- تاریخ ثبت‌نام
- 2019-12-28
- نوشته‌ها
- 73
- لایک‌ها
- 177
- امتیازها
- 33
- محل سکونت
- تهران
- وب سایت
- forum.taakroman.ir
- کیف پول من
- 0
- Points
- 0
طالع بینی، فال تاروت، کف بینی، شخصیت شناسی بر اساس ماه تولد، فال ورق، فال ازدواج، پیش بینی آینده، هاله انرژی، هومیوپاتی، چاکرا، سنگ های شفابخش، کارما، راز قانون جذب، انرژی مثبت و اسرار کوانتومی موفقیت عباراتی است که بسیار شنیده ایم. اما شاید برایتان جالب باشد داده های Google Trends درباره جستجوی این اصطلاحات به زبان فارسی از سوی ایرانیان چه می گوید.
بین عبارات اینچنینی، طالع بینی و فال بیشترین واژگانی است که ایرانیان جستجو کرده اند و بین ترکیبات مختلف طالع بینی و فال، عبارات طالع بینی ازدواج، طالع بینی ماه، فال حافظ، فال روزانه، فال قهوه و فال تاروت رایج ترین ترکیبات جستجو شده در گوگل هستند.
نکته قابل تأمل عبارت «طالع بینی» است که بین 20 کلمه اول جستجوی ایرانیان جای دارد اما آیا این ادعاها علمی اند؟ آیا علم ثابت کرده که ماه تولد افراد بر شخصیت شان اثرگذار است یا فیزیک امروز وجود انرژی مثبت یا هاله انرژی افراد را اثبات کرده است؟ آیا اثر درمانی هومیوپاتی یا انرژی درمانی را پزشی امروز تایید کرده است؟
واقعیت این است که لیست بالا و پرسش های اینچنینی بسیار طولانی است و نمی توان به همه آنها پرداخت، شاید هر کدام از ما با بخشی از آنها مواجه شده باشیم یا حتی مسئله مان باشد.
Google Trends
در دنیایی که هر روز گستره دانش ها افزایش می یابد، طبعا نمی توان در همه حوزه ها متخصص بود و از پزشکی تا فیزیک اطلاعات تخصصی داشت تا با کمک آن اطلاعات بتوان ادعاها را راستی آزمایی و صحت و سقم آنها را بررسی کرد اما خوشبختانه روش و ابزارهای علم روشن است و آشنایی مختصر با چیستی علم و نحوه کارکرد آن (Scientific Method) و پرورش مهارت تفکر نقادانه (Critical Thinking) می تواند ما را از بسیاری از این فریب ها مصون دارد.
واقعیت این است که برای بسیاری از ما اتفاقات رازآمیز جذاب است؛ نیروهای فراطبیعی، توانایی خواندن ذهن افراد، پیشگویی آینده یا شاید توانایی ارتباط برقرار کردن با ابعاد بالاتر! شاید برای تان جالب باشد که بدانید اعتقاد به مسائل اینچنینی تا حدود زیادی جهانی است.
برای مثال نتایج نظرسنجی های موسسه افکار Public Policy Polling آمریکا نشان می دهد که 71 درصد آمریکایی ها انواعی از پدیده های فراطبیعی را باور دارند. 41 درصد به احساسی ورای حواس پنج گانه فیزیکی و 29 درصد به طالع بینی معتقد هستند؛ بدان معنی که موقعیت اجرام آسمانی به گونه ای در سرنوشت انسان ها موثر است.
مطالعات آماری جالب دیگری هم انجام شده است. مثلا نتایج نظرسنجی موسسه «هریس» در ایالات متحده حاکی از آن است که 21 درصد آمریکایی ها معتقدند دولتمردان وجود غریبه های فضایی را از افکار عمومی پنهان می کنند.
چه چیزی علمی است؟
علم به معنی Science، نوعی فعالیت سازمان یافته است که هدف آن تولید و ساماندهی دانش درباره جهان طبیعی یا پدیده های طبیعی، بر مبنای امور تجربی و در قالب تبیین ها و پیش بینی های آزمون پذیر است. یعنی به عبارتی همان کاری است که دانشمندان در دانشگاه ه ها و مراکز تحقیقاتی و پژوهشی انجام می دهند.
این فعالیت چند ویژگی منحصر به فرد دارد که آن را از حوزه های دیگر معرفت بشری متمایز می کند. یکی از مهم ترین ویژگی های نهاد علم، گشتن به دنبال اطلاعاتی است که درک صحت و سقم آنها برای دیگران امکان پذیر باشد، یعنی آن اطلاعات در چنان شرایطی به دست آمده باشد که دیگر افراد صاحب صلاحیت نیز بتوانند مشاهدات مشابهی انجام دهند و ببینند که آیا همان نتایج به دست خواهد آمد یا نه.
