آمالگام یا کامپوزیت؟ با کدام دندان پر کنیم؟
با وجود اینکه آمالگام یا کامپوزیت هر یک از بهترین مواد پر کننده دندان محسوب می‌شوند اما انتخاب میان پرکردن دندان با کامپوزیت یا آمالگام تصمیم آسانی نیست و لازم است تا قبل از هر چیزی با ویژگی‌های آن‌ها آشنایی پیدا کرد.آمالگام چیست؟
آمالگام در فارسی معادل کلمه ملغمه بوده که به معنای مخلوطی از چند فلز است. معمولا پنجاه درصد از وزن آمالگام دندانی را عنصر جیوه و باقی آن را ترکیبی از فلزات نقره، مس و قلع تشکیل می‌دهد. این فلزات با هم مخلوط شده و ترکیب پایداری را تشکیل می‌دهند که دارای استحکام مناسبی جهت پر کردن حفرات دندانی خواهد بود.ترکیب به دست آمده دارای ویژگی‌های جدید و منحصر به فردی است که متفاوت با تک تک عناصر تشکیل دهنده آن عمل می‌کند. آمالگام با فرمول فعلی آن برای بیش از۱۸۰ سال است که در دندانپزشکی به عنوان یکی از مواد پر کردن دندان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آیا آمالگام سمی است؟
با این حال، بیماران به خصوص در سال‌های اخیر همواره این سوال را داشته‌اند که با توجه به سمی بودن فلز جیوه، آیا کاربرد آمالگام در ترمیم دندان‌ها می‌تواند برای انسان خطرناک باشد یا خیر.در پاسخ باید گفت تحقیقات زیاد در این زمینه نشان داده‌اند که کاربرد آمالگام در افراد بالغ، کودکان بالای شش سال و یا حتی مادران شیرده، هیچ ضرری را متوجه سلامت عمومی افراد در کوتاه مدت و یا دراز مدت نمی‌کند.
این مسئله مورد تایید سازمان‌های معتبر بهداشتی نظیر سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) و جامعه دندانپزشکان آمریکا (ADA) نیز هست و این سازمان‌ها آمالگام را به عنوان ماده ای بی‌خطر در دندانپزشکی تایید کرده‌اند. جالب است که بدانید امروزه با توجه به آلودگی دریاها و اقیانوس‌ها، خطر جذب جیوه از بعضی از غذاهای دریایی مانند انواع ماهی‌ها سلامت افراد را تهدید می‌کند و میزان جذب جیوه در ب*دن از طریق آمالگام در مقایسه با این غذاها بسیار ناچیز و قابل اغماض است.
مزایای آمالگام چیست؟
بزرگترین مزیت آمالگام استحکام و پایداری آن برای مدت طولانی به حساب می‌آید. به همین دلیل، دندانپزشکان برای پر کردن دندان‌های آسیا (مولر)، پرکردگی‌های وسیع و یا افرادی که دچار دندان قروچه و سایش شدید دندان شده‌اند، تمایل بیشتری به ترمیم با آمالگام دارند. عمر متوسط پرکردگی با آمالگام حدود ده سال است، با این حال در مطالعات مختلف، موارد بسیاری از دوام پرکردگی دندان با آمالگام برای چندین دهه گزارش گردیده است.آمالگام به خوبی تمامی درزهای ریز بین خود و دیواره دندان را پر می‌کند (خاصیت مهر و موم کردن درزها) و به همین دلیل، جلوی نفوذ عوامل پوسیدگی زا و باکتری‌ها را به بخش‌های عمیق دندان خواهد گرفت.
معایب آمالگام چیست؟
مهم ترین عیب آمالگام، ظاهر و رنگ ناخوشایند آن برای بیماران است. بعضی از بیماران با وجود توصیه موکد دندانپزشک مبنی بر ترمیم دندان با آمالگام، صرفا به خاطر مسئله زیبایی، ترمیم دندان با کامپوزیت را ترجیح می‌دهند.مسئله دیگر، خاصیت رسانایی آمالگام به عنوان یک آلیاژ فلزی است که سرما و گرما را بهتر منتقل می‌کند. در نتیجه، برخی بیماران حساسیت بیشتری را در هنگام مصرف غذاها و نو*شی*دنی‌های سرد گزارش می‌کنند که البته معمولا پس از مدتی (گاه یک تا دو ماه) این حساسیت برطرف یا محدود می‌شود. همچنین ترمیم با آمالگام نیاز به تراشیدن حجم بیشتری از حفره دندانی برای آماده سازی دارد که در غیر این صورت باعث افزایش شکست درمان با این ماده می‌شود.
کامپوزیت چیست؟
کامپوزیت دندانی، خمیری متشکل از مخلوط سرامیک و مواد پلاستیکی است که برای پر کردن حفرات دندانی به کار می‌رود و می‌تواند با رنگی بسیار شبیه رنگ دندان فرد، حفره دندانی را پر کند. پس از قراردادن مواد حد واسط ویژه بر روی دندان، کامپوزیت درون حفره قرار داده شده و سپس توسط نور آبی ویژه‌ای سفت می‌شود.مزایای کامپوزیت چیست؟
مزیت اصلی ترمیم دندان با کامپوزیت بازسازی زیبایی دندان‌ها است. دندانپزشک می‌تواند با ترکیب رنگ‌ها، رنگ مناسب دندان بیمار را یافته و به کار ببرد. برخلاف آمالگام، کامپوزیت مانند چسب به دندان می‌چسبد و در نتیجه، دندانپزشک فقط باید قسمت‌های پوسیده و به اصطلاح کرم خورده را بردارد و حفره را پر نماید و نیاز کمتری به تراشیدن دندان نسبت به ترمیم با آمالگام دارد.معایب کامپوزیت چیست؟
شانس حساسیت دندان در هنگام جویدن، پس از پر کردن با کامپوزیت معمولا از پر کردن با آمالگام بیشتر است. رنگ سفید کامپوزیت هم ممکن است در اثر مصرف غذاها و نو*شی*دنی‌های رنگدانه دار مانند چای و قهوه به مرور تغییر کند.ایراد دیگر کامپوزیت، ایجاد ترک‌های بسیار ریز یا ریزنشت‌هایی در بین کامپوزیت و دندان در طول زمان است که می‌تواند باعث نفوذ باکتری‌ها و ایجاد پوسیدگی‌های ثانویه در بخش‌های عمیق‌تر دندان شود.
در مجموع، استحکام و پایداری کامپوزیت از آمالگام کمتر است و به همین دلیل، انتخاب ارجح در مورد دندان‌های آسیا به حساب نمی‌آید.
انتخاب آخر؛ آمالگام یا کامپوزیت؟
آمالگام و کامپوزیت که از بهترین مواد پر کننده دندان به حساب می‌آیند، هر کدام مزایا و معایب خود را دارند. آمالگام برای پر کردن دندان‌های عقبی و جهت تحمل فشارهای زیاد موقع جویدن مناسب است در حالی که کامپوزیت برای دندان‌های جلویی که مسئله زیبایی در آن‌ها مهم‌تر است، ارجحیت دارد. ضمنا تعویض پرکردگی‌های سالم آمالگام با کامپوزیت توصیه نمی‌شود.بنابراین، اگر قصد دارید تا دندان‌های جلو خود را پر کنید، بهترین مواد پركردن دندان برای شما کامپوزیت‌ها خواهند بود اما در صورتی که می‌خواهید بهترین مواد پركردن دندان برای دندان‌های آسیا را انتخاب کنید، بهتر است به سراغ آمالگام بروید.
فارغ از انتخاب شخصی بین پرکردن دندان با کامپوزیت یا آمالگام، بایستی توجه داشت که تصمیم در مورد پرکردگی مناسب برای هر دندان با مشاوره نزدیک بین بیمار و دندانپزشک صورت گیرد. فارغ از نوع ترمیم دندان، بهداشت مناسب د*ه*ان و دندان و معاینه مرتب حداقل هر ۶ ماه یک بار توسط دندانپزشک عوامل بسیار موثری در جلوگیری از بروز مشکلات دندانی هستند.
منبع: مجله سیب
