حقوق رویکرد حقوق کیفری ایران نسبت به مقابله با جرائم علیه اموال و مالکیت قسمت سوم

[MAHDIS]

●سرقت‌های حدّی :


در نظام حقوق ما با توجه به اینکه منشأ فقهی دارد سرقت کلاً به دو نوع و در دو حالت صورت می‌گیرد :


۱ ـ سرقت حدی : مجازات حدی دارد : قطع انگشتان


۲ ـ سرقت تعزیری : مجازات غیرحدی دارد : حبس و شلاق

انجمن رمان نویسی | تک رمان

انجمن رمان نویسی تک رمان با هدف تشویق نویسندگان ایجاد شده و در راستای پیشرفت نویسنده های نوقلم و چاپ برترین رمان ها فعالیت می کند.

forums.taakroman.ir

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[MAHDIS]

برای اینکه شخصی تحت عنوان سرقت حدّی مجازات شود همانگونه که از صدر ماده ماده ۱۹۸ ق.م.ا مشخّص است برای تحقّق آن می بایستی تمامی ۱۶ شرط و خصوصیّت مندرج در ماده ی مذکور - که دارای ۴ تبصره نیز می باشد محقّق شده باشد[۱] .


انتقاد : تعداد زیادی از این شرایط در واقع مختص سرقت حدی نیست و قانونگذار هم نباید آنها را به عنوان شرایط سرقت حدی می‌آورد چون این شرایط به عنوان شرایط کلی و جامع مربوط به همه‌ی جرایم [ و نه تنها جرم سرقت و آن هم از نوع سرقت حدی] هستند.


این شرایط عامه تکلیف و مسئولیت شرایطی هستند که برای ایجاد تکلیف برای یک انسان باید در آن شخص وجود داشته باشد ؛ حتی تکالیف دینی و عبادی که ما این شرایط را یک بار در جرایم عمومی به عنوان عوامل رافع مسئولیت کیفری شناختیم .

انجمن رمان نویسی | تک رمان

انجمن رمان نویسی تک رمان با هدف تشویق نویسندگان ایجاد شده و در راستای پیشرفت نویسنده های نوقلم و چاپ برترین رمان ها فعالیت می کند.

forums.taakroman.ir

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[MAHDIS]

۱ ـ شخص بالغ باشد و به بلوغ شرعی رسیده باشد یعنی اگر از ج*ن*س ذکور باشد به سنّ ۱۵ سال تمام قمری رسیده باشد و اگر از ج*ن*س اناث باشد به سنّ ۹ سال تمام قمری رسیده باشد . در تعریف بلوغ آمده است : « البلوغ نضج الوظائف الجنسیّه »[۲] ، یعنی منظور از بلوغ رسیدن و کمال وظایف ج*نس*ی است[۳] . عدم مسئولیّت کیفری ِ اطفال در حقوق قدیم پذیرفته نشده بود[۴] ، لیکن در اسلام طیّ روایات متعدّدی مورد تأکید قرار گرفته است ، که در روایت « رفع قلم » در این زمینه قابل ذکر می باشند ، از قبیل این حدیث که : « رفع القلم عن ثلاثه : عن الصّبی حتی یحتلم ( یدرک ) و عن المجنون حتّی یُفیق و عن النّائم حتّی یستیقظ »[۵] ، یعنی بار تکلیف از سه گروه برداشته شده است : از کودک تا زمانی که به سنّ بلوغ برسد و از مجنون تا زمانی که بهبود یابد و از شخص خواب تا زمانی که بیدار شود . در روایت دیگری عمد و خطای کودک یکسان دانسته شده است : « عمد الصّبی و خطأه واحد .» [۶]

انجمن رمان نویسی | تک رمان

انجمن رمان نویسی تک رمان با هدف تشویق نویسندگان ایجاد شده و در راستای پیشرفت نویسنده های نوقلم و چاپ برترین رمان ها فعالیت می کند.

forums.taakroman.ir

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[MAHDIS]

۲- شخص عاقل باشد زیرا داشتن عقل یکی از شرایط ایجاد مسئولیت برای اشخاص است. کسی که فاقد عقل است [ یعنی جنون دارد یا مختل‌المشاعر است] مسئولیت کیفری نخواهد داشت . بنابراین سارق در حالی که عمل سرقت را انجام می دهد می بایستی عاقل باشد یعنی مجنون نباشد . مطابق با تبصره ۲ ماده ی مذکور : « بیرون آوردن مال از حرز توسط دیوانه یا طفل غیر ممیّز و حیوانات و امثال آن در حکم مباشرت است » . با وجود احترام قانونگذار به کرامت انسانی ، در صورتی که سارق عاقل نباشد چون وجه تمایز انسان از سایر موجودات و جامدات در قوّه ی تمیز و برخوردار بودن از عقل است ، در صورتی که شخص از عقل محروم باشد در حکم اشیاء و جامدات است چون وقتی شخص مسئول اعمال و اقوال خود است که از عقل برخوردار باشد.

انجمن رمان نویسی | تک رمان

انجمن رمان نویسی تک رمان با هدف تشویق نویسندگان ایجاد شده و در راستای پیشرفت نویسنده های نوقلم و چاپ برترین رمان ها فعالیت می کند.

forums.taakroman.ir

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[MAHDIS]

● انتقاد :


در قوانین ما ، اعم از حقوقی و کیفری ، دو اشکال در مورد سن بلوغ به نظر می رسد. اشکال اول این است که بعید است که شارع مقدّس سنین ۹و۱۵ سال را به صورت تعبّدی و لایتغیّر تعیین کرده باشد ، بلکه در زمان و مکان خاصّی بلوغ ج*نس*ی و جسمی در اغلب اطفال دختر و پسر در این سنین حاصل می شده است ، در حالی که آمار در جامعه ی امروز ما نشان می دهد که ، مخصوصاً در مورد اکثریّت دختران ، بلوغ ج*نس*ی لااقل چند سال بعد ( یعنی در حدود ۱۳سالگی ) حادث می گردد و بنابراین در جامعه ی امروزه ما این مرزهای سنّی دیگر یک اَماره ی غالب محسوب نمی شوند . [۷] اشکال دوم ، عدم تعئین سن خاصی است که اماره رشد باشد . به نظر نمی رسد که بتوان یا حتّی اکثریّت پسرانی را که پانزده سال تمام به بالا دارند یا تمامی ، یا اکثریّت دخترانی را که نه سال تمام به بالا دارند ، از لحاظ بلوغ فکری رسیده و کامل فرض کرد ، بطوریکه بتوانند از مسئولیّت کیفری و حقوقیِ تام برخوردار باشند . از سوی دیگر نمی توان قائل به لزوم احراز رشد تک تکِ افراد به طور موردی شد ( که در تبصره ۲ ماده ۱۲۱۰ ق.م بر آن تأکید شده است ) زیرا اجرای این کار در عمل غیرممکن می باشد .[۸]

انجمن رمان نویسی | تک رمان

انجمن رمان نویسی تک رمان با هدف تشویق نویسندگان ایجاد شده و در راستای پیشرفت نویسنده های نوقلم و چاپ برترین رمان ها فعالیت می کند.

forums.taakroman.ir

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[MAHDIS]

۳- شخص در انجام جرم دارای اختیار بوده باشد ؛ یعنی سارق با تهدید و اجبار وادار به سرقت نشده باشد .


۴- شخص دارای قصد و سوء نیت انجام آن جرم باشد . هر جرمی مستلزم قصد و سوء نیت است ؛ تا سوء نیت شخص به عنوان عنصر روانی جرم محرز نگردد ، او مسئول نیست. در ر*اب*طه با قصد داشتن یا سوء نیت بند ۴ و بند ۱۴ ماده ۱۹۸ با این عنوان ، قانونگذار بیان کرده است که سارق قاصد باشد و مال را بعنوان دزدی برداشته باشد هر دو عنوان و عبارت مفهومی از عنصر روانی جرم سرقت است . سارق قاصد باشد یعنی به قصد سرقت و برداشتن مال دیگری و ضرر رساندن به مالک این کار را کرده باشد که در واقع مفهوم قصد عام و قصد خاص جرم سرقت است .

انجمن رمان نویسی | تک رمان

انجمن رمان نویسی تک رمان با هدف تشویق نویسندگان ایجاد شده و در راستای پیشرفت نویسنده های نوقلم و چاپ برترین رمان ها فعالیت می کند.

forums.taakroman.ir

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[MAHDIS]

●قصد عام جرم سرقت :


شخص در انجام فعل مادی با اراده و خواست خودش عمل کرده باشد یعنی تحت فشار و اجبار نبوده باشد . مثلاً کتاب دیگری را برمی‌دارد و می‌برد ؛ فعل برداشتن و فعل بردن با میل ، اراده و خواست خودش است و کسی به اجبار و زور او را وادار به انجام این عمل ناشایست نکرده باشد .


●قصد خاص جرم سرقت :


همان عبارتی که در بند ۱۴ آمده است که « سارق مال را به عنوان دزدی برداشته باشد» . ممکن است این برداشتن ارادی و اختیاری به عنوان دزدی برنداشته باشد ، بلکه به عنوان شوخی و یا استفاده‌ی موقت برداشته باشد ؛ در اینجا قصد ضرر زدن به مالک را ندارد اما اگر به این قصد برداشته باشد که مالک را از ملک محروم کرده باشد این قصد خاص جرم سرقت است یعنی به عنوان سرقت و دزدی [ و نه به عنوان دیگری ] برداشته است.

انجمن رمان نویسی | تک رمان

انجمن رمان نویسی تک رمان با هدف تشویق نویسندگان ایجاد شده و در راستای پیشرفت نویسنده های نوقلم و چاپ برترین رمان ها فعالیت می کند.

forums.taakroman.ir

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[MAHDIS]

قصد مجرمانه در سرقت عبارتست از علم و آگاهی بزهکار بر ربودن مال دیگری بر خلاف میل و رضایت مالک و یا دارنده ی آن و به قصد تصاحب و تملّک مال . بنابراین اگر کسی چیزی را به این تصوّر که متعلّق به خود اوست یا به قدر حصه ی مشترک تصاحب نماید به علت فقدان قصد مجرمانه چنین عملی سرقت نیست . برای تحقّق سرقت قصد متقلبانه در لحظه ربودن مطرح است و لذا اگر کسی مالی را از ابتدا به قصد شوخی برباید اما متعاقباً از استرداد آن به صاحب مال منصرف شود و تصمیم به تصاحب بگیرد سرقت محقّق نیست زیرا در لحظه ی ربایش سوء نیّت وجود نداشته است . انگیزه در ارتکاب سرقت بی تأثیر است . لذا در صورتیکه طلبکاری به عنوان گروکشی و تقاص[۹] و به منظور وصول طلب خود مبادرت به ربودن مال متعلق به بدهکار خود نماید چنین عملی سرقت محسوب می شود.[۱۰]


۵- سارق بداند و ملتفت باشد که مال متعلق به خودش نیست و به دیگری تعلّق دارد. اگر کسی مالی را بردارد و به تصوّر اینکه مال خودش است با توجه به بند۵ ماده ۱۹۸ ق.م.ا و قاعده ی « الحدود تدرأ بالشبهات » از حد معاف است. اگر کسی به تصوّر اینکه مال غیر را می رباید مبادرت به سرقت کند و معلوم شود مال متعلّق به خودش بوده ، فرض سرقت منتفی است . [۱۱]

انجمن رمان نویسی | تک رمان

انجمن رمان نویسی تک رمان با هدف تشویق نویسندگان ایجاد شده و در راستای پیشرفت نویسنده های نوقلم و چاپ برترین رمان ها فعالیت می کند.

forums.taakroman.ir

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[MAHDIS]

۶- سارق بداند و ملتفت باشد که از جنبه ی شرعی و قانونی [۱۲]ربودن آن حرام است.


در بند ۶ و ۵ صحبت از علم و آگاهی و یا جهل شخص است که یک قاعده کلی است که افراد بایستی نسبت به یک موضوع آگاهی داشته باشند تا در ر*اب*طه با آن موضوع پاسخگوی اعمال خودشان باشند به همین خاطر قانون در روزنامه رسمی منتشر می‌شود و بعد از ۱۵ روز از انتشار فرض بر این است که همه می‌دانند و لذا قابلیت اجرایی دارد به همین خاطر می‌گویند جهل به حکم بعد از آن که قانون منتشر شده رافع مسئولیت نیست. اما جهل به موضوع می‌تواند رافع مسئولیت باشد .[۱۳]

انجمن رمان نویسی | تک رمان

انجمن رمان نویسی تک رمان با هدف تشویق نویسندگان ایجاد شده و در راستای پیشرفت نویسنده های نوقلم و چاپ برترین رمان ها فعالیت می کند.

forums.taakroman.ir

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[MAHDIS]

چنانچه شخصی مالی را با این تصوّر که برداشتن آن مجاز است بردارد از حد معاف است .[۱۴] اگر کسی بپندارد که مال متعلّق به اوست و اخذ کند و بعد معلوم شود که ملکش نبوده مستوجب حدّ قطع نیست چرا که این عمل سرقت نمی باشد . [۱۵]


جالب این که در مورد سرقت حدی هم جهل به حکم و هم جهل به موضوع رافع مسئولیت کیفری دانسته شده است ؛ شاید قانونگذار آن موارد استثنایی جهل به حکم را در نظر داشته که اگر واقعاً بنا به دلایلی کسی به قوانین آگاهی نداشته و دلایلش قابل قبول باشد، می‌توان ادعای ایشان را پذیرفت . این استثناء خلاف فرض است و در بند ۱۰ گفتند سارق از روی اضطرار و ناچاری ضرورت سرقت نکرده باشد که اگر این باشد رفع مسئولیت دارد و مجازات نمی شود.

انجمن رمان نویسی | تک رمان

انجمن رمان نویسی تک رمان با هدف تشویق نویسندگان ایجاد شده و در راستای پیشرفت نویسنده های نوقلم و چاپ برترین رمان ها فعالیت می کند.

forums.taakroman.ir

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان