*هنر خوشنویسی ایرانی*

[*RoYa*]

*به نام تک نوازنده‌ی گیتار عشق*​

خوشنویسی ​

خوشنویسی یا خطاطی، یعنی زیبانویسی یا نوشتنی که همراه با خلق یک نوشته زیباست و به فردی که این هنر را دارد خوش‌نویس می گویند. خوشنویسی ایرانی بخشی از خوشنویسی اسلامی است که در ایران و سرزمین‌های وابسته یا تحت نفوذ او همچون کشورهای آسیای میانه، افغانستان و شبه قاره هند به تدریج حول محور فرهنگ ایرانی شکل گرفت.​

در حالی که عمدهٔ تبدیل نگارش معمولی کلمات به خوشنویسی هنرمندانه در جهان اسلام، به‌عهده ایرانیان بوده‌است، رفته رفته ایرانیان سبک و شیوه‌هایی مختص به خود را در خوشنویسی ابداع کردند.​

هرچند این شیوه‌ها و قلم‌های ابداعی در سایر کشورهای اسلامی هم طرفدارانی دارد اما بیشتر مربوط به ایران و کشورهای تحت نفوذ آن همچون کشورهای آسیای میانه، افغانستان، پاکستان و هند می‌باشد.​

تاریخچه خوشنویسی در ایران​

در ایران پس از فتح اسلام، خطّاطی به شیوهٔ نسخ وجود داشت. در پرتو حمایت ابوبکر بن سعد زنگی در فارس، ده‌ها نسخه قرآن خطی به وجود آمد. در زمان حکومت ایلخانیان، به دلیل نفوذ هنر چین و سلطهٔ مغول‌ها، اوراق مُذهّب کتاب‌ها، نخستین بار با نقش‌های تزیینی زینت یافت.​

در زمان حکومت تیموریان در ایران، خط و خوشنویسی اهمیتی ویژه یافت. میرعلی تبریزی خط نستعلیق را که از ترکیب خط نسخ و تعلیق به‌تدریج ایجاد شده بود را قوام بخشید. از شاهزاده بایسنقر میرزا به‌عنوان مشهورترین خطاط قرآن در این دوره یاد می‌شود.​

آنچه که به‌عنوان شیوه‌ها یا قلم‌های خوشنویسی ایرانی شناخته می‌شود بیشتر برای نوشتن متون غیر مذهبی نظیر دیوان اشعار، قطعات ظریف هنری یا برای مراسلات و مکاتبات اداری ابداع شده و به‌کار رفته‌است.​

این در حالی است که خط نزد اعراب و ترکان عثمانی بیشتر جنبه دینی و قدسی داشته‌است. هرچند آنان نیز برای امور منشی‌گری و غیرمذهبی قلم‌هایی را بیشتر به‌کار می‌برند، اما اوج هنرنمایی آنان «بر خلاف خوشنویسان ایرانی» در خط ثلث و نسخ و کتابت قرآن و احادیث قابل رویت است.​

در ایران نیز برای امور مذهبی مانند کتابت قرآن یا احادیث و روایات و همچنین کتیبه‌نویسی مساجد و مدارس مذهبی بیشتر از خطوط ثلث و نسخ بهره می‌گرفتند که نزد اعراب رواج بیشتری دارد. هرچند ایرانیان در این قلم‌ها نیز شیوه‌هایی مجزا و مختص به خود آفریده‌اند.​

انجمن رمان نویسی تک رمان​

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[*RoYa*]

پایتخت خوشنویسی ایران

به سبب پرورش بزرگان خوشنویسی ایران در شهر قزوین افرادی همچون میرعماد حسنی (استاد بزرگ خط نستعلیق)، میرزا محمدحسین عماد الکتاب قزوینی، میرزا محمد علی خیارجی قزوینی (اولین خوشنویسی که بسم الله را به صورت مرغ طغرا ترسیم کرد)، عبدالمجید طالقانی و ملک محمد قزوینی این شهر از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و شوای عالی فرهنگ به عنوان «پایتخت خوشنویسی ایران» لقب داده شده‌است؛ و به غیر از موزه دائمی خوشنویسی قزوین که در محل کاخ چهل‌ستون قزوین برقرار است، هر ساله رویدادهای بزرگ خوشنویسی مانند: برگزاری دوسالانه خوشنویسی ایران (با حضور اساتیدی از سراسر جهان)، برگزاری جشنواره خوشنویسی آیات قرآنی، جشنواره خوشنویسی غدیر و… در این شهر به وقوع می‌پیوندد.

انواع خوشنویسی

خطوط اصلی که به «اقلام سته» نیز معروف هستند متشکل از شش خط مختلف هستند. این خطوط اصلی عبارتند از رقاع، ثلث، ريحان، محقق، توتيع و نسخ. در ایران و سایر کشور ها خطوط متعددی وجود دارند که ممکن است تعداد آن ها بسیار زیاد باشد. امّا امروزه، انواع خط خوشنویسی در ایران که کاربرد بیشتری دارند شاملسه نوع اصلی می باشد. خط های تعلیق، شکسته نستعلیق و نستعلیق امروزه بیشتر از خط های دیگر استفاده می شوند. در ادامه، توضیحاتی را در خصوص اقلام سته خط و انواع خط خوشنویسی ایرانی را در اختیار شما قرار می دهیم.

خطوط ایرانی

_تعلیق

_نستعلیق

_شکسته نستعلیق

سایر خطوط

_کوفی

_ریحان

_توقیع

_رقاع

_ثلث

_نسخ

_محقق

انجمن رمان نویسی تک رمان​

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[*RoYa*]

خط تعلیق

خط تعلیق را می‌توان نخستین خط کاملا ایرانی دانست. خط تعلیق که ترسل نیز نامیده می‌شد. این خط یکی از انواع خط خوشنویسی ایرانی است که در اواسط سدهٔ هفتم از ترکیب و توسعهٔ دو خط توقیع و رقاع و تحت تأثیر خطوط ایرانی پیش از اسلام به وجود آمد. کسی که این خط را قانونمند کرد خواجه تاج سلمانی بود؛ که بعدها به وسیله خواجه عبدالحی منشی استرآبادی به‌آن قواعد و اصول بیشتری بخشیده شد.
در خط تعلیق هیچگونه یکنواختی به چشم نمی خورد و تمامی خطوط تو در تو متصل به هم نوشته می شوند. این خط دوایر فراوان، حروف مدور و قابلیت زیادی در ارائهٔ ترکیب‌های متنوع را داراست، به همین دلیل میان خطاطانی بیشتر رواج داشته که از نظر سواد و آشنایی با هنر خوشنویسی در سطح بالایی قرار دارند. این خط بیشتر مورد استفاده کاتبان دربارها و دیوان‌های حکومتی بوده است و به همین دلیل، با گذر زمان کاربرد این خط کمرنگ تر شده است.

خط تعلیق دارای دوایر زیاد، حروف مدور و قابلیت بسیاری در ارائهٔ ترکیب‌های متنوع و کمپوزیسیون‌های گوناگون دارد. پیوسته نوشتن کلمات و کمتر جدا کردن قلم از کاغذ در این خط به سرعت کاتب می‌افزود. به همین دلیل این خط عمدتا برای نوشتن نامه‌ها و فرمان‌های حکومتی که نیاز به تند نویسی داشته استفاده می شده است.
خط تعلیق به مدت صد سال، رواج گسترده‌ای داشت و یکی از پرکاربردترین انواع خط خوشنویسی به شمار می رفت. امّا بعد از مدتی و با پیدایش خط نستعلیق و نستعلیق شکسته از رواج و کاربرد گسترده آن کاسته شد. این خط بیشتر در بین کسانی رواج داشته که از نظر سواد و میزان آشنایی با خط در سطح بالایی باشند. در زمانهٔ بی‌حوصلهٔ ما نمی‌تواند از نظر خوانایی گستره کاربری همگانی پیدا کند. از این رو این خط به تدریج کاربرد خود را از دست داد.

انجمن رمان نویسی تک رمان​

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[*RoYa*]

خط نستعلیق

پس از خط تعلیق که نخستین خط شکل گرفته ایرانی بود نستعلیق شکل گرفت که افتخار هنر ایرانی است. در میان خطوط ایرانی و عربی، خط نستعلیق به‌گواه آثار آفریده شده به‌عنوان زیباترین خط و برتر از خطوط اسلامی شناخته شده. از لحاظ اهمیت و فراوانی، خط نستعلیق یکی از برترین خط های ایرانی است که گسترش آن برای اولین بار در اوایل قرن نهم آغاز شد. نستعلیق یکی از محبوب ترین خط الرسم های ایرانی است و دلیل این محبوبیت تعادل، توازن، انعطاف و خوانش راحت این خط است. علاوه بر این، یکی از ویژگی های بی بدیل این خط، الهاماتی است که از طبیعت به حروف و نقش های نستعلیق وارد شده است.
این خط زیبا محصول ذوق سرشار هنرمندان ایرانی است که از دو خط نسخ و تعلیق پدید آمد و در قرون متمادی راه کمال پیمود تا اینکه در نیمه دوم قرن هشتم هجری میرعلی تبریزی اصول و قواعدی را برای آن وضع نمود و میرعماد حسنی در قرن دهم آنرا کمال بخشید و میرزا محمدرضا کلهر در قرن سیزدهم سبکی جدید را در این خط بنا نهاد که تا امروز پویا و بالنده است. از اساتید ب*ر*جسته معاصر در خط نستعلیق استاد غلامحسین امیرخانی، دکتر جواد بختیاری و استاد کرمعلی شیرازی و … را میتوان نام برد.امروزه به دلیل استفده از ابزار پیشرفته و خواست و نیاز جامعه سبکی از خط نستعلیق و شکسته نستعلیق ارائه میشود که به نقاشی خط مشهور و معروف است، این نمونه از خوشنویسی بسیار زیبا بوده و هر مخاطبی از هنرمندا و هنرشناس تا مخاطب عام را به خود جذب کرده و شیفته می کند.

در داستان های قدیمی آمده است که شبی میر علی پرواز غاز های وحشی را درخواب دید و از حرکات نرم ب*دن این پرندگان برای ابداع حرکات سیال نستعلیق الهام گرفت. شاید همین ویژگی منحصر به فرد است که باعث شده نستعلیق یکی از زیباترین انواع خط خوشنویسی محسوب و شود و لقب «عروس خطوط اسلامی» را به خود نسبت دهد. پس از میرعلی تبریزی پسرش میرعبدالله و بعد از او میرزا جعفر تبریزی و اظهر تبریزی در تکامل خط نستعلیق کوشش‌ها کردند تا نوبت به سلطانعلی مشهدی رسید که خدمات شایانی به این هنر اصیل نمود.
اساتید زیادی پس از سلطانعلی مشهدی در رشد نستعلیق مؤثر بودند. همانند میرعلی هروی و پس از حدود یک سده، خوشنویس نامی و بزرگ، میرعماد حسنی (۱۰۲۴ هجری قمری). او که معاصر شاه عباس صفوی بود با نبوغ خود تغییرات و سبکی در خط نستعلیق به وجود آورد که هنوز پس از گذشت قریب ۴۰۰ سال مورد استفاده و الهام بخش خوشنویسان است.
او پایه خط را به جائی رساند که برخی معتقدند از زمان پیدایش خط نستعلیق تاکنون هنرمندان خوشنویس را یارای برابری با او نبوده‌است. هم‌زمان با میرعماد هنرمند بزرگ دیگری به‌نام علیرضا عباسی می‌زیست که رقیبی برای او به‌شمار می‌رفت.
علیرضا عباسی علاوه بر خط نستعلیق خفی و جلی، در خط ثلث نیز استاد بود به‌طوری‌که قالب کتیبه‌های مساجد و بناهای تاریخی اصفهان به خط ثلث یا به سرپرستی او انجام شده‌است.
خط نستعلیق علاوه بر خوشنویسانی که در حیطه ایران کنونی می‌زیستند، در خراسان بزرگ و کشورهای آسیای میانه، افغانستان و به‌ویژه خوشنویسان دربار گورکانیان هند (که تعلق خاطر ویژه‌ای به فرهنگ ایرانی داشتند) رشد و پیشرفت قابل توجهی کرد. به‌طور کلی سده‌های نهم تا یازدهم هجری را می‌توان سده‌های درخشان در هنر خوشنویسی دانست.
در چندین سال اخير، توجه به خط نستعليق به صورت روزافزون افزایش یافته است است و خوشنويسانى توانا در اين زمينه ظهور کرده‌اند. از هنرمندان خوشنويسى نستعليق معاصر که موجب رونق و ترويج اين نوع خط شده‌اند، مى‌توان از عماد‌الکتاب، سيد حسين ميرخانی، سيد حسن ميرخانی و على‌اکبر کاوه نام برد.

انجمن رمان نویسی تک رمان​

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[*RoYa*]

خط شکسته نستعلیق

خط شکسته‌ نستعلیق از جدیدترین خطوط خوشنویسی اسلامی و زیباترین و سومین گونه از خوشنویسی ایرانی محسوب می شود. چون بیشتر شکل‌های آن از شکستن و رها کردن خط نستعلیق گرفته شده بود به نام شکستهٔ نستعلیق معروف شده است. این خط را می‌توان ایرانی‌ترین خط از میان انواع خط خوشنویسی اسلامی دانست. خط شکسته نستعلیق از ابداعات ايرانيان به حساب می آید که مستقيماً در پيوند با خط تعليق و نستعليق مى‌باشد.
از آنجایی که خط نستعلیق برای تحریر نامه ها و مکاتبات کند و مشکل بود، لذا در قرن یازدهم هجری خط شکسته نستعلیق به دست مرتضی قلیخان شاملو و به مقصود سرعت و سهولت در نویسندگی، از خط نستعلیق استخراج گردید و میرزا شفیعا هراتی، آنرا استحکام بخشید و در قرن دوازدهم درویش عبدالمجید طالقانی آنرا کمال بخشید.متون فارسی و عربی با این خط نوشته میشود، قرائت این خط به خاطر پیچیدگی هایش برای عامه مردم سخت می باشد، لذا خط شکسته کامل امروزه صرفه هنری داشته و برای خواص استف از اساتید معاصر این خط استاد یدالله کابلی خواناری را میتوان نام برد.

علت پیدایش آن را می‌توان نیاز به‌تندنویسی و راحت‌نویسی در امور منشی‌گری و البته بیش از آن، ذوق و خلاقیت هنری ایرانی دانست. همانطوری‌که پس از پیدایش خط تعلیق، ایرانیان به‌خاطر سرعت در کتابت، شکسته تعلیق آن را نیز به وجود آوردند. از آنجایی که نوشتن خط زیبای نستعلیق مستلزم صرف وقت و دقت زیاد است، خط شکسته‌ نستعلیق از ترکیب خط محجور تعلیق با خط ظریف نستعلیق شکل گرفت تا سرعت و زیبایی را هم‌زمان داشته باشد.
شکسته نستعليق برای یک مدت کوتاه دچار رکود شد، امّا امروزه این خط مورد توجه خوشنويسان واقع شده است. حروف و کلمات در اين نوع خط خوشنويسى از شکل‌هاى متنوع و زيبايى برخوردار هستند. علاوه بر این؛ حرکت در خط شکسته نستعلیق از نستعليق آزادتر است. این نوع خوشنویسی در نقاشی خط و گرافيک نيز کاربرد وسيعى دارد.

انجمن رمان نویسی تک رمان​

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[*RoYa*]

خط کوفی

خط کوفی در نیمه دوم قرن اول هجرى به اوج خود رسید و کاربرد آن سه قرن دوام یافت. در دوره شکوفایی اسلام و زمانی که شهر های کوفه و بصره تاسیس شدند، دانشمندان زیادی به وجود آمدند که به زبان و خط عربی توجه ویژه ای داشتند. نخستین شیوه از انواع خوشنویسی که قرآن با آن نوشته شد خط کوفی است که بعد از ظهور اسلام، در ایران رواج پیدا کرد. دلیل انتخاب نام کوفی برای این خط این است که خط کوفی منسوب به شهر کوفه است و گفته می شود که در آن جا شکل گرفته است.
خط الجزم یک خط عربی بوده است که در آغاز از شهر انبار به حیره و از آنجا به مدینه و مکه و حجاز رسید. سر انجام این خط به خط کوفی موسوم شد. اولین کسی که خط کوفی را برای خط عربی به کار برد «ابن ندیم» نام داشت. با در نظر گرفتن منشا خط کوفی، می توان به این نتیجه رسید که این خط از شهر کوفه برنیامده است، امّا چون خط عربی در آنجا تکامل یافته است، به نام این شهر موسوم و معروف شده است.

