پوینتیلیسم یا هنر نقاشی نقطه چینی چیست؟

[Negin_SH]

پوینتیلیسم یا هنر نقطه چینی به سبکی گفته می‌شود که در آن نقاش تلاش دارد به‌جای ادغام رنگ‌های نقاشی بر روی پالت خود و کشیدن آن‌ها بر روی بوم، آن‌ها را در قالب نقطه ترسیم کرده و در چشم بیننده باهم ترکیب کند.

تمام گفت‌وگوهای پرمعنا در مورد پوینتیلیسم یا هنر نقطه چینی، به‌احتمال‌زیاد، پیرامون اشاره‌ای به هنر تفکیک‌گری (Divisionism) و حتی شاید کرومولومیناریسم (Chromoluminarism) خواهد بود. آن‌ها به‌عنوان تکنیک‌ها یا فرضیات نقاشی به یکدیگر مرتبط هستند و گاهی به‌طور تبادل‌پذیر مورداستفاده قرار می‌گیرند، اما تاریخ‌نگاران هنر میان آن‌ها تفاوت قائل می‌شوند.

پوینتیلیسم واژه‌ای است که به تکنیکی خاص از به‌کارگیری رنگ‌روغن در قالب نقطه‌های کوچک (در ابعاد ۰.۱۴۰ میلی‌متر) اشاره دارد که در کل در قالب یک ترکیب ظاهری به چشم می‌آید. واژه‌ی پوینتیلیسم اولین بار توسط منتقدان هنری برای مسخره کردن این سبک مورداستفاده قرار گرفت، اما بعدها به‌عنوان نامی محترم و پذیرفته‌شده برای این تکنیک خاص ثابت شد.

پوینتیلیسم نامی بود که به آثار نقاش فرانسوی، ژرژ سورا، کسی که از تکنیک‌های امپرسیونیسم نظیر ضربه‌های آشکار با قلم، رنگ‌های جسورانه، ترسیم تغییر نور و حرکت به شیوه‌ای جدید استفاده می‌کرد، اطلاق شد. شیوه‌ای که سورا آن را به «کرومولومیناریسم» منتسب می‌دانست.

سورا با مطالعه‌ی اثرات نوری و تئوری رنگ به این نتیجه رسید که رنگ‌های نقاشی می‌توانند در هنگام استفاده بر روی بوم نقاشی، به‌جای اینکه از قبل ترکیب شوند، خالص باقی بمانند و در طول فرآیند «ترکیب نوری» منجر به چیزی شوند که چشم آن‌ها را از فاصله‌ی مناسب به‌عنوان یک درخشندگیِ کم‌نور و متحرک ببیند.

فیزیکدان آمریکایی، اوگدن رود (Ogden Rood)، با این نظریه‌ی شایع که چشم فی‌نفسه می‌تواند رنگ‌ها را ترکیب کند و نتیجه‌ی حاصله درخشان‌تر از اجزای اثر باشد، مخالفت کرد. او به‌تفصیل علم پشت این پدیده را در مقاله‌ی خود در مورد نظریه‌ی رنگ‌ها موسوم به «علم رنگ‌شناسی مدرن» بیان کرد که بعدها تبدیل به مرجعی قابل‌اتکا برای هنرمندان نئوامپرسیونیست شد.

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[Negin_SH]

تفکیک‌گری نامی است که به فرضیه‌ای داده می‌شود که شیوه‌ی مرسوم ترکیب رنگ‌ها در پالت هنرمندان، قبل از استفاده بر روی بوم نقاشی، را به چالش فرامی‌خواند. تفکیک‌گری مبتنی بر «جداسازی» یا تقسیم رنگ‌های ترکیب‌شده به خالص‌ترین مؤلفه‌های آن‌ها است. شکی نیست که ونگوگ، پیکاسو و آنری ماتیس از نظریه‌های پل سینیاک در کتاب وی با عنوان «از اوژن دلاکروا تا نئوامپرسیونیسم» تاثیر پذیرفته‌اند. این کتاب در سال ۱۸۹۹ به چاپ رسید و تبدیل به رساله‌ای قطعی برای نئوامپرسیونیسم، شامل پوینتیلیسم و تفکیک‌گری، شد.

بنابراین، سورا پوینتیلیسم و تفکیک‌گری را در خلق آثار خود، با یکدیگر ترکیب کرد. نقاشی مشهور وی با نام «بعدازظهر یکشنبه در جزیره‌ی گراند ژات» با نام معروف‌تر «یکشنبه در پارک»، شاهدی متقن برای اثربخشی بصری در آثار او است. کار نقاشی این اثر بزرگ با حدوداً ۳.۵ میلیون نقطه‌ی رنگی، ۲ سال به طول انجامید.

شاید دلیل اینکه نقاشان پوینتیلیسم گروه کوچکی از هنرمندان را تشکیل می‌دهند، همین سختی کار باشد. از دیگر چهره‌های مشهور این شاخه‌ی هنری، به‌جز پل سینیاک، می‌توان به هنرمندانی چون کامیل پیسارو، فدریکو پیترلا، آنجلو فرانکو و جیمز کوکران نیز اشاره کرد.

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[Negin_SH]

ویژگی های هنر پوینتیلیسم​

۱. نقطه هایی از رنگ خالص​

پوینتیلیسم حکایت از به‌کارگیری دقیق نقطه‌هایی خالص و ترکیب نشده از رنگ بر روی اثر دارد. به گفته‌ی سورا و سینیاک، این نقاط با نگاه بیننده برای خلق تصویری گیراتر، نسبت به هر اثر دیگری که پس از ادغام رنگ‌ها به شیوه‌ی مرسوم بر روی پالت به وجود آمده‌اند، ترکیب می‌شوند.

۲. علم چشم​

میشل اوژن شورول (Michel Eugène Chevreul)، شیمی‌دان فرانسوی، به همراه کتاب وی با عنوان «اصول هارمونی و کنتراست رنگ‌ها» نیز به‌اندازه‌ی هر هنرمند دیگری برای پوینتیلیسم باارزش هستند. او که بر روی یک پارچه‌ی ملیله‌دوزی‌شده با هدف بهبود غلظت رنگ‌های آن کار می‌کرد، متوجه شد که مسئله رنگ‌های مورداستفاده نیستند، بلکه شیوه‌ای است که رنگ‌های مختلف با یکدیگر ترکیب می‌شوند.

به‌طور خلاصه، تاثیر بصری یک پارچه‌ی ملیله‌دوزی درواقع موضوع نورشناسی بود و نه شیمی. این موضوع بستگی به هم‌جواری رنگ‌های مکمل، مانند آبی و نارنجی، داشت که موجب تقویت رنگ یکدیگر می‌شدند. سورا و دیگر هنرمندان سبک پوینتیلیسم به‌سختی جذب یافته‌های شورول شدند و این یافته‌ها را در آثار خود اعمال کردند.

۳. نقاشی با نقطه ها​

نام این جنبش از یک بازنگری از آثار سورا توسط فلیکس فِنون، منتقد هنری فرانسوی، نشات می‌گیرد. او کسی بود که از اصطلاح «نقاشی با نقطه‌ها» استفاده کرد. سورا درواقع برچسب «تفکیک‌گری» یا کرومولومیناریسم را بیشتر می‌پسندید، اما این واژه‌ی پوینتیلیسم بود که بر سر زبان‌ها افتاد. فنون به‌عنوان یکی از چهره‌های مطرح این جنبش، با یک نقاشی پوینتیلیسم از سینیاک با عنوان «پرتره‌ی فلیکس فنون» جاودانه شد. این اثر حالا در موزه‌ی هنر مدرن نیویورک نگهداری می‌شود.

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[Negin_SH]

۴. تکنیک دقیق​

پوینتیلیسم به‌عنوان یک جنبش نئوامپرسیونیستی شناخته می‌شود. جنبشی که توسعه یافت و فراتر از امپرسیونیسم پیش رفت. آثاری چون بعدازظهر یکشنبه در جزیره‌ی گراند ژات حتی به‌عنوان بخشی از هشتمین نمایشگاه امپرسیونیست در سال ۱۸۸۶ در پاریس به نمایش درآمدند. هنرمندان پوینتیلیست نیز به‌مانند اسلاف این جنبش خواهان انتقال پدیده‌های بصری بودند. بااین‌حال، آن‌ها حرکات سیال و بی‌اختیار قلم بر روی بوم به نفع یک تکنیک دقیق و حساب‌شده را نفی کردند.

۵. ونگوگ و پوینتیلیسم​

ونسان ونگوگ که در دوران زندگی خود در پاریس، بین سال‌های ۱۸۸۶ تا ۱۸۸۸، سورا و سینیاک را می‌شناخت، ارتباط مختصری با هنر پوینتیلیسم برقرار کرد. قطعاً برخی از آثار وی در این دوره، نظیر نقاشی ونگوگ از خودش در سال ۱۸۸۷، تأثیرپذیری ونگوگ از این هنر را به نمایش می‌گذارد. او مدعی است که پس از یک قرار ملاقات با سورا در استودیوی وی، یک حالت «وحیانی از رنگ‌ها» را تجربه کرد. بااین‌حال، همگان پذیرفته‌اند که ونگوگ روحیه‌ی بی‌قراری برای پذیرش سبکی تکنیکی و تخصصی به‌مانند پوینتیلیسم داشت.

دیگر هنرمند مشهوری که در این دوران به‌سوی پوینتیلیسم رفت، کامیل پیسارو بود. او به سبک امپرسیونیسم که در آن به شهرت رسیده بود، پشت کرد و از سوی یک منتقد پاریسی به‌عنوان «استادی که مرتباً و دلیرانه با نظریه‌های جدید خو می‌گیرد» مورد تحسین قرار گرفت.

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان