بخش‌های مختلف باغ
این باغ از دو بخش کلی اندرونی و بیرونی (جلوخان) تشکیل می‌شود.
دولت‌آباد از دیدگاه گونه‌شناسی عملکردی، باغ «سکونتگاهی-حکومتی» است. به نحوی که باغ بیرونی محل انجام تشریفات حکومتی، مراسم ورزشی و اداره امور شهر بوده‌است و باغ اندرونی، بخش خصوصی و اقامتگاهی مجموعه به‌شمار می‌رفته‌است. درباغ‌های سکونتگاهی-حکومتی، عرصه اندرونی را از سایر عرصه‌ها کاملاً متمایز می‌کردند و حتی دربان یا حاجبی را برای نظارت بر آن تعیین می‌کردند.
بخش اندرونی
این بخش محل سکونت حاکم و خانواده اش شامل ساختمان‌های زیر بوده‌است:
- ساختمان هشتی (بادگیر تابستانه)
- حرمسرا
- بهشت آیین
- مطبخ
- برج دیدبانی
- آب‌انبار خصوصی
- اصطبل تابستانه و زمستانه
ساختمان هشتی
ساختمان (عمارت) هشتی از مهم‌ترین بخش‌های مجموعه به‌شمار می‌رود که در آن، تلفیق جریان هوا و آب به زیباترین شکل صورت گرفته‌است. در این ساختمان با تلفیق باد و آب که درحوض‌های داخل ساختمان درجریان است هوای خنک از زیر بادگیر به قسمت شاه‌نشین و تالارها انتقال پیدا می‌کند. به همین دلیل به این بنا، ساختمان تابستانه نیز گفته می‌شود.
این بنا از سه شاه نشین با درهای مشبک٫ اتاقک بادگیر٫ هشتی و دو اتاق پستو تشکیل شده و شکل کلی بنا شبیه به یک هشت ضلعی است، همچنین بادگیر قرار گرفته بر آن نیز از نوع
هشت تنبوشه می‌باشد.
سقف قسمت میانی (هشتی) دارای کاربندی زیبایی که اثر استاد حاجی علی اکبر آخوند است که با سیم گل و دمگیری گچی به طرزی بسیار ماهرانه اجرا شده‌است.
برج دیده‌بانی
اطراف باغ دولت‌آباد توسط دیوار بلند خشتی که دارای یک برج دیده‌بانی می‌باشد احاطه شده‌است.
بخش بیرونی
این بخش محل استقرار کاروانها، همچنین رسیدگی به امور حکومتی و شامل ساختمان‌های زیر بوده‌است:
- جلوخان و سردر
- تالار آیینه
- عمارت تهرانی
- دو بازارچه
- آب‌انبار عمومی
موقعیت قرارگیری
در اصلی این مجموعه در خیابان شهید رجایی واقع در محله‌ی چهار منار داخل کوچه‌ی فردوسی (حسینیه‌ی فردوس) قرار گرفته‌است و در دیگری که در بلوار دولت‌آباد قرار دارد.
انجمن رمان نویسی
دانلود رمان