چون شهر کوفه مقر خلافت حضرت علی (علیه‌السلام) گردید و خود آن حضرت یکی از کاتبان وحی بودند، خط کوفی رواج بیشتر یافت و احکام و ارقام بدان نوشته شد. خط کوفی ابتدا نقطه نداشت و این امر در کتابت و قرائت قرآن مشکل ایجاد می کرد. اوّلین کسی که نقطه را در خط کوفی به کار برد، «ابوالأسود دؤلی» بود که به امر حضرت علی (علیه‌السلام) اقدام به این عمل نمود. از میان انواع خط کوفی، خط کوفی اولیه دارای شیوه ای قدیمی، ساده، خالص و بدون هیچگونه تزئینی بود.
نخستین شیوه از انواع خوشنویسی که قرآن با آن نوشته شد خط کوفی است که بعد از ظهور اسلام، در ایران رواج پیدا کرد. در سده‌های اولیه ظهور اسلام و در پی نیاز به داشتن خطی زیبا و تمیز که بتوان آن را بدون غلط خواند، خط کوفی مراحل تکامل خود را به‌ سرعت طی کرد. امّا از سدهٔ سوم هجری به بعد با فراگیر شدن خط نسخ و سایر انواع خط خوشنویسی، به‌تدریج کاربرد خط کوفی کمتر شد تا اینکه پس از سده پنجم هجری تقریباً کنار گذاشته شد و بیشتر کاربرد تزئینی و محدود یافت. خط کوفی بیشتر شامل خطوط مستقیم و زاویه‌دار است و کمتر انحنا یا دور در آن به چشم می خورد. اغلب شیوه‌های نگارش خط کوفی با حرکت‌های عمودی و افقی ممتد و بلندی همراه است. خط کوفی خطی است که انواع بسیار زیادی دارد. در ادامه انواع خط کوفی را نام می بریم و سپس در مورد معروف ترین انواع آن توضیحاتی در اختیار شما عزیزان قرار می دهیم.

انجمن رمان نویسی تک رمان​

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[*RoYa*]

انواع خط کوفی

خطوط کوفی مشرقی:
کوفی مایل، مـُقوَّر، جمیل، متحوّل، رازی، متکامل، منکسر، منقوط، مصاحف، خراسانی، هراتی، غوری، مصری، مزیّن، مدوّر، مشجّر، زخرفی و…

خطوط کوفی مَعقِلی (مُعَقِّلی) یا بَنایی (بَنّایی):
کوفی معقلی ساده، متناظر، گلچینی، شطرنجی و…

خطوط کوفی مغربی:
خطوط کوفی اندلسی، تونسی، جزایری، قیروانی، سودانی و…

***

خط کوفی ساده یا اولیه

خط کوفی اولیه یکی از انواع خط کوفی است که اغلب از خطوط مستقیم افقی و عمودی تشکیل شده است و دور حروف به میزان اندکی در آن به چشم می خورد. از دیگر ویژگی های خط کوفی ساده، اشکال مشابه حروف است که تشخیص حروف را از یکدیگر دشوار می سازد. در کوفی اولیه، تضاد حرکات مستقیم افقی و عمودی با حرکات منحنی به شکل ب*ر*جسته ای دیده می شود.
در این خط، ساختار برخی از حروف به صورت مسطح و با ضخامت تقریباً نزدیک به یکدیگر نوشته می شود و اضلاع موازی در برخی از حروف به کار می رود. فشردگی و فراخی در نوشتن از دیگر ویژگی های این نوع از خط کوفی است. گاه بین حروف، فاصلۀ چشمگیری وجود دارد به شکلی که بخشی از یک کلمه در یک سطر و بخشی در سطر بعدی است و گاهی فضای منفی میان حروف به حدی ناچیز و فشرده است که به صورت خط باریک دیده می شود و تضاد آشکاری با کشیده ها و اتصالات بلند دارد.

انجمن رمان نویسی تک رمان​

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[*RoYa*]

خط کوفی تزئینی

خط کوفی تزئینی یکی از انواع خط کوفی است که جز رعایت حروف الفبا، تحت قواعد اساسی خاصی نمی‌باشد و اغلب به شکل پیچیده نوشته شده و خواندن آن سخت می باشد. در کوفی تزیینی گاهی فضاهای خالی را با نقش پر می کنند و گاهی نقش با حروف ترکیب یا همراه می شود.
خط کوفى تزئینی، از قرن دوم هجرى نقش مهمی در هنر اسلامى براى سوره‌هاى قرآن مجید، نوشته‌هاى روى سکه‌ها و لوحه‌هاى یادبود ایفا کرد. اما بی شک مهم‌ترین جلوه خط کوفى تزئینى را باید در قرن چهارم هجرى و در کتیبه‌هاى سلجوقى که در اواخر حکومت خلفاى عباسى فعالیت داشتند، پیدا کرد. از قرن چهارم به بعد، خط کوفى به تنهایى جنبه تزئینى پیدا و این تحول تا اواخر قرن پنجم هجرى ادامه یافت. از این زمان به بعد خط کوفى عملا کاربرد اصلى خود را از دست داد و صرفاً جنبه تزئینى پیدا کرد.

کوفی تزیینی انواع مختلفی دارد و مهم‌ترین آن عبارت‌اند از:

_کوفی مشجر

_کوفی مورق یا برگ دار

_کوفی مزهر

_کوفی مظفر

_کوفی معشق

_کوفی معقد

***

کوفی مشجر
تزیینات اولیه خط کوفی را با خود دارد و در آن سر حرکات عمودی و آخر برخی از حروف شاخه شاخه شده و یا به شکل مثلثی دیده می‌شود.

کوفی مورق یا برگ‌دار
انتهای حروف و بالای حرکات عمودی به برگ تبدیل شده‌اند و تفاوتش با مشجر در شکل تزیینات است.

کوفی مزهر
کوفی مزهر یا گل‌دار نوعی از کوفی است که در آن زمینه توسط طرح‌های گل‌دار و اسلیمی تذهیب شده است.

کوفی مظفر
علاوه بر تزیینات برگی در انتهای حروف، از فواصل میانی حروف یا در بخش‌هایی از حروف، تزیینات مختصر انشعاب یافته است.

کوفی معشق
در این شیوه، اضلاع موازی حروف به هم تابیده است.

کوفی مُعقد
در این نوع از کوفی در حرکات کشیده افقی یا عمودی گره‌هایی تشکیل شده است. تعداد گره‌ها گاه ساده و گاه پیچیده و در هم است.

انجمن رمان نویسی تک رمان​

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[*RoYa*]

خط کوفی بنایی (معقلی)

خط بنایی شیوه‌ای از خط کوفی است که دارای سطح است و دوری در آن نیست و اغلب در بناها به کار می‌رود. خط بنایی از خط کوفی متولد شده است. پس از آنکه خط کوفی در بناها به کار رفت و گونه‌ای از آن به صورت بنایی شکل گرفت، نام معقلی نیز بر آن نهادند. بسترهایی که خط بنایی در آن به کار رفته اغلب کاشی‌ها، کتیبه‌ها و به طور کلی بناها است. خط بنایی در کنار خطوط مختلفی مانند ثلث،کوفی تزئینی، نسخ و ... برای تزیین بناهای مختلف به کار رفته است.
از آنجایی که اساس این خط روی خانه بندی خط کشی می شود، آن را با آجر روی عمارات به آسانی می چیدند تا هم عبارتی از آن خوانده شود و هم دیوار عمارت را تزئینی باشد. این کار به این ترتیب انجام می شده است که اول کاغذ مانند صفحه شطرنجی خط کشی و خانه بندی می شود و بعد از تقسیم خانه ها، حروف آن مرتب می شود.

معقل در لغت به معنی پناهگاه و کوه بلند آمده است. خط بنایی پس از اینکه به کمال مطلوب رسید، معقلی نامیده شده است. به نظر می رسد که خط معقلی بعد از خط کوفی و از روی آن استخراج شده باشد. بهترین خط معقلی آن است که سیاهی و سفیدی آن، هر دو خوانده شود. یعنی در سیاهی آن، چیزی خوانده شود و در سفیدی آن چیزی دیگر.

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[*RoYa*]

خط ریحان

خط ریحان از قرن چهارم برای مدت شش قرن خط بلامنازع قرآنی محسوب میشده است. قرآن نویسان معروفی در آثار ماندگار قرآنی خود از این خط بهره میبردند. نام سبکی از خوشنویسی به خط عربی فارسی است. خط ریحان مشتق از خط محقق و خطی میباشد. خط ریحان از مشتقات خط نسخ شناخته می شود، اما بر اساس شکل حروف و ترکیبات آن به خط محقق نزدیک‌ تر بوده و حتی ظریف‌ تر از آن است. اين خط از انواع خط خوشنویسی از ابداعات على ابن عبيدالله ريحانى است و به همين دليل با نام ريحانى از ان یاد می شود. برخى نيز این خط را به ابن‌بواب نسبت می دهند، زيرا او براى اين خط و زيباسازى آن تلاش‌هاى شايانى کرده است. خط محقق و ریحان در اولین نظر مشابه خط ثلث هستند، اما در اصل، تفاوت‌های بسیار واضحی در شکل حروف آنها وجود دارد.
در اواخر سده دهم یاقوت مستعصمی ،ظرافت و توازن خط ریحان را به تکامل رساند. این خوش نویسی صفحات متعددی با خط ریحان نوشت . به طور واضح و با مقایسه آن با خوش نویسی ابن بواب ارتقای این خط را میتوان مشاهده کرد. شاگردان یاقوت نیز در ترویج این خط در کشورهایی همانند عراق و مصر گسترش دادند. در قرن دهم و یازدهم محقق و خط ریحان در ممالک اسلامی در نوشتن مصاحف و گاهی دیوان ها به کار می رفته است. از آن پس به تدریج از رواج آن کاسته شد تا امروز که نویسندگان آن کمیاب شده اند. شاید سرّ این رکود به کندی در نوشتن آن ها به ویژه در نوع محقق، و صرف وقت زیاد بوده است.

خط ریحان ظریف و کوچک اندام و تمام ویژگیهای خط محقق را دارد. ولی ظریف‌تر است و به همین جهت آن را به گل و برگ و ریحان تشبیه کرده‌اند. این خط برای سهولت در نگارش ابداع شده‌است و خواسته‌اند سبک و روش محقق را در خلاصه‌نویسی بکار برده باشند.
خطّ محقق و ریحان، در اولین نظر همانند خطّ ثلث است؛ اما در اصل، تفاوت‌های بسیار واضحی در شکل حروف آنها وجود دارد.
شکل دوایر (کاسه، به معنای نیم دایره‌های برگشته به بالا) معمولی‌تر است. قوس‌ها در دوایر معکوس (قوس، به معنای نیم دایره‌های معکوس) کوچک‌ترند و چشمان، نسبت به خطّ ثلث بازترند و حرکات و علامات دیگرش بسیار زیباتر میباشند. تزئیناتش به طور پراکنده، اما بسیار ساده به چشم می‌خورد. خطّ محقق و ریحان برای نوشتن قرآن در بسیاری از کشورهای مسلمان تا سده‌های 10-11 ق. / 16-17م. استفاده می‌شد و بیشترین ارزشمندی آن خوانا بودن آن بود.
تا سده‌های 10 تا 11، خط ریحان برای نوشتن قرآن در بسیاری از کشورهای مسلمان استفاده می‌شد و مهم ترین دلیل این کاربرد خوانا بودن آن بوده است. شاید به خاطر اینکه این خط باید به آرامی نوشته شود و طبعا زمان بیشتری را نیاز داشت رفته رفته موارد استفاده خود را از دست داد. در هر صورت خط ریحان نسبت به خط محقق مدت زمان بیشتری استفاده شد.

انجمن رمان نویسی تک رمان​

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان