به موجب نقل ابن ندیم،در ایران چند قسم خطْ معمول بوده است.وی از قول "ابن المقفع"گوید:
ایرانیان ۷ نوع خط داشتهاند:
۱.خط دینی بود که آن را"دین دفیریه"گویند و اَوِستا را بدان نویسند.
۲."ویش دبیریه"و آن سیصد و شصت و پنج حرف است که کتب فراست و زجر و خریرِ آب و طنین گوش و اشارات چشم و ایماء و اشاره و چشمک و آنچه بدین ماند بدان خط نویسند.
۳.خط دیگری که آن را"کستج/گستک"گویند و آن بیست و هشت حرف است که بدان عهود و مواثیق و اقطاعات مینوشتند و نقش مُهرهای شاهنشاهان پارس و طراز جامه و فرش و سکه ی دینار و درهم بدین خط بود.
۴.خط دیگر که آن را"نیم کستج/نیم گستک"می گفتند و آن نیز بیست و هشت حرف است که نامه های پزشکی و فلسفه را بدان مینوشتند.
۵.خط دیگری موسوم به"شاه دبیریه"بود که پادشاهان عجم میان خویش بدان سخن میگفتند(احتمالاً منظور:سخن غیرِ حضوری=نامهنگاری است)دور از مردم عامه،و سایر طبقات کشور را هم از آموختن آن نهی میکردند زیرا پرهیز داشتند که دیگری جز پادشاهان و ملوک بدان واقف شده از آن راه بر اسرارشان وقوف یابد و ما آن خط را ندیدهایم.
۶.کتاب رسائل و نامهها–خطی بود که همهی طبقات مینوشتند جز پادشاهان، و نام آن:"نامه دبیریه"و"هام دبیریه"بود و همانطور که بر زبان میگذشت نوشته میشد و نقطه نداشت و بعضی از کتاب های رسائل به لغت سریانی قدیم-یعنی لغات مردم بابل-نوشته شده به فارسی خوانده میشد و عدد حروف آن سی و سه حرف بود.
۷.خط دیگر که نام آن"راز سهریه"بوده و پادشاهان رازها و اسرار خود را در روابط با ملل خارج بدان خط مینوشتند و عدد حروف و اصوات آن چهل بود و هر صوت یا حرفی را صورت و شکلی خاص بود و از لغات نبطی چیزی در آن خط نبود.(ص.۷۷_۷۸)
نگارنده: آریوبرزن
بن مایه:بهار.محمد تقی،سبک شناسی،ج۱،تهران،امیرکبیر،۱۳۶۹
انجمن تک رمان
ایرانیان ۷ نوع خط داشتهاند:
۱.خط دینی بود که آن را"دین دفیریه"گویند و اَوِستا را بدان نویسند.
۲."ویش دبیریه"و آن سیصد و شصت و پنج حرف است که کتب فراست و زجر و خریرِ آب و طنین گوش و اشارات چشم و ایماء و اشاره و چشمک و آنچه بدین ماند بدان خط نویسند.
۳.خط دیگری که آن را"کستج/گستک"گویند و آن بیست و هشت حرف است که بدان عهود و مواثیق و اقطاعات مینوشتند و نقش مُهرهای شاهنشاهان پارس و طراز جامه و فرش و سکه ی دینار و درهم بدین خط بود.
۴.خط دیگر که آن را"نیم کستج/نیم گستک"می گفتند و آن نیز بیست و هشت حرف است که نامه های پزشکی و فلسفه را بدان مینوشتند.
۵.خط دیگری موسوم به"شاه دبیریه"بود که پادشاهان عجم میان خویش بدان سخن میگفتند(احتمالاً منظور:سخن غیرِ حضوری=نامهنگاری است)دور از مردم عامه،و سایر طبقات کشور را هم از آموختن آن نهی میکردند زیرا پرهیز داشتند که دیگری جز پادشاهان و ملوک بدان واقف شده از آن راه بر اسرارشان وقوف یابد و ما آن خط را ندیدهایم.
۶.کتاب رسائل و نامهها–خطی بود که همهی طبقات مینوشتند جز پادشاهان، و نام آن:"نامه دبیریه"و"هام دبیریه"بود و همانطور که بر زبان میگذشت نوشته میشد و نقطه نداشت و بعضی از کتاب های رسائل به لغت سریانی قدیم-یعنی لغات مردم بابل-نوشته شده به فارسی خوانده میشد و عدد حروف آن سی و سه حرف بود.
۷.خط دیگر که نام آن"راز سهریه"بوده و پادشاهان رازها و اسرار خود را در روابط با ملل خارج بدان خط مینوشتند و عدد حروف و اصوات آن چهل بود و هر صوت یا حرفی را صورت و شکلی خاص بود و از لغات نبطی چیزی در آن خط نبود.(ص.۷۷_۷۸)
نگارنده: آریوبرزن
بن مایه:بهار.محمد تقی،سبک شناسی،ج۱،تهران،امیرکبیر،۱۳۶۹
انجمن تک رمان
