خبرگزاری فارس: توسعه پایدار با مجموعه‌ای از شاخص‌های اجتماعی و اقتصادی سنجیده می‌شود که از مهمترین آنها شاخص‌های مربوط به وضعیت غذا و تغذیه جامعه است. در کلیه تعریف‌های توسعه پایدار امنیت غذایی یکی از ابعاد عمده آن را تشکیل می‌دهد. بنابراین تأمین امنیت غذایی در برنامه‌ریزی توسعه پایدار از مهمترین اهداف به شمار می‌رود. دستیابی به این مهم از طریق افزایش تولید مواد غذایی ممکن خواهد بود که در این میان گندم به عنوان محصول محوری و کلیدی کشاورزی جایگاه ویژه‌ای در تولید و مصرف مواد غذایی ملل جهان دارد و خودکفایی در تولید آن از مهمترین اهداف اقتصادی کشورها از جمله کشور ما طی سالهای اخیر بوده است.
در گزارش حاضر ضمن اشاره به وضعیت اعتباری خرید گندم و یارانه آرد در مصوبات کمیسیون تلفیق بودجه سال 1399، سناریوهای پیشرو براساس منابع پیش‌بینی شده در بودجه سال 1399 بررسی می‌شود.
ارزیابی منابع اعتباری پیش‌بینی شده یارانه نان و خرید تضمینی گندم در مصوبات کمیسیون تلفیق بودجه سال 1399
در تبصره 14 بند ۲۷ بخش هدفمندسازی یارانه‌ها در لایحه بودجه سال 1399، اعتباری معادل با 121.000 میلیارد ریال بابت یارانه نان و خرید تضمینی گندم از محل منابع سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها در نظر گرفته شده است.
این رقم در قانون بودجه سال 1398 معادل 157.155 میلیارد ریال بوده است؛ اما در سال 1399 با لحاظ هزینه‌های خرید تضمینی گندم و هزینه‌های جانبی رقمی معادل 157.155 میلیارد ریال مورد نیاز خواهد بود.
جدول. برآورد هزینه موردنیاز خرید گندم با توجه به سرانه مصرف بخش نیاز (میلیون تن)
* هزینه خرید گندم برای هر کیلو 23000 ریال ( قیمت 22000 ریال برای خرید تضمینی از کشاورزان و همچنین رقم تقریبی 1000 ریال در هر کیلو برای هزینه‌های جانبی خرید تضمینی گندم)
** قیمت فروش گندم درب سیلو و انبارهای تحت اختیار شرکت بازرگانی دولتی ایران سراسر کشور به کارخانجات آرد برای خبازی‌های تحت عنوان نانواخانه‌های یارانه‌ای از قرار هر کیلوگرم 6650 ریال
قیمت فروش گندم درب سیلو و انبارهای تحت اختیار شرکت بازرگانی دولتی ایران سراسر کشور به کارخانجات آرد برای خبازی‌های تحت عنوان آزادپز از قرار هر کیلوگرم 9000 ریال.
با در نظر گرفتن هزینه موردنیاز خرید گندم بخش خبازان (نانواخانه‌های یارانه‌ای و آزادپز) با توجه به سرانه مصرف و با مقایسه رقم پیشنهادی در لایحه بودجه سال 1399، دولت برای تأمین بودجه در این بخش با کمبود اعتباری نزدیک به 36.055 میلیارد ریال در سال 1399 مواجه خواهد شد.
کمیسیون تلفیق بودجه سال 1399 در ذیل جدول تبصره «14» حکمی تحت عنوان جزء الحاقی ۲ به شرح زیر اضافه کرده است:
«در صورت افزایش درآمد ناشی از صادرات فرآورده‌های نفتی و یا افزایش درآمد حاصل از فروش داخلی فرآورده‌های نفتی مندرج در بندهای 1 و ۲ منابع، درآمد حاصل از آن صرفاً به یارانه نان و خرید تضمینی گندم و پاداش پایان خدمت والدین شهدا اختصاص می‌یابد».
جدول. بررسی وضعیت یارانه نان و خرید تضمینی گندم در مصوبه کمیسیون تلفیق بودجه سال 1399 اعتبارات پیش‌بینی شده به منظور یارانه نان و خرید تضمینی گندم در تبصره «14» لایحه بودجه سال 1399 برآورد اعتبار مورد نیاز یارانه نان و خرید تضمینی گندم با توجه به سرانه مصرف گندم در بخش خبازان (نانواخانه‌های یارانه‌ای و آزادپز) برآورد اعتبار مورد نیاز یارانه نان و خرید تضمینی گندم با توجه به سرانه مصرف گندم در بخش خبازان (نانواخانه‌های یارانه‌ای) برآورد کسری بودجه جهت یارانه نان و خرید تضمینی گندم در سال 1399 با توجه به برآورد اعتبار مورد نیاز در بخش خبازان (نانواخانه‌های یارانه‌ای و آزادپز) برآورد مازاد بودجه جهت یارانه نان و خرید تضمینی گندم در سال 1399 با توجه به برآورد اعتبار مورد نیاز در بخش خبازان (نانواخانه‌های یارانه‌ای)
هر چند در این جزء الحاقی تلاش شده است منابعی جهت تأمین این کسری فراهم شود، اما با توجه به غیرقابل اجتناب بودن هزینه‌های مذکور لازم است که منابع مطمئن‌تری به این مسأله اختصاص یابد و مشروط شدن منابع خرید تضمینی گندم و یارانه نان به تحقق منابع احتمالی مناسب نخواهد بود.
«در صورت عدم تحقق منابع غیرمطمئن در نظر گرفته شده در جزء الحاقی ۲ با در نظر گرفتن مواردی مانند هزینه مورد نیاز برای خرید گندم و همچنین سرانه مصرف، کمبود اعتباری نزدیک به 36.055 میلیارد ریال برای نانواخانه‌های یارانه‌ای و آزادپز و مبلغ 1.645 برای نانواخانه‌های یارانه‌ای در سال 1399 قابل پیش‌بینی است.
در صورتی که اعتبارات ردیف ۲۷ جدول تبصره 14 به صورت یکسان در دو بخش نانواخانه‌های یارانه‌ای و آزادپز توزیع شود، قیمت فروش گندم در تمام خبازیها اعم از یارانه‌ای و آزادپز نسبت به سال 1398 برابر 40 درصد افزایش می‌یابد.
در حالت دیگر (که احتمالاً سناریوی اصلی است)، فروش گندم به نانوایی‌های یارانه‌ای نسبت به سال 1398 ثابت نگه داشته خواهد شد و فروش گندم به نانوایی‌های آزادپز که حدود 30 درصد نان کشور را تأمین می‌کنند از 9000 ریال در سال جاری به 22000 ریال در سال 1399 افزایش خواهد یافت و در نتیجه قیمت نان غیریارانه‌ای حدوداً دو برابر می‌شود.
در گزارش حاضر ضمن اشاره به وضعیت اعتباری خرید گندم و یارانه آرد در مصوبات کمیسیون تلفیق بودجه سال 1399، سناریوهای پیشرو براساس منابع پیش‌بینی شده در بودجه سال 1399 بررسی می‌شود.
ارزیابی منابع اعتباری پیش‌بینی شده یارانه نان و خرید تضمینی گندم در مصوبات کمیسیون تلفیق بودجه سال 1399
در تبصره 14 بند ۲۷ بخش هدفمندسازی یارانه‌ها در لایحه بودجه سال 1399، اعتباری معادل با 121.000 میلیارد ریال بابت یارانه نان و خرید تضمینی گندم از محل منابع سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها در نظر گرفته شده است.
این رقم در قانون بودجه سال 1398 معادل 157.155 میلیارد ریال بوده است؛ اما در سال 1399 با لحاظ هزینه‌های خرید تضمینی گندم و هزینه‌های جانبی رقمی معادل 157.155 میلیارد ریال مورد نیاز خواهد بود.
جدول. برآورد هزینه موردنیاز خرید گندم با توجه به سرانه مصرف بخش نیاز (میلیون تن)
* هزینه خرید گندم برای هر کیلو 23000 ریال ( قیمت 22000 ریال برای خرید تضمینی از کشاورزان و همچنین رقم تقریبی 1000 ریال در هر کیلو برای هزینه‌های جانبی خرید تضمینی گندم)
** قیمت فروش گندم درب سیلو و انبارهای تحت اختیار شرکت بازرگانی دولتی ایران سراسر کشور به کارخانجات آرد برای خبازی‌های تحت عنوان نانواخانه‌های یارانه‌ای از قرار هر کیلوگرم 6650 ریال
قیمت فروش گندم درب سیلو و انبارهای تحت اختیار شرکت بازرگانی دولتی ایران سراسر کشور به کارخانجات آرد برای خبازی‌های تحت عنوان آزادپز از قرار هر کیلوگرم 9000 ریال.
با در نظر گرفتن هزینه موردنیاز خرید گندم بخش خبازان (نانواخانه‌های یارانه‌ای و آزادپز) با توجه به سرانه مصرف و با مقایسه رقم پیشنهادی در لایحه بودجه سال 1399، دولت برای تأمین بودجه در این بخش با کمبود اعتباری نزدیک به 36.055 میلیارد ریال در سال 1399 مواجه خواهد شد.
کمیسیون تلفیق بودجه سال 1399 در ذیل جدول تبصره «14» حکمی تحت عنوان جزء الحاقی ۲ به شرح زیر اضافه کرده است:
«در صورت افزایش درآمد ناشی از صادرات فرآورده‌های نفتی و یا افزایش درآمد حاصل از فروش داخلی فرآورده‌های نفتی مندرج در بندهای 1 و ۲ منابع، درآمد حاصل از آن صرفاً به یارانه نان و خرید تضمینی گندم و پاداش پایان خدمت والدین شهدا اختصاص می‌یابد».
جدول. بررسی وضعیت یارانه نان و خرید تضمینی گندم در مصوبه کمیسیون تلفیق بودجه سال 1399 اعتبارات پیش‌بینی شده به منظور یارانه نان و خرید تضمینی گندم در تبصره «14» لایحه بودجه سال 1399 برآورد اعتبار مورد نیاز یارانه نان و خرید تضمینی گندم با توجه به سرانه مصرف گندم در بخش خبازان (نانواخانه‌های یارانه‌ای و آزادپز) برآورد اعتبار مورد نیاز یارانه نان و خرید تضمینی گندم با توجه به سرانه مصرف گندم در بخش خبازان (نانواخانه‌های یارانه‌ای) برآورد کسری بودجه جهت یارانه نان و خرید تضمینی گندم در سال 1399 با توجه به برآورد اعتبار مورد نیاز در بخش خبازان (نانواخانه‌های یارانه‌ای و آزادپز) برآورد مازاد بودجه جهت یارانه نان و خرید تضمینی گندم در سال 1399 با توجه به برآورد اعتبار مورد نیاز در بخش خبازان (نانواخانه‌های یارانه‌ای)
هر چند در این جزء الحاقی تلاش شده است منابعی جهت تأمین این کسری فراهم شود، اما با توجه به غیرقابل اجتناب بودن هزینه‌های مذکور لازم است که منابع مطمئن‌تری به این مسأله اختصاص یابد و مشروط شدن منابع خرید تضمینی گندم و یارانه نان به تحقق منابع احتمالی مناسب نخواهد بود.
«در صورت عدم تحقق منابع غیرمطمئن در نظر گرفته شده در جزء الحاقی ۲ با در نظر گرفتن مواردی مانند هزینه مورد نیاز برای خرید گندم و همچنین سرانه مصرف، کمبود اعتباری نزدیک به 36.055 میلیارد ریال برای نانواخانه‌های یارانه‌ای و آزادپز و مبلغ 1.645 برای نانواخانه‌های یارانه‌ای در سال 1399 قابل پیش‌بینی است.
در صورتی که اعتبارات ردیف ۲۷ جدول تبصره 14 به صورت یکسان در دو بخش نانواخانه‌های یارانه‌ای و آزادپز توزیع شود، قیمت فروش گندم در تمام خبازیها اعم از یارانه‌ای و آزادپز نسبت به سال 1398 برابر 40 درصد افزایش می‌یابد.
در حالت دیگر (که احتمالاً سناریوی اصلی است)، فروش گندم به نانوایی‌های یارانه‌ای نسبت به سال 1398 ثابت نگه داشته خواهد شد و فروش گندم به نانوایی‌های آزادپز که حدود 30 درصد نان کشور را تأمین می‌کنند از 9000 ریال در سال جاری به 22000 ریال در سال 1399 افزایش خواهد یافت و در نتیجه قیمت نان غیریارانه‌ای حدوداً دو برابر می‌شود.