دومین ویژگی مهم روش علمی کنترل است؛ یعنی به کارگیری فرآیندی خاص برای کاستن از خطا، هم در مشاهدات و هم تفسیر نتایج تحقیقات. سومین ویژگی مهم روش علمی دقت در به کارگیری زبان است. از آنجا که بسیاری از کلمات و مفاهیم رایج در زبان معمولا مبهم یا نامفهوم اند، در روش علمی سعی بر این است که از زبان به صورت دقیق و بدون ضد و نقیض گویی استفاده شود.
ویژگی مهم دیگر شک سازمان یافته است. رد علوم تجربی تقریبا هیچ گزاره یقینی و نهایی وجود ندارد و فعالیت ها و محتویات علمی همیشه در فرآیند اصلاح و بهبود دادن قرار دارند. در علوم تجربی آزمایش ها صحت یک نظریه را تایید یا رد می کنند و هیچ وقت آن نظریه را اثبات نمی کنند. در واقع هر مشاهده که موید یک نظریه باشد درجه صحت آن نظریه را افزایش می دهد. یکی از مهم ترین ویژگی های دیگر گزاره های علمی این است که آنها همواره باید تن به محک تجربه بدهند.
فرض کنید شخصی ادعا کند در تخم مرغ، قورباغه ای وجود دارد که با اولین و کوچک ترین ضربه تبدیل به سفیده و زرده تخم مرغ می شود و هرگونه فعالیت در راه شناخت محتویات درون آن، مثلا روش ایکس ری همچنان قورباغه را تبدیل به محتویات معقول تخم مرغ کند!
خب این روش در هیچ حالتی تن به محک تجربه نمی دهد و نمی آن آن را به راستی آزمایی نهاد. حتی اگر چنین ادعایی درست باشد، علمی نیست. شاید بهتر باشد بگوییم چنین ادعایی را با روش های علمی نه می توان تایید و نه می توان رد کرد.
شبه علم یعنی چه؟
شبه علم ادعاها و باورهایی است که ادعای علمی بودن دارند اما با روش های علمی فرسنگ ها فاصله داشته و در واقع به طور فریبنده ای از ادبیات و کلمات جهان علم برای بیان اموری خلاف واقع و تایید نشده استفاده می کنند. شاید مهم ترین خصوصیت آنها این باشد که تقریبا هیچ یک از ویژگی هایی را که برای روش علمی ذکر شده اند دارا نیستند. هدف شبه علم جذب مخاطب غیرمتخصص و سوءاستفاده از عدم آگاهی آنها و در بسیاری از موارد سوءاستفاده های مالی از این ناآگاهی هاست.
همه شبه علم ها خصوصیات تقریبا مشترکی دارند و همین مسئله سبب می شود که به آسانی از محتویات اصیل علمی تمایز یابند. شاید بخشی از آنچه را که به غلط از متافیزیک برداشت می شود، بتوان در دسته شبه علم قرار داد؛ اموری مانند انرژی درمانی، طالع بینی، فال قهوه، احضار ارواح، پیش بینی سرنوشت و بیان ویژگی های شخصی بر اساس ماه تولد، چاکراهای ب*دن، انرژی های فراکیهانی! و اموری از این دست که در مواقع لزوم همه ادعای علمی بودن دارند و در مواقعی دیگر می گویند هنوز دانش بشری به این چیزها دست پیدا نکرده است. در دیاگرام زیر بعضی از ویژگی های آنها را مرور می کنیم.
تن به محک تجربه نمی دهند
از عبارات مبهم شبه علمی استفاده می کنند که معنای مشخصی ندارد. مثلا وقتی می گویند انرژی امواج، معلوم نیست مقصودشان آیا همان انرژی حاصل از امواج الکترومغناطیسی است که همه اشیا بسته به دمای شان در طول موج های مختلف از خود ساطع می کنند یا نوع دیگری از انرژی است؟!
از مراجع مشکوک و نامعلوم استفاده می کنند، مثلا می گویند دانشمندان ژاپنی اثبات کرده اند که ... این روش ارجاع یکی از مشخصه های بارز ذکر منبع در شبه علم است و معمولا در آخر هم معلوم می شود که چنین دانشمندانی اصلا وجود خارجی ندارند.
ارجاع دقیق علمی یعنی به شما نام فرد، دانشگاه، تیم تحقیقاتی یا نام ژورنالی را که نتایج پژوهش در آن منتشر شده است، ارائه دهد.
توطئه اندیشی، استفاده ناشیانه از کلمات ثقیل علمی مانند فیزیک کوانتوم، نسبیت، اشعه کیهانی و ... تکیه بر همهمه و شایعه به جای انتشار مدعاها و استدلالات متقن، تکیه بر تک نگاری تجربه های شخصی و طرح کردن قوانین تازه برای طبیعت از دیگر مشخصه هایی است که معمولا در عموم شبه علم ها یافت می شود.
بین عبارات اینچنینی، طالع بینی و فال بیشترین واژگانی است که ایرانیان جستجو کرده اند و بین ترکیبات مختلف طالع بینی و فال، عبارات طالع بینی ازدواج، طالع بینی ماه، فال حافظ، فال روزانه، فال قهوه و فال تاروت رایج ترین ترکیبات جستجو شده در گوگل هستند.
نکته قابل تأمل عبارت «طالع بینی» است که بین 20 کلمه اول جستجوی ایرانیان جای دارد اما آیا این ادعاها علمی اند؟ آیا علم ثابت کرده که ماه تولد افراد بر شخصیت شان اثرگذار است یا فیزیک امروز وجود انرژی مثبت یا هاله انرژی افراد را اثبات کرده است؟ آیا اثر درمانی هومیوپاتی یا انرژی درمانی را پزشی امروز تایید کرده است؟
واقعیت این است که لیست بالا و پرسش های اینچنینی بسیار طولانی است و نمی توان به همه آنها پرداخت، شاید هر کدام از ما با بخشی از آنها مواجه شده باشیم یا حتی مسئله مان باشد.
Google Trends
در دنیایی که هر روز گستره دانش ها افزایش می یابد، طبعا نمی توان در همه حوزه ها متخصص بود و از پزشکی تا فیزیک اطلاعات تخصصی داشت تا با کمک آن اطلاعات بتوان ادعاها را راستی آزمایی و صحت و سقم آنها را بررسی کرد اما خوشبختانه روش و ابزارهای علم روشن است و آشنایی مختصر با چیستی علم و نحوه کارکرد آن (Scientific Method) و پرورش مهارت تفکر نقادانه (Critical Thinking) می تواند ما را از بسیاری از این فریب ها مصون دارد.
واقعیت این است که برای بسیاری از ما اتفاقات رازآمیز جذاب است؛ نیروهای فراطبیعی، توانایی خواندن ذهن افراد، پیشگویی آینده یا شاید توانایی ارتباط برقرار کردن با ابعاد بالاتر! شاید برای تان جالب باشد که بدانید اعتقاد به مسائل اینچنینی تا حدود زیادی جهانی است.
برای مثال نتایج نظرسنجی های موسسه افکار Public Policy Polling آمریکا نشان می دهد که 71 درصد آمریکایی ها انواعی از پدیده های فراطبیعی را باور دارند. 41 درصد به احساسی ورای حواس پنج گانه فیزیکی و 29 درصد به طالع بینی معتقد هستند؛ بدان معنی که موقعیت اجرام آسمانی به گونه ای در سرنوشت انسان ها موثر است.
مطالعات آماری جالب دیگری هم انجام شده است. مثلا نتایج نظرسنجی موسسه «هریس» در ایالات متحده حاکی از آن است که 21 درصد آمریکایی ها معتقدند دولتمردان وجود غریبه های فضایی را از افکار عمومی پنهان می کنند.
چه چیزی علمی است؟
علم به معنی Science، نوعی فعالیت سازمان یافته است که هدف آن تولید و ساماندهی دانش درباره جهان طبیعی یا پدیده های طبیعی، بر مبنای امور تجربی و در قالب تبیین ها و پیش بینی های آزمون پذیر است. یعنی به عبارتی همان کاری است که دانشمندان در دانشگاه ه ها و مراکز تحقیقاتی و پژوهشی انجام می دهند.
این فعالیت چند ویژگی منحصر به فرد دارد که آن را از حوزه های دیگر معرفت بشری متمایز می کند. یکی از مهم ترین ویژگی های نهاد علم، گشتن به دنبال اطلاعاتی است که درک صحت و سقم آنها برای دیگران امکان پذیر باشد، یعنی آن اطلاعات در چنان شرایطی به دست آمده باشد که دیگر افراد صاحب صلاحیت نیز بتوانند مشاهدات مشابهی انجام دهند و ببینند که آیا همان نتایج به دست خواهد آمد یا نه.
دومین ویژگی مهم روش علمی کنترل است؛ یعنی به کارگیری فرآیندی خاص برای کاستن از خطا، هم در مشاهدات و هم تفسیر نتایج تحقیقات. سومین ویژگی مهم روش علمی دقت در به کارگیری زبان است. از آنجا که بسیاری از کلمات و مفاهیم رایج در زبان معمولا مبهم یا نامفهوم اند، در روش علمی سعی بر این است که از زبان به صورت دقیق و بدون ضد و نقیض گویی استفاده شود.
ویژگی مهم دیگر شک سازمان یافته است. رد علوم تجربی تقریبا هیچ گزاره یقینی و نهایی وجود ندارد و فعالیت ها و محتویات علمی همیشه در فرآیند اصلاح و بهبود دادن قرار دارند. در علوم تجربی آزمایش ها صحت یک نظریه را تایید یا رد می کنند و هیچ وقت آن نظریه را اثبات نمی کنند. در واقع هر مشاهده که موید یک نظریه باشد درجه صحت آن نظریه را افزایش می دهد. یکی از مهم ترین ویژگی های دیگر گزاره های علمی این است که آنها همواره باید تن به محک تجربه بدهند.
فرض کنید شخصی ادعا کند در تخم مرغ، قورباغه ای وجود دارد که با اولین و کوچک ترین ضربه تبدیل به سفیده و زرده تخم مرغ می شود و هرگونه فعالیت در راه شناخت محتویات درون آن، مثلا روش ایکس ری همچنان قورباغه را تبدیل به محتویات معقول تخم مرغ کند!
خب این روش در هیچ حالتی تن به محک تجربه نمی دهد و نمی آن آن را به راستی آزمایی نهاد. حتی اگر چنین ادعایی درست باشد، علمی نیست. شاید بهتر باشد بگوییم چنین ادعایی را با روش های علمی نه می توان تایید و نه می توان رد کرد.
شبه علم یعنی چه؟
شبه علم ادعاها و باورهایی است که ادعای علمی بودن دارند اما با روش های علمی فرسنگ ها فاصله داشته و در واقع به طور فریبنده ای از ادبیات و کلمات جهان علم برای بیان اموری خلاف واقع و تایید نشده استفاده می کنند. شاید مهم ترین خصوصیت آنها این باشد که تقریبا هیچ یک از ویژگی هایی را که برای روش علمی ذکر شده اند دارا نیستند. هدف شبه علم جذب مخاطب غیرمتخصص و سوءاستفاده از عدم آگاهی آنها و در بسیاری از موارد سوءاستفاده های مالی از این ناآگاهی هاست.
همه شبه علم ها خصوصیات تقریبا مشترکی دارند و همین مسئله سبب می شود که به آسانی از محتویات اصیل علمی تمایز یابند. شاید بخشی از آنچه را که به غلط از متافیزیک برداشت می شود، بتوان در دسته شبه علم قرار داد؛ اموری مانند انرژی درمانی، طالع بینی، فال قهوه، احضار ارواح، پیش بینی سرنوشت و بیان ویژگی های شخصی بر اساس ماه تولد، چاکراهای ب*دن، انرژی های فراکیهانی! و اموری از این دست که در مواقع لزوم همه ادعای علمی بودن دارند و در مواقعی دیگر می گویند هنوز دانش بشری به این چیزها دست پیدا نکرده است. در دیاگرام زیر بعضی از ویژگی های آنها را مرور می کنیم.
تن به محک تجربه نمی دهند
از عبارات مبهم شبه علمی استفاده می کنند که معنای مشخصی ندارد. مثلا وقتی می گویند انرژی امواج، معلوم نیست مقصودشان آیا همان انرژی حاصل از امواج الکترومغناطیسی است که همه اشیا بسته به دمای شان در طول موج های مختلف از خود ساطع می کنند یا نوع دیگری از انرژی است؟!
از مراجع مشکوک و نامعلوم استفاده می کنند، مثلا می گویند دانشمندان ژاپنی اثبات کرده اند که ... این روش ارجاع یکی از مشخصه های بارز ذکر منبع در شبه علم است و معمولا در آخر هم معلوم می شود که چنین دانشمندانی اصلا وجود خارجی ندارند.
ارجاع دقیق علمی یعنی به شما نام فرد، دانشگاه، تیم تحقیقاتی یا نام ژورنالی را که نتایج پژوهش در آن منتشر شده است، ارائه دهد.
توطئه اندیشی، استفاده ناشیانه از کلمات ثقیل علمی مانند فیزیک کوانتوم، نسبیت، اشعه کیهانی و ... تکیه بر همهمه و شایعه به جای انتشار مدعاها و استدلالات متقن، تکیه بر تک نگاری تجربه های شخصی و طرح کردن قوانین تازه برای طبیعت از دیگر مشخصه هایی است که معمولا در عموم شبه علم ها یافت می شود.
