مسجد جامع اصفهان
پرفسور آرتور آبراهام (باستان شناس) می نویسد: «من آن روز وقتی به تماشای مسجد جامع اصفهان رفتم و در زیر گنبد قرار گرفتم، متوجه شدم که تمام وجودم در تسخیر گنبد و مسجد است. چون در زیر این گنبد به خوبی می توان به شاهکار فنا ناپذیر ایرانی ها پی برد و به عظمت مسجد و گنبد آن پی برد.»مسجد جامع اصفهان، قدیمی ترین بنای این شهر تلقی می شود. بنای مسجد عمدتاً مربوط به دورة سلجوقی است اما تغییرات و الحاقات آن به دوره های بعد به خصوص عصر صفویان مربوط می شود. این مسجد با نقشه چهار ایوانی بنا شده و از ابداعات هنری و معماری اسلامی بهره برده است. مهم ترین و زیباترین واحد مسجد گنبد شمالی آن موسوم به «خُرکا» (گنبد خاکی) است. وقار و قدرت این گنبد مربوط به ابعادش نیست، بلکه ناشی از طرح آن است. این گنبد تک جداره قریب به نهصد سال بدون ترک خوردگی در کشوری زلزله خیز دوام آورده و شاهدی است بر «ریاضیات دقیق و مکانیک بی عیب» عصر سلجوقیان. در شبستانی که به مسجد الجآیتو معروف است محراب بسیار زیبای گچ بری وجود دارد که هم چون نگینی در کلیت معماری مبهوت کننده مسجد می درخشد. محراب الجآیتو تنها یکی از 9 محراب ساخته شده در مسجد است.
اینها همه تنها بخشی از بنای بزرگ و تودرتوی مسجد است که توصیفش در این مختصر نمی گنجد.
