تخت جمشید
معماری تخت جمشید از شگفتی‌های طراحی و ساخت بنا در دنیاست. در آن زمان ساخت این بنا هدفی جز بیان شکوه و عظمت امپراطوری و بالاخص شخص پادشاه نداشت.
تخت جمشید پایتخت کوهستانی امپراطوری پارس بود که یونانیان آن را پرسپولیس (به معنای شهر شارسه) می‌نامیدند. در تخت جمشید وجود سنگ‌های خوب و مناسب محلی، زمینه را برای معماری کاخ های ستون‌دار با تزیینات حجاری و رنگ‌آمیزی شده و نیز استفاده از آجرهای لعاب‌دار در برخی قسمت‌ها را فراهم آورده بود.
ستون‌های این بنا با وجود گذشت سال‌های طولانی و پشت سر گذاشتن حوادث گوناگون هنوز سر پا مانده‌اند. این ستون‌ها برخلاف آن چه که به نظر می‌رسد یکپارچه نیستند و به صورت تکه تکه روی هم سوار شده‌اند. در محل اتصال این تکه‌ها سرب مذاب ریخته شده که سازه را در مقابل هر تکان و لرزه‌ای مقاوم نگه می‌دارد. نخستین بار در تخت جمشید بود که ستون‌ها تا آخرین حد ممکن از هم فاصله گرفتند.
استفاده از فلزهای گرانبها برای تزیین نقوش، ظرافت آن‌ها، رنگ‌آمیزی و تعدد پلکان از موارد جالب معماری تخت جمشید است. ساخت این بنا 25 قرن پیش در زمان حکومت داریوش آغاز و بعدها توسط جانشینانش کامل شد. گفته شده 120 سال طول کشید تا تخت جمشید توسط هنر معماران و هنرمندان ایرانی کامل و به عنوان نمایش عظمت و شکوه فرمانروایی پادشاهان هخامنشی به دنیا معرفی شود.
یکی از هنرهای معماری در تخت جمشید این است که نسبت ارتفاع سر درها به عرض آن‌ها و همین طور نسبت ارتفاع ستون‌ها به فاصله بین دو ستون «نسبت طلایی» است. نسبت طلایی نسبت مهمی در هندسه است که در طبیعت وجود دارد. به کار بردن این نسبت در ساخت تخت جمشید از ویژگی‌های منحصربه‌فرد معماری ایران در قرن‌ها پیش بوده است.
تخت جمشید مدت حدود ۵۰ سال، مرکزی برای برگزاری مراسم آیینی و جشن‌ها به ویژه نوروز بوده است. این بنای باشکوه 330 سال پیش از میلاد مسیح با حمله اسکندر مقدونی سردار یونانی به آتش کشیده شده و بخش عظیمی از کتاب‌ها، فرهنگ و هنر دوره هخامنشی نابود شد. با این حال هنوز ویرانه‌های تخت جمشید از پرطرفدارترین مکان‌هایی است که ایرانی‌ها و گردشگران خارجی را به شیراز می‌کشاند.
معماری تخت جمشید از شگفتی‌های طراحی و ساخت بنا در دنیاست. در آن زمان ساخت این بنا هدفی جز بیان شکوه و عظمت امپراطوری و بالاخص شخص پادشاه نداشت.
تخت جمشید پایتخت کوهستانی امپراطوری پارس بود که یونانیان آن را پرسپولیس (به معنای شهر شارسه) می‌نامیدند. در تخت جمشید وجود سنگ‌های خوب و مناسب محلی، زمینه را برای معماری کاخ های ستون‌دار با تزیینات حجاری و رنگ‌آمیزی شده و نیز استفاده از آجرهای لعاب‌دار در برخی قسمت‌ها را فراهم آورده بود.
ستون‌های این بنا با وجود گذشت سال‌های طولانی و پشت سر گذاشتن حوادث گوناگون هنوز سر پا مانده‌اند. این ستون‌ها برخلاف آن چه که به نظر می‌رسد یکپارچه نیستند و به صورت تکه تکه روی هم سوار شده‌اند. در محل اتصال این تکه‌ها سرب مذاب ریخته شده که سازه را در مقابل هر تکان و لرزه‌ای مقاوم نگه می‌دارد. نخستین بار در تخت جمشید بود که ستون‌ها تا آخرین حد ممکن از هم فاصله گرفتند.
استفاده از فلزهای گرانبها برای تزیین نقوش، ظرافت آن‌ها، رنگ‌آمیزی و تعدد پلکان از موارد جالب معماری تخت جمشید است. ساخت این بنا 25 قرن پیش در زمان حکومت داریوش آغاز و بعدها توسط جانشینانش کامل شد. گفته شده 120 سال طول کشید تا تخت جمشید توسط هنر معماران و هنرمندان ایرانی کامل و به عنوان نمایش عظمت و شکوه فرمانروایی پادشاهان هخامنشی به دنیا معرفی شود.
یکی از هنرهای معماری در تخت جمشید این است که نسبت ارتفاع سر درها به عرض آن‌ها و همین طور نسبت ارتفاع ستون‌ها به فاصله بین دو ستون «نسبت طلایی» است. نسبت طلایی نسبت مهمی در هندسه است که در طبیعت وجود دارد. به کار بردن این نسبت در ساخت تخت جمشید از ویژگی‌های منحصربه‌فرد معماری ایران در قرن‌ها پیش بوده است.
تخت جمشید مدت حدود ۵۰ سال، مرکزی برای برگزاری مراسم آیینی و جشن‌ها به ویژه نوروز بوده است. این بنای باشکوه 330 سال پیش از میلاد مسیح با حمله اسکندر مقدونی سردار یونانی به آتش کشیده شده و بخش عظیمی از کتاب‌ها، فرهنگ و هنر دوره هخامنشی نابود شد. با این حال هنوز ویرانه‌های تخت جمشید از پرطرفدارترین مکان‌هایی است که ایرانی‌ها و گردشگران خارجی را به شیراز می‌کشاند.
