زبان‌های محلی لغات لری

[SHAGHAYEGH]

آت= به تنگ آمدن

آته=به تنگ آمدن

آجاشگی=د*ه*ان دره.خمیازه

آخين و واخين= دلخون و اندوهگين

آخين داخين=دق‌كرده

آردلو=آرددان

آردو=آرددان

آز=توان .نا.-آز دم ني= توان ندارم. جان ندارم.

آزادكي= زود و تند

آزاله=پِهِن خشک شده

آساره=ستاره

آسمو=آسمان

آسي= عيب ندارد

آفرت= ضعیفه

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[SHAGHAYEGH]

آگرملوچ=مینا

آلاپالا=آلودن و پالودن.پالودن. آمیختن و از هم جداکردن

آلاجوویی=عجیب و غریب

آلاجویی بلا جویی=عجیب و غریب

آلِشت= عوض‌كردن/ آلشتي= عوضي

آلو گاوی=آلوی بزرگ و درشت به رنگ بنفش سیر

آمايه= آمدن.آما= آمد.

آو دِ چَش گَشتِه=اشک در چشم جمع شدن./اشک زا چشیاش=آب در چشمان

حلقه زد.

آو زِ چاو= خونابه.چرك و خون.آب و چرك و خون بيرون تراويده از زخم. تراوشات

چرک و خونی از زخم.

آووا= آباد- مالت آووا= خانه‌ات آباد شود.

آووه= آباد- مين آووه= مهين آباد.

آووار= آوار

آووین=آیین؟/و ای آووین ننیشی=به این شیوه ننشینی-جمله ای دعایی که در

آیین های سوگواری به سوگوارانی می گویند که در مجلس های سوگ نشسته اند

و برای آنان آرزو می کنند که هرگز چنین روزهایی نبینند.

آووين و رَوَن= آذين‌بندي. چراغانی

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[SHAGHAYEGH]

اتا و ختا= (عتاب و خطاب). مورد خطاب يا سرزنش قراردادن
اراز= گونه‌اي از بيماري كه... .دق؟
اري=آري
اري= حرف تعريف براي دليل‌ آوردن و توضيح دادن براي اثبات موضوع برابر اي‌بابا. نه بابا
اژبژ= حشره و آفتي كه در نخود و رخنه مي‌كند
اَسیو=آسیاب
اشک زا چشیاش=آب در چشمان حلقه زد.
اگر و مگر= مشاجره
افتو= آفتاب- افتو ولا بي= آفتاب(ولو) پهن شده‌بود
افتووه=آفتابه
افتووَه لیِه=آفتابه لگن
اَلکفت=فرصت به چنگ آمده
اله وله= سخنان بيهوده. چرت و پرت. ياوه‌سرايي
اُمیدِ دِرَه تو=تنها امید. امید روزهای سخت
انبَرنسارا(؟؟)= پِهِن الاغ.- اَنبَر سارا= استعاره از بوي مشك.عنبر خالص.

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[SHAGHAYEGH]

عنبر نسارا(نصارا)= نامي كه به دليل بوي بدش، معني ضد آن مورد نظر است).

انگلاتی=معطلی

انگور سهوی= انگور سرخ ...( ازجمله تلفظ های سخت، و ویژه ی گویش لری

دو تلفظ "گ" و "و" است که در انگور به گویش لری دیده می شود.

اناو=میوه ی عناب

اناو=تاغ و ترنب(طاف و ترنب)

اناو=اندودکردن

انه=نفس.دم

انه سی و دمه سی=نفسش سیاه و دم و بازدمش سیاه.دمیدنش سیاه و ل*ب

و دهانش سیاه است.ناامید. نااميد و دست خالي برگشتن

انه چنه=خفقان.خفه خون

انه دراز=پرحرف

انه ش رت کت=نفسش بند رفت

انه نیا د آو=د*ه*ان در آب نهاد و بسیارنوشید

اوريز=برخيز. كرتله اوريز اوريزمه=؟

اوویر=عبیر(عطر)

ایسی=لحظه ای. چندلحظه.

ایوَت=نگاهداری.

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[SHAGHAYEGH]

باجیش=بلکه. برعکس(در زبان زنانه)

بارت= چنته؛ توان

باف=بلند/ بافش کو=بلندش کن

بافه=دسته ی دروشده ی علوفه. دسته ای از کشت درو شده ی گندم یا جو یا

شبدر یا...

بافه گشت=هنگام بافه گشتن. هنگام درو کردن کشاورزان، هم گداها و هم

کسانی همانند دلاک ها، حمامچی ها، سلمانی ها، حسابگرها، و دوره گردها

که مزدکارشان را سالانه می گرفتند بر سر کشتزار می آیند و بافه های سم

یا اهدایی خود را از دست کشاورزان می گیرند سپس خود، همان ها را به خرمنی

درمی آورند و پس از خرمن کوبی و ... برای خود می برند.

بال=بال. دست. آستین/بال کُل=آستین کوتاه

بال‌‌دادن= به‌چرا دادن آزادانه و بدون قيد و بند گوسفندان يا گله‌ي گاو وچارپايان در

كشت يا زمين

باو= باب/شان

بای=باد

بای گیجه=بادگیجه. گردباد

بای پِر=بادخوردن در حالت عرق کردن و در نتیجه، سرماخوردگی.

بِتا= بگذار تا...؟از روي دهخدا

بچ=تيغ درشت درخت

بُختم=بهتان

بدبده=بلدرچین

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[SHAGHAYEGH]

بدبده=بلدرچین

بذو=بدان

بِر= الكن، كسي كه زبانش مي‌گيرد.

بَر= بهر/ بخش‌كردن

بُر= بريدن/بَووِر=ببُر/ بوورابوور=قطع ر*اب*طه

َبر= حفظ

بَر= لبه. نبش

بِر= لكنت دار.

برُ= گروه. دسته. يه بر= يگ گروه

بُر=رسيدن. فرصت‌پيداكردن. وقت‌داشتن. / بُر نمينه= نمي‌رسد/ بُرم نموه=

نمی رسم.

بُر= كنترات گرفتن كار.

بُر=بريدن/ بووِر=بِبُر/ بُريه= بريدن/ دوختن

براوور=برابر

بُراووَه= بسيار شور كه زبان را ببرد. پرنمک

بُربُر= دسته دسته.

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[SHAGHAYEGH]

برد و بافه=رجزخوانی و تعریف دروغین کردن

بِرگ=خوش ضربه زدن باچوب.ضربه‌ي دقيق و كاري چوب يا بيل. و برگ چو زا وش=

به بلندي چوب و بازور وشدت چوب به كسي زد.

ُبرّو= برّان / تيغ بررو= تيغ(قصابيت)بران باشد.

بَرگِه=پو*ست بره ی گوسفند.

بُرِمو=نوع دوخت پارچه.دوخت ودوز.اندازه ی لباس.دوخت پوشاك/ خوش‌بورمو=

خوش‌دوخت.

بِرِمَه= چيره‌شدن.چيرگي. با آز و حرص نان و غذاخوردن.

بروال= الکن

بَر و بخش=بهر کردن و بخشیدن. تقسیم کردن و بخشیدن

بروت بروت=برو بیا. پيوسته مهمان داشتن، وضع زندگي خوبي داشتن

بِرَه= هر گره از بافتني(قالي يا ژاكت)

بِره و بوتو=تار و مار

بريجو= قابل برشتن، دماي مناسب برشتن(بريجيدن)

بریغه=درخشش.برق

بُريه= بريدن/ دوختن

بُریه=درنوردیدن. طی کردن

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[SHAGHAYEGH]

بزم=غيبت

بس= كافي/بس‌ني وش نگوتم= بس؟‌نيست كه بهش نگفتم. [خدايا شكر كه

بهش نگفتم]

بِسِد=مرجان

بش گیر= شکایتش را بکن.

بُغ بَغ=

بگه؟=آیا این بگه همان بگه "بگه: بغان، خدا، خدایان" در کتیبه ی خشایارشاه

است؟فرهنگ معین یک جلدی ص3

بگیرو ورده=داد و بیداد. دادو هوار.جدال.(بگیر و بده)

بُل= بيل

بَل= نيم‌راست/ گوش‌بل= گوشي كه پشت آن باز و پيدا باشد

‌بلگ= برگ

بلگ دوز=

بِلنگ= واحد شمارش لباس

بلووان= مرثیه خوان

بلَووِه= مرثیه خوانی کردن

بله=شیرین بیان

بله تله= شيرين‌بيان تلخ

بلیم = درز، ترک. ترک و بلیم= درز و ترک چیزی

َبن= بند

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[SHAGHAYEGH]

َبن= بكن، انجام بده

بِن= بّن، پي، بنياد، پايه، ‌ريشه

بن= ريشه

بن‌آووه= بن‌آباد. پي. بنياد. بنيان؟

بنج= بيخ / بنج ريش= بيخ ريش

بنجك=درختچه/بوته ي خار

بَنَم= بگير تا بلند كني. بگیر و بردار و بلندکن وببر

بنی=بده ببینمش

بنی=تا چون شود.تا ببینم چه می شود

بِنِیا=بنیاد/بنیا کد=آغاز کرد.دست به کار شد.

بو=بگو

بو اَناو=گل اندودکردن پشت بام

بوت= درباره؛ در باره ی کسی حرف(بد) زدن

بوترغه=اسهال؟

بوتِک=ریشه. همه ی ریشه. ریشه ی دودمان

بور=روشن

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[SHAGHAYEGH]

بوش=به‌خودباليدن

بوگه بر= بوی گند زدا

بوله پر=کاکلی

بوناو وه=بنیاد

بونه وار=؟

بونیا=حلقه ی پیکر در که چفت را بر آن سوار می کنند.

بوو=مرغوب. ريشه دار/نابوو=نامرغوب

بووِرابوور=قطع ر*اب*طه كردن

بووَه= پدر- خدا بووه مه= خدا پدرم است. كنايه از روزگار به ميل طرف‌بودن است

بووي= عروس

بووي بوره مال= عروس به خانه بيا. كنايه از انجام كار بدون هيچ‌گونه تداركات و

انجام مقدمات و يا فراهم‌آوري پيش‌بايسته‌ها و ‌زمينه‌چيني و ابلبته بسيار پسنديده.

بیاز=...

بیتر=بهتر

بی تُر= بی نشان. بی راهه

بیخ دنگ= بیخ گوش

بیخدو=لوبیا یا نخود و گوشت وچاشنی و پیاز و...درون دیگ آبگوشت.

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان