روانشناسی اختلال شخصیت چیست؟

[فاطمه عبدالهی]

اختلال شخصیت نوعی اختلال روانی است که الگوی فکر، عملکرد و رفتار فرد در آن ناسالم میشود. فرد مبتلا به اختلال شخصیت برای درک و همذات پنداری با موقعیت و اشخاص به مشکل برمیخورد. این امر منجر به محدودیت و مشکلات جدی در روابط، فعالیت های اجتماعی، کار و مدرسه میشود.
گاهی ممکن است متوجه نشوید که دچار اختلال شخصیت هستید چون نحوه ی تفکر و رفتار برای خودتان طبیعی به نظر میرسد و به خاطر چالش های پیش رو دیگران را سرزنش میکنید.

معمولا اختلال شخصیت در سال های نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع میشود. اختلال شخصیت انواع مختلفی دارد. با رسیدن سن فرد به میانسالی از شدت برخی از انواع اختلالات کاسته میشود. در مورد شخصیت شناسی بیشتر بخوانید.

علائم اختلال شخصیت
انواع اختلالات شخصیت براساس علائم و ویژگی های مشابه به سه گروه دسته بندی می شود. بسیاری از افراد مبتلا به یک اختلال شخصیت علائم و نشانه های دست کم یک اختلال شخصیت دیگر را نیز از خود نشان می دهند. حتما نباید تمام علائم و نشانه های یک اختلال در فرد دیده شود تا این اختلال را در او تشخیص دهیم.

دسته ی اول
ویژگی این دسته رفتار یا تفکر عجیب و غیر عادی است. اختلال شخصیت پارانوید، اسکیزوئید و اسکیزوتایپی جزو این دسته هستند.

اختلال شخصیت پارانوید

• بی اعتمادی و شک دائم به دیگران و مقاصد آنها
• باور غیر منطقی به اینکه دیگران سعی دارند او را فریب دهند یا به او آسیب برسانند
• شک بی مورد به وفاداری یا قابل اعتماد بودن دیگران
• تردید در اعتماد به دیگران به خاطر ترس منطقی از اینکه دیگران از اطلاعات محرمانه علیه شما استفاده کنند
• موقعیت های بی خطر را توهین یا حمله ی شخصی تلقی میکنند
• واکنش خشونت آمیز یا متخاصم نسبت به رفتاری که به باورشان توهین یا تحقیر است
• میل به کینه ورزی
• شک بی دلیل و مداوم به عدم وفاداری همسر یا شریک ج*نس*ی

اختلال شخصیت اسکیزوئید

• بی میلی به روابط اجتماعی و فردی، ترجیح میدهد تنها باشد
• محدوده ی بروز احساسات این فرد کم است
• نمی تواند از اکثر فعالیت ها ل*ذت ببرد
• متوجه سرنخ های عادی اجتماعی نمیشود
• ظاهر سرد یا بی تفاوت نسبت به دیگران
• کم میلی یا بی میلی به برقراری ر*اب*طه ی ج*نس*ی

اختلال شخصیت اسکیزوتایپی

• لباس، افکار، باور، گفتار یا رفتار عجیب و غریب
• تجربه ی ادراک عجیب، مثل شنیدن صدایی که نامتان را صدا میزند
• خنثی بودن از نظر عاطفی یا واکنش نامناسب عاطفی
• اضطراب اجتماعی و نداشتن ر*اب*طه ی صمیمانه یا راحت نبودن با برقراری روابط دوستانه
• واکنش بی تفاوت، نا مناسب یا مشکوک به دیگران
• «تفکر جادویی». فرد باور دارد که با افکار خود میتواند روی اشخاص و رویداد ها تاثیر بگذارد
• باور به اینکه یک سری اتفاقات تصادفی فقط برای شخص شما پیغام به خصوصی دارد

دسته ی دوم
ویژگی این دسته رفتار یا تفکر نمایشی، بیش از اندازه عاطفی یا غیر قابل پیشبینی است. اختلال شخصیت ضد اجتماعی، مرزی، نمایشی و خودشیفته جزو این دسته است.

ضد اجتماعی

• اهمیت ندادن به نیاز ها و احساسات دیگران
• مرتب دروغ میگوید، دزدی میکند، از نام مستعار استفاده میکند و دیگران را سر کار میگذارد
• مدام با قانون به مشکل برمیخورد
• تخطی از حقوق دیگران
• رفتار پرخاشگرانه و اغلب خشونت آمیز
• اهمیت ندادن به امنیت خود یا دیگران
• رفتار بدون فکر
• بی مسوولیتی
• عدم پشیمانی از رفتار

مرزی

• رفتار پرخطر و بدون فکر، مثل رابطهئی ج*نس*ی پرخطر، ق*مار یا پرخوری
• تصویری که از خود دارد متزلزل و بی ثبات است
• روابط دشوار و بی ثبات
• دمدمی مزاج، اغلب در واکنش به استرس میانفردی
• رفتار خودکشی یا تهدید به خودآزاری
• ترس شدید از تنهایی یا ترک شدن
• احساس پوچی مداوم
• بروز خشم به صورت شدید و متناوب
• پارانویای مقطعی به خاطر استرس

نمایشی

• مدام به دنبال جلب توجه است
• رفتار نمایشی، عاطفی یا ج*نس*ی از خود نشان می دهد تا توجه بگیرد
• نظرات قدرتمند دارد اما جزئیات یا حقایق زیادی پشت حرف هایش نیست
• به راحتی تحت تاثیر دیگران قرار میگیرد
• احساساتش سطحی است و مدام تغییر میکند
• نگرانی بیش از حد نسبت به ظاهر
• فکر میکند ر*اب*طه اش با دیگران بسیار صمیمانه است درصورتی که اینطور نیست

خودشیفته

• • باور به خاص و مهم تر بودن از دیگران
  • فانتزی قدرت، موفقیت و جذابیت
  • در توجه به نیاز و احساسات دیگران ناتوان است
  • در استعداد و دستاورد های خود اغراق میکند
  • مدام انتظار تحسین و تمجید دارد
  • تکبر
• توقع غیر منطقی برای دریافت لطف و مزیت، اغلب از دیگران سوء استفاده میکند
• به دیگران حسادت میکند یا فکر میکند دیگران به او حسادت میکنند

دسته ی سوم
رفتار یا تفکر مضطربانه و دلهره آور از ویژگی های دسته ی سوم است. اختلال شخصیت اجتنابی، وابسته و وسواسیجزو این دسته قرار میگیرند.

اجتنابی

• بسیار به انتقاد یا طرد شدن حساس است
• احساس ناکافی بودن، جذاب یا مهم نبودن میکند
• از فعالیتهای عملی که به برقراری ر*اب*طه با دیگران نیاز دارد می پرهیزد
• منزوی است و از موقعیت های اجتماعی واهمه دارد، از انجام فعالیت های جدید یا دیدار با غریبه ها میگریزد
• در شرایط اجتماعی و روابط شخصی به شدت خجالتی
• ترس از مورد تایید واقع نشدن، شرمندگی یا مسخره شدن

وابسته

• وابستگی شدید به دیگران و احساس نیاز به اینکه مورد مراقبت قرار گیرد
• نسبت به دیگران رفتار مطیع یا وابسته دارد
• از اینکه مواظب خودش باشد یا درصورت تنهایی از خود دفاع کند می ترسد
• کمبود اعتماد به نفس، برای گرفتن کوچکترین تصمیمات به راهنمایی و تایید دیگران نیاز دارد
• به سختی میتواند با دیگران مخالفت کند، از مورد تایید واقع نشدن میترسد
• تحمل برخورد غیر محترمانه و خشونت آمیز حتی وقتی گزینه ی دیگر وجود دارد
• نیاز مبرم به شروع ر*اب*طه ی جدید با پایان یک ر*اب*طه ی صمیمی

وسواسی

• دل مشغولی شدید به جزئیات، نظم و ترتیب
• کمالگرایی شدید، به طوری که وقتی امر مطلوب به ثمر نرسد پریشان و بیقرار میشود مثلا حس میکند نمیتواند پروژه را تمام کند چون به استاندارد های مطلوب نخواهد رسید
• میل به کنترل اشخاص، امور و شرایط و ناتوانی در سپردن امور به دیگران
• نادیده گرفتن دوستان و فعالیت های ل*ذت بخش چون تعهد زیادی به کار یا پروژه دارد
• نمی تواند اشیای شکسته و خ*را*ب را دور بندازد
• سرسخت و کله شق
• دربرابر اخلاق یا ارزش ها منعطف نیست
• کنترل شدید نسبت به بودجه و خرج پول

اختلال شخصیت وسواسی با اختلال وسواس فکری-عملی، که نوعی اختلال اضطراب است، یکسان نیست.

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان