• خرید مجموعه داستان های درماندگان ژانر تراژدی و اجتماعی به قلم احمد آذربخش برای خرید کلیک کنید
  • دیو، دیو است؛ انسان، انسان. هاله‌های خاکستری از میان می‌روند؛ این‌جا یا فرشته‌ای و یا شیطان. رمان دیوهای بیگانه اثر آیناز تابش کلیک کنید
  • رمان ققنوس آتش به قلم مونا ژانر تخیلی، مافیایی/جنایی، اجتماعی، عاشقانه کلیک کنید

فارسی از پارسی تا فارسی

  • نویسنده موضوع SHAGHAYