دو سؤال مهم را ایجاد می‌کند؟
سؤال اول به چیستی و چرایی این پدیده مربوط می‌شود: به چه دلیل یا دلایلی فرهنگ کتاب و کتابخوانی در میان ما ایرانیان پائین است؟ در ادامه می‌توان پرسید که آیا می‌توان دراین‌باره کاری انجام داد و وضعیت را تغییر داد؟ در نوشته‌ی حاضر سعی داریم به این دو سؤال مهم پاسخ دهیم. در این راستا به آراء یکی از اساتید و صاحب‌نظران کشورمان، جناب آقای دکتر مهدی محسنیان راد استناد می‌کنیم. دکتر محسنیان راد با تکیه‌بر مفهوم سه کهکشان ارتباطی مارشال مک‌لوهان، سیر تحول فرایندهای ارتباطی کشورمان را بررسی و تحلیل کرده است. به اعتقاد نگارنده‌ی این نوشته، می‌توان پاسخهایی نو و قانعکننده برای این دو سؤال مهم پیدا کرد.
یک معضل تاریخی
بسیاری از ما بر این اعتقاد هستیم که ضعف فرهنگ مطالعه در میان ما عمدتاً رنگ و بوی اقتصادی دارد. عده‌ای می‌گویند فشار اقتصادی روی انسان ایرانی به حدی است که اصولاً مجال و فرصت و فراغتی برای مطالعه نمی‌ماند. عده‌ای هم از گرانی قیمت کاغذ سخن می‌گویند. بدون شک، کمتر مسئله و معضل اجتماعی وجود دارد که نتوان ردپای عامل اقتصاد را در آن دید. اما به‌راستی اگر وضعیت اقتصادی و معیشتی اکثریت ایرانیان متفاوت بود، سرانهی مطالعه، تغییر چشمگیر و معناداری پیدا می‌کرد و به میانگین جهانی نزدیکتر می‌شد؟ باید گفت سیر فرایندهای ارتباطی در کشور ما به‌گونه‌ای بوده است که اصولاً حتی اگر فشار اقتصادی کنونی نبود نمی‌شد فرهنگ کتابخوانی بهتری را انتظار داشت.
به‌عبارت‌دیگر ما از نوعی نقص تاریخی بنیادی رنج می‌بریم. ماهیت این نقص به‌گونه‌ای است که توضیح فرهنگ پائین مطالعه را به کاری پیچیده و دشوار تبدیل کرده است و با اتکا به یک تحلیل اقتصادی ساده نمیتوان این پدیده را توضیح داد.
متفکر بزرگ کانادایی، سیر تحول ارتباطی جوامع انسانی را به سه دوره یا کهکشان تقسیم می‌کند: کهکشان شفاهی، کهکشان گوتنبرگ و کهکشان مارکونی. کهکشان شفاهی، عصر ارتباطات شفاهی و چهره به چهره است. در دورهی شفاهی، ابزار اصلی ارتباط و انتقال اطلاعات، زبان و کلام بود. شکل هنری که در اینجا غلبه دارد شعر است. در این دوره انتقال فرهنگ و اطلاعات به شکل س*ی*نه‌به‌س*ی*نه انجام می‌شد. باید توجه داشت که مک‌لوهان، دورهی قبل از اختراع ماشین چاپ را هم در ذیل دورهی شفاهی قرار می‌دهد. به‌این‌ترتیب کتب خطی و دستنویس هم در این دوره حضور دارند. استدلال مک‌لوهان این است که تا قبل از اختراع ماشین چاپ توسط گوتنبرگ آلمانی، کتب دستنوشته در انحصار نخبگان و اقشار محدودی (به‌عنوان‌مثال ارباب، کلیسا ، اشراف و نجبا) بود به‌این‌ترتیب عامه‌ی مردم عملاً به این کتابها دسترسی نداشتهاند و شکل و رسانه‌ی ارتباطی آن‌ها، همچنان کلام و گفتار است.
taakroman.ir
سرانهی آمار مطالعه در کشور ما بسیار پائین است. سازمان‌های دولتی، مؤسسات نظرسنجی و پژوهش‌های مختلف دانشگاهی، آمارهای مختلفی را گزارش می‌کنند. بااین‌همه اگر بخواهیم میانگین بگیریم به رقم متوسطِ 5 تا 7 دقیقه می‌رسیم. به‌عبارت‌دیگر هر ایرانی به‌طور میانگین 5 تا 7 دقیقه مطالعه می‌کند. نگفته پیداست که در احتساب سرانهی مطالعه، مطالعه‌ی کتب درسی و کمک‌درسی و نیز خواندن کتب مقدس و مذهبی به‌حساب نمی‌آید چون در اولی، با یک وظیفه‌ی درسی و تحصیلی و در دومی با نوعی وظیفه‌ی مذهبی و آئینی سروکار داریم. در بعضی شاخص‌ها حتی مطالعه‌ی محتوای روزنامه‌ها و مطبوعات هم مصداق مطالعه‌ی واقعی دانسته نمی‌شود. به‌هرحال سرانهی مطالعه در کشور ما کماکان تک‌رقمی است. نگاهی گذرا به جدول تطبیقی سرانهی مطالعه در کشورهای مختلف نشان می‌دهد که ما درزمینه‌ی فرهنگ مطالعه، در جایگاه بسیار بدی قرار داریم. یک شهروند ژاپنی به‌طور متوسط 90 دقیقه در روز مطالعه می‌کند. سرانهی مطالعه برای انگلیسی‌ها، آمریکایی‌ها و آلمانی‌ها به ترتیب 55، 20 و 44 دقیقه است. آنچه پدیده‌ی مزبور را فاجعه‌بارتر می‌کند آن است که شهروند ایرانی نه‌تنها در مقایسه با شهروندان کشورهای توسعه‌یافته، بلکه در مقایسه با شهروندان کشورهای درحال‌توسعه بسیار کمتر با کتاب و کتابخوانی انس دارد. وضعیت پیش رو دو سؤال مهم را ایجاد می‌کند؟
سؤال اول به چیستی و چرایی این پدیده مربوط می‌شود: به چه دلیل یا دلایلی فرهنگ کتاب و کتابخوانی در میان ما ایرانیان پائین است؟ در ادامه می‌توان پرسید که آیا می‌توان دراین‌باره کاری انجام داد و وضعیت را تغییر داد؟ در نوشته‌ی حاضر سعی داریم به این دو سؤال مهم پاسخ دهیم. در این راستا به آراء یکی از اساتید و صاحب‌نظران کشورمان، جناب آقای دکتر مهدی محسنیان راد استناد می‌کنیم. دکتر محسنیان راد با تکیه‌بر مفهوم سه کهکشان ارتباطی مارشال مک‌لوهان، سیر تحول فرایندهای ارتباطی کشورمان را بررسی و تحلیل کرده است. به اعتقاد نگارنده‌ی این نوشته، می‌توان پاسخهایی نو و قانعکننده برای این دو سؤال مهم پیدا کرد.
یک معضل تاریخی
بسیاری از ما بر این اعتقاد هستیم که ضعف فرهنگ مطالعه در میان ما عمدتاً رنگ و بوی اقتصادی دارد. عده‌ای می‌گویند فشار اقتصادی روی انسان ایرانی به حدی است که اصولاً مجال و فرصت و فراغتی برای مطالعه نمی‌ماند. عده‌ای هم از گرانی قیمت کاغذ سخن می‌گویند. بدون شک، کمتر مسئله و معضل اجتماعی وجود دارد که نتوان ردپای عامل اقتصاد را در آن دید. اما به‌راستی اگر وضعیت اقتصادی و معیشتی اکثریت ایرانیان متفاوت بود، سرانهی مطالعه، تغییر چشمگیر و معناداری پیدا می‌کرد و به میانگین جهانی نزدیکتر می‌شد؟ باید گفت سیر فرایندهای ارتباطی در کشور ما به‌گونه‌ای بوده است که اصولاً حتی اگر فشار اقتصادی کنونی نبود نمی‌شد فرهنگ کتابخوانی بهتری را انتظار داشت.
به‌عبارت‌دیگر ما از نوعی نقص تاریخی بنیادی رنج می‌بریم. ماهیت این نقص به‌گونه‌ای است که توضیح فرهنگ پائین مطالعه را به کاری پیچیده و دشوار تبدیل کرده است و با اتکا به یک تحلیل اقتصادی ساده نمیتوان این پدیده را توضیح داد.
متفکر بزرگ کانادایی، سیر تحول ارتباطی جوامع انسانی را به سه دوره یا کهکشان تقسیم می‌کند: کهکشان شفاهی، کهکشان گوتنبرگ و کهکشان مارکونی. کهکشان شفاهی، عصر ارتباطات شفاهی و چهره به چهره است. در دورهی شفاهی، ابزار اصلی ارتباط و انتقال اطلاعات، زبان و کلام بود. شکل هنری که در اینجا غلبه دارد شعر است. در این دوره انتقال فرهنگ و اطلاعات به شکل س*ی*نه‌به‌س*ی*نه انجام می‌شد. باید توجه داشت که مک‌لوهان، دورهی قبل از اختراع ماشین چاپ را هم در ذیل دورهی شفاهی قرار می‌دهد. به‌این‌ترتیب کتب خطی و دستنویس هم در این دوره حضور دارند. استدلال مک‌لوهان این است که تا قبل از اختراع ماشین چاپ توسط گوتنبرگ آلمانی، کتب دستنوشته در انحصار نخبگان و اقشار محدودی (به‌عنوان‌مثال ارباب، کلیسا ، اشراف و نجبا) بود به‌این‌ترتیب عامه‌ی مردم عملاً به این کتابها دسترسی نداشتهاند و شکل و رسانه‌ی ارتباطی آن‌ها، همچنان کلام و گفتار است.
تک رمان
دانلود رمان عاشقانه از طریق سایت تک رمان دانلود رمان جنایی برای دانلود رمان رایگان وارد شوید جهت چاپ رمان و نشر در انجمن رمان نویسی از طریق اورود به انجمن اقدام کنید
taakroman.ir
آخرین ویرایش:
