وَ قَالَ عَلَيهِ السِّلَامُ
أَعْجَزُ النَّاسِ مَنْ عَجَزَ عَنِ اکْتِسَابِ الإِخْوَانِ، وَ أَعْجَزُ مِنْهُ مَنْ ضَيَّعَ مَنْ ظَفِرَ بِهِ مِنْهُمْ.
امام (عليه السلام) فرمود:
عاجزترين مردم کسى است که از به دست آوردن دوستان عاجز باشد و از او عاجزتر کسى است که دوستانى را که به دست آورده از دست بدهد.
است که دوستانش را از دست دهد»؟ اگر جمله اول عموميّت دارد، با جمله دوم سازگار نيست.
پاسخ اين سؤال روشن است و آن اين که جمله اول عموميّت نسبى دارد و عموميّت نسبى با وجود بعضى از استثناها منافات ندارد و شبيه اين تعبير در کلمات روزانه مردم نيز زياد است؛ مثلاً مردم مى گويند: بدبخت ترين مردم کسى است که آبروى خود را از دست دهد و از او بدبخت تر کسى است که ايمان خود را از دست دهد. و هيچ گاه در عرف مردم تناقضى در ميان اين دو ديده نمى شود.
در حديثى از امام اميرمؤمنان (عليه السلام) در غررالحکم مى خوانيم: «مَنْ لا صَديقَ لَهُ لاذُخْرَ لَهُ؛ کسى که دوست ندارد ذخيره اى ندارد».
امام صادق (عليه السلام) مى فرمايد: «لَقَدْ عَظُمَتْ مَنْزِلَةُ الصَّدِيقِ حَتَّى إِنَّ أَهْلَ النَّارِ يَسْتَغِيثُونَ بِهِ وَ يَدْعُونَ بِهِ فِي النَّارِ قَبْلَ الْقَرِيبِ الْحَمِيمِ قَالَ اللَّهُ مُخْبِراً عَنْهُمْ (فَما لَنا مِنْ شافِعِينَ وَ لا صَدِيقٍ حَمِيمٍ)؛ مقام دوست بسيار ب*ر*جسته است تا آن جا که دوزخيان نيز ـ پيش از آن که از نزديکان کمک بخواهند ـ با فرياد خود، از دوست سخن مى گويند همان گونه که خداوند در قرآن از آن ها چنين خبر داده که مى گويند: امروز نه شفاعت کننده اى داريم نه دوست گرم و پرمحبتى».
اصولاً دوستان خوب بهترين زينت انسان اند همان طور که امام صادق (عليه السلام) مى فرمايد: «لِکُلِّ شَيْءٍ حِلْيَةٌ وَ حِلْيَةُ الرَّجُلِ أَوِدَّاؤُهُ؛ هرچيزى زينتى دارد و زينت انسان دوستان هستند».
در اهمّيّت دوستان همين بس که از بزرگى سؤال شد: برادر بهتر است يا دوست خوب؟ گفت: برادرى خوب است که دوست انسان باشد.
أَعْجَزُ النَّاسِ مَنْ عَجَزَ عَنِ اکْتِسَابِ الإِخْوَانِ، وَ أَعْجَزُ مِنْهُ مَنْ ضَيَّعَ مَنْ ظَفِرَ بِهِ مِنْهُمْ.
امام (عليه السلام) فرمود:
عاجزترين مردم کسى است که از به دست آوردن دوستان عاجز باشد و از او عاجزتر کسى است که دوستانى را که به دست آورده از دست بدهد.
است که دوستانش را از دست دهد»؟ اگر جمله اول عموميّت دارد، با جمله دوم سازگار نيست.
پاسخ اين سؤال روشن است و آن اين که جمله اول عموميّت نسبى دارد و عموميّت نسبى با وجود بعضى از استثناها منافات ندارد و شبيه اين تعبير در کلمات روزانه مردم نيز زياد است؛ مثلاً مردم مى گويند: بدبخت ترين مردم کسى است که آبروى خود را از دست دهد و از او بدبخت تر کسى است که ايمان خود را از دست دهد. و هيچ گاه در عرف مردم تناقضى در ميان اين دو ديده نمى شود.
در حديثى از امام اميرمؤمنان (عليه السلام) در غررالحکم مى خوانيم: «مَنْ لا صَديقَ لَهُ لاذُخْرَ لَهُ؛ کسى که دوست ندارد ذخيره اى ندارد».
امام صادق (عليه السلام) مى فرمايد: «لَقَدْ عَظُمَتْ مَنْزِلَةُ الصَّدِيقِ حَتَّى إِنَّ أَهْلَ النَّارِ يَسْتَغِيثُونَ بِهِ وَ يَدْعُونَ بِهِ فِي النَّارِ قَبْلَ الْقَرِيبِ الْحَمِيمِ قَالَ اللَّهُ مُخْبِراً عَنْهُمْ (فَما لَنا مِنْ شافِعِينَ وَ لا صَدِيقٍ حَمِيمٍ)؛ مقام دوست بسيار ب*ر*جسته است تا آن جا که دوزخيان نيز ـ پيش از آن که از نزديکان کمک بخواهند ـ با فرياد خود، از دوست سخن مى گويند همان گونه که خداوند در قرآن از آن ها چنين خبر داده که مى گويند: امروز نه شفاعت کننده اى داريم نه دوست گرم و پرمحبتى».
اصولاً دوستان خوب بهترين زينت انسان اند همان طور که امام صادق (عليه السلام) مى فرمايد: «لِکُلِّ شَيْءٍ حِلْيَةٌ وَ حِلْيَةُ الرَّجُلِ أَوِدَّاؤُهُ؛ هرچيزى زينتى دارد و زينت انسان دوستان هستند».
در اهمّيّت دوستان همين بس که از بزرگى سؤال شد: برادر بهتر است يا دوست خوب؟ گفت: برادرى خوب است که دوست انسان باشد.
