زبان‌های محلی دستور زبان طبری *مازنی*

[SHAGHAYEGH]

نحوه ساخت یا صرف افعال زبان مازندرانی در زمان های مختلف به صورت زیر است :

زمان	نحوه ساخت	کاربرد
ماضی ساده	بن ماضی ساده+شناسه گذشته	معادل ماضی ساده در فارسی است.
ماضی بعید	بن ماضی ساده+ بی +شناسه مخصوص خودش*	معادل ماضی بعید در فارسی است.
ماضی التزامی	بن ماضی ساده+ بو + شناسه گذشته	معادل ماضی التزامی در فارسی است.
ماضی التزامی کامل	بن ماضی ساده+ بی + بو + شناسه گذشته
ماضی استمراری	بن ماضی استمراری+شناسه گذشته	معادل ماضی استمراری در فارسی است.
ماضی در حال انجام	دَی +شناسه گذشته+بن ماضی استمراری+شناسه گذشته	معادل ماضی در حال انجام در فارسی است.
مضارع اخباری و آینده	بن مضارع اخباری +شناسه حال ساده	معادل ماضی اخباری و زمان آینده در فارسی است.
مضارع در حال انجام	دَر +شناسه گذشته+ بن مضارع اخباری+شناسه حال ساده	معادل مضارع در حال انجام در فارسی است.
مضارع التزامی	بن مضارع التزامی+شناسه حال التزامی	معادل مضارع التزامی در فارسی است.

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[SHAGHAYEGH]

گفته شد که فعل ماضی بعید شناسه خاص خود را دارد :

	مفرد1	مفرد2	مفرد3	جمع1	جمع2	جمع3
شناسه	مه - me	ای - i	اِ - e	می - mi	نی - ni	نه - ne

نکته : همان طور که ملاحظه میفرمایید زبان مازندرانی گذشته استمراری ندارد.

مثال هایی از فعل " هَکِردِن " به معنی "کردن" در تمامی زمان ها :

- ماضی ساده : هَکِردِمه = کردم

- ماضی بعید : هَکِرد بیه (hakerd biye) = کرده بود

- ماضی التزامی : هَکِرد بواِم (harkerd bu-em) = کرده باشم

- ماضی التزامی کامل : هَکِرد بی بواِم = کرده بوده باشم

- ماضی استمراری : کِردِمه = میکردم

- ماضی در حال انجام : دَیِمه کِردِمه = داشتم میکردم

- مضارع اخباری و آینده : کِمِّه = میکنم , خواهم کرد

- مضارع التزامی : هَکِنِم = کنم

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[SHAGHAYEGH]

فعل های زبان فارسی دارای دو نوع بن هستند: ماضی و مضارع . در حالی که در زبان طبری یا مازندرانی چهار نوع بن موجود است : ماضی ساده , ماضی استمراری , مضارع اخباری , مضارع التزامی .


- مثالی از فعل هَکِردِن به معنی کردن:

1. بن ماضی ساده : هَکِرد (hakerd)

2. بن ماضی استمراری : کِرد (kerd)

3. بن مضارع اخباری : کِ (ke)

4. بن مضارع التزامی : هَکِن (haken)
در زبان فارسی دو دسته شناسه داریم: گذشته و حال. اما در زبان طبری سه دسته شناسه داریم: گذشته، حال ساده و حال التزامی.[۱۸] (نمونه زیر بر اساس گویش قائمشهری تنظیم شده است)

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[SHAGHAYEGH]

۱. گذشته:

• بن ماضی ساده + شناسه گذشته
• بن ماضی استمراری + شناسه گذشته

گذشته	مفرد1	مفرد2	مفرد3	جمع1	جمع2	جمع3
شناسه	eme	i	e	emi	eni	ene

۲. حال ساده:

• بن مضارع اخباری + شناسه حال ساده

حال ساده	مفرد1	مفرد2	مفرد3	جمع1	جمع2	جمع3
شناسه	embe	eni	ene	embi	enni	enne

۳. حال التزامی:

• بن مضارع التزامی + شناسه حال التزامی

حال التزامی	مفرد1	مفرد2	مفرد3	جمع1	جمع2	جمع3
شناسه	em	i	e	im	in	en

مثالی از این درس : (بن فعل ها در این مثال از فعل هَکِردِن گرفته شده است)

- هَکِردِمه ( بن ماضی ساده + شناسه گذشته)

- کِردِمه ( بن ماضی استمراری + شناسه گذشته)

- کِمه ( بن مضارع اخباری + شناسه حال ساده)

- هَکِنِم ( بن مضارع التزامی + شناسه مضارع التزامی)

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[SHAGHAYEGH]

در مازندرانی ضمیر سه حالت دارد: فاعلی، مفعولی و ملکی.




ضمیر فاعلی :

	مفرد1	مفرد2	مفرد3	جمع1	جمع2	جمع3
ضمیر	men - من	te - ته	ve - وه	ema - اِما	shema - شما	veshoon - وشون
معنی	من	تو	او	ما	شما	آنها

ضمیر مفعولی :

	مفرد1	مفرد2	مفرد3	جمع1	جمع2	جمع3
ضمیر	مه ره - mere	ته ره - tere	وِره - vere	اِما ره - emare	شِما ره - shemare	وِشون ره - veshoonre
معنی	من را	تو را	او را	ما را	شما را	آنها را

ضمیر ملکی :

	مفرد1	مفرد2	مفرد3	جمع1	جمع2	جمع3
ضمیر	مه - me	ته - te	وِنه - vene	اَمه - ame	شِمه - sheme	وِشونه - veshoone
معنی	مال من	مال تو	مال او	مال ما	مال شما	مال آنها

مثال برای ضمیر ملکی :

1. مه خِنه = خانه من

2. وِنه پول = پول آنها

3. اَمه اَسپ = اسب ما

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان

[SHAGHAYEGH]

ساختمان عبارات در زبان مازندرانی، بر خلاف برخی از زبان‌های ایرانی دیگر مانند فارسی معیار، به صورت «هسته آخر» بوده در صورتی که ساختمان اسمی فارسی معیار به صورت «هسته اول» است بعبارت دیگر در زبان طبری , عکس زبان فارسی جای صفت قبل موصوف و مضاف الیه قبل مضاف می آید .



توجه داشته باشید که مانند زبان فارسی با یک کسره صفت به موصوف و مضاف الیه به مضاف متصل میشود.



مثال برای موصوف و صفت :

اسب سفید	اِسپه اَسپ	espe asp
دیو بزرگ	گَد دِو	gad e dev
نظر خوب	خار نظر	khar e nazer
مزه تلخ	تَل تام	tal e taam

مثال برای مضاف و مضاف الیه :

خانه علی	علی خِنه	ali e khene
کرایه تاکسی	تاکسی کرایه	taxi keraye
کیف پول	پول کیف	pool e kif
پنجره خانه	خنه آبشکه	khene e abeshke

 

انجمن رمان نویسی دانلود رمان