استان كرمان در جنوب شرقی ایران واقع شده و از شمال بااستان‌های خراسان و یزد، از جنوب با استان هرمزگان، از شرق با سیستان و بلوچستان و از غرب با استان فارس همسایه است.
مساحت این استان در حدود 175069 كیلومتر مربع و پس از استان خراسان دومین استان پهناور كشور میباشد كه در حدود 11 درصد از خاك ایران را در بر گرفته است.
این استان یكی از مرتفع ترین استانهای كشور و شهرستان بافت آن با 2250 متر ارتفاع از سطح دریا مرتفع ترین شهرستان استان میباشد. ارتفاعات این استان از رشته كوه‌های مركزی ایران چین خوردگی‌های آتشفشانی آذربایجان شروع می‌شود و تا بلوچستان امتداد دارد و دنباله آن چندین بار در فلات مركزی به وسیله حوزه‌های پست داخلی و كویر قطع می‌شود.
رشته كوه‌های مركزی در این منطقه دشت‌های وسیع استان را از یكدیگر جدا می‌سازند. این كوه‌ها به طور كلی 2 رشته عمده هستند كه از شمال غربی به جنوب شرقی كشیده شدهاند و مهم ترین آن رشته كوه‌های بشاگرد كوهبنان است.
این رشته كوه‌ها دنباله كوه‌های جندق و بیابانك هستند كه تا كرمان و بم گسترش یافته‌اند. رشته دوم كوه‌هایی هستند كه از یزد تا كرمان و چال جازموریان كشیده شدهاند و به موازات رشته اول امتداد دارند. سابقه سكونت و استقرار انسان در سرزمین كرمان به هزاره چهارم قبل از میلاد میرسد.
این منطقه یكی از قدیمی ترین نواحی ایران به شمار می‌رود و در گذر زمان، گنجینه‌های فرهنگی تاریخی گرانبهایی در آن پدید آمده كه نمایانگر روند تاریخی و حیات اقتصادی، اجتماعی آن است.
ویژگیهای فرهنگی
استان كرمان محل سكونت مردمی با عقاید متنوع دینی و مذهبی است كه عمدتاً تحت تاثیر فضای فرهنگی اسلامی و ایرانی شكل گرفته است.علاوه برمسلمانان شیعه، پیروان زرتشت، فرقه شیخیه، اهل حق و. . . . نیز در محدوده استان زندگی می‌كنند كه هر كدام از آنها آیین و مراسم مذهبی و دینی خاصی دارند.
به طور كلی فرهنگ منطقه كرمان بر بنیاد دو عامل شكل گرفته است. از یكسو زیستگاه طبیعی و اقلیمی خاص و از سوی دیگر تاریخ سخت و پر جنگ و جدال آن. این جدال دایمی با طبیعت كویری منطقه و دور افتادگی جغرافیایی، سالیان متمادی ادامه داشته و به قناعت و صبوری مردم منطقه منجر گردیده است.
فرهنگ زرتشتی
در حال حاضر نزدیك دو هزار زرتشتی در كرمان زندگی می‌كنند. این اقلیت مذهبی دارای آیین‌ها و مراسمی هستند كه از اعتقادات دینی آنها سرچشمه میگیرد و اجرای بعضی از مراسم آنها در تمام جامعه كرمان به چشم می‌خورد. آیین‌هایی مثل جشن سده و جشن مهرگان از جمله آنها میباشد.
اعیاد مذهبی
مراسم جشن‌های مذهبی مسلمانان از قبیل عید قربان، عید فطر،. . . . با شكوه تمام در سراسر استان برگزار می‌شوند. برگزاری مراسم مذهبی این اعیاد در روستاها و در میان عشایر استان رونق ویژه‌ای بر خوردار است و در مناطق شهری نیز به ویژه در میان خانواده‌هایی كه عقاید عمیق مذهبی دارند به نحو ب*ر*جسته‌ای برگزار می‌شود.
جشن سده
جشن سده از آیین‌های زایش و رویش است كه هم در میان عشایر كرمان و هم كشاورزان و باغداران، زمستانی به پایان میرسد و بهار آغاز می‌شود، برگزار می‌گردد.
سده به معنی آتش كشنده و آتش شعله بلند است و نام روز دهم بهمن است. آتش و اجاق كانون آغازین حیات است بقایای آتش، نشانه دوام نسل خانواده است. بقای آتش، نشانه دوام نسل و خانواده است.
آیین سده در میان عشایر بافت و سیرجان(سده سوزی چوپانی) خوانده می‌شود. زرتشتیان كرمان پنجاه روز پیش از جشن نوروز در گبر محله باغچه بوداغ آباد این مراسم را برگزار می‌كنند.
جشن مهرگان
در اوستا روایت است كه مهر همان ایزد مهر است كه در روز آغازین زمستان زاده شده است و میترا نام دارد. در ایران باستان این جشن را میترا كانا می‌نامند، كه بعدها به مهرگان تبدیل شد.
از طرفی آیین مهر پرستی كه روزی جهان را در بر گرفته بود بر دین زرتشت اثر گذاشته و در سده‌های بعد به جشن مهرگان تبدیل شده است. روایت دیگر آن است كه مهر همان مهر خورشید، نور و گرمی، مهربانی و محبت و فروز مینویی و عهد و پیمان میباشد و نیز چیرگی شاه فریدون پیشدادی بر ضحاك تازی است.
در این روز در بسیاری از مكان‌ها بازار بر پا می‌شود و مردم شادی می‌كنند. در تقویم اوستا جشن مهرگان برابر 16 مهر است اما چون در تقویم كشوری شش ماه از سال 31 روز است، بنابر این جشن شش روز جلوتر و روز دهم مهر خواهد بود.
از مراسم دیگر ایزد مهر، مراسم قوچ اندازون است، در آیین مهر قوچ، نماد مهر است. قوچ یا پازن را در گله میش و نر می‌اندازند. نخست آن را بارنگ‌های سرخ و سبز به طرز دل انگیزی می‌آرایند و بر پشت آنها نقوش مختلفی از جمله نقش چهارخال یا چهار سوی چلیپا برای دفع چشم زخم و گزند رنگ آمیزی می‌كنند و سپس طلب فراوانی و باروری قربانی می‌كنند.
زیارت پنج تن یا جشن سر سال نوروز
این مراسم همه ساله از آغاز سال نو به مدت سه روز در اطراف آرامگاه یا زیارتگاه پنج تن در مهناباد در خاك رودبار جیرفت برگزار می‌شود و همزمان با آن بزرگترین بازار سالانه منطقه نیز تشكیل می‌شود.در این هنگام مهناباد به صورت بازاری در می‌آیند كه از سادوئید تا منوجان و از فاریاب تا دلگان بلوچستان برای شركت در بزرگترین اجتماع روستایی عشایری منطقه گرد آمده‌اند.
پته دوزی
پته دوزی خاص زنان است. نقشه‌های پته از نقشه قالی مایه گرفته و با بوته، جقه و گلبرگ‌هایی همراه است پته دوزی به عنوان یك سرگرمی و ذوق شخصی و هم به منظور تامین قسمتی از مخارج زندگی به صورت یك حرفه خانگی در آمده است.
قالی بافی
قالی كرمان از قدیم به عنوان نفیس ترین و ظریف ترین قالی ایران و دنیا شهرت داشته كه در سالهای اخیر تا حدودی از اهمیت و كیفیت آن كاسته شده است. كرمان پشم بسیار مرغوبی برای قالی بافی دارد. نوع آن شبیه پشم خراسان است و از پشم كرمانشاه قدری سبك‌تر و ظریف‌تر میباشد. همچنین چربی پشم كرمان بیش از چربی پشمی است كه در نواحی شمال به دست می‌آید.
دو شهر بم و رفسنجان مراكز اصلی تهیه پشم كرمان به شمار می‌آیند. شهرت قالی كرمان به در آمیزی رنگ و طرح آن است. طرح و رنگ قالی كرمان یكی از نفیس ترین، زیبا ترین و خوش سبك ترین بافته‌های جهان به شمار می‌آید.
علاوه بر قالی، قالیچه، گلیم، جاجیم و دیگر صنایع دستبافت كه جزء سوغاتی‌های این منطقه محسوب می‌شود، پسته كرمان و رفسنجان و سایر شهرهای استان به عنوان اصلی‌ترین سوغاتی آن است كه نه تنها شهرت ملی، بلكه از شهرت جهانی نیز برخوردار هستند.
____________________
شهر كرمان
در مدارك تاریخی و جغرافیایی اسلامی، این منطقه كرمان، كارمانیا، ژرمانیا، كریمان، كارمانی و كرمانی ذكر شده است. اگر كارمان را در كلمه در نظر بگیریم(كار) به معنی جنگ و(مان) به مفهوم محل است كه در مجموع معنی(جایگاه دلاوری و نبرد) دارد.
برخی از جغرافیادانان، نام قدیم این شهر را گواشیر(بردشیر) خوانده‌اند. گفته می‌شود؛ گواشیر همان(كوره‌اردشیر) یا شهر اردشیر بوده است كه به تدریج به(گواشیر) تبدیل شده است. به استناد منابع تاریخی عرب و یهود، كرمان منسوب به كرمان بن هیتال بن ارفحشه بن سام بن نوح است و نام آن در كتیبه بیستون به صورت(یوتیه) ذكر شده است. در دوره ساسانیان فرمانروای كرمان، عنوان شاه داشت، چنانكه بهرام چهار(388-389 میلادی) به مناسبت اینكه در زمان پدرش والی كرمان بود به كرمانشاه(شاه كرمان) معروف بود.
در این دوره سیرجان مهم ترین ناحیه كرمان محسوب می‌شد. در دوره اسلامی و مقارن با 21 تا 24 هجری قمری و سالهای بعد از آن، كرمان همواره مورد هجوم اعراب قرار گرفت تا سرانجام در سال 253 هجری قمری به تصرف یعقوب لیث، موسس سلسه صفاریان درآمد.
پس از آن این سرزمین در زیر سلطه حكومت‌های قدرتمند زمان مانند سامانیان، دیلمیان، آل بویه و سلاجغه قرار گرفت. در سال 619 هجری قمری مقارن با رسیدن چنگیزخان به خراسان، براق حاجب از امرای خوارزمشاهیان بر كرمان استیلا یافت و رسماً سلسله قراختائیان را بنیان گذاشت.
بعد از انقراض این سلسله كرمان ضمیمه متصرفات امیر تیمور گوركانی شد و پس از تیموریان سلسله‌های قراقویونلو و آق‌قویونلو به ترتیب كرمان را تصرف كردند.محمود افغان در دوبار لشگر كشی به كرمان به قصد تصرف اصفهان سرانجام توانست در سال 1132 هجری‌قمری، كرمان و سپس اصفهان را به زیر سلطه خود در آورد.
پس از دفع اشرف افغان توسط نادر و خلع شاه طهماسب دوم از سلطنت، كرمان مانند سایر مناطق ایران به تصرف نادر، مؤسس سلسله افشاریه در آمد. بعد از كشته شدن او كرمان دستخوش هرج و مرج گردید و به وسیله افغان‌ها و بلوچ‌ها تاراج شد. كریم خان زند(1163- 1193 هجری قمری) پس از سركوبی مخالفان خود، خدامراد زند را با سپاهی به كرمان فرستاد و این سردار بدون هیچ گونه مانعی كرمان را تصرف كرد.
بعد از انقراض سلسله زندیه به وسیله آغامحمدخان قاجار و تصرف كرمان، فرمان قتل عام اهالی بی‌گـ ـناه كرمان صادر شد و به دستور وی 20 هزار نفر از نعمت بینایی محروم شدند و از سرهای عده‌ای از ساكنان بی‌گـ ـناه كرمان، كله مناره‌ها بر پا گردید. شهر امروزی كرمان به بركت توسعه صنعتی، كشاورزی و فرهنگی، یكی از آبادترین شهرهای ایران به حساب می‌آید.
انجمن رمان نویسی
دانلود رمان
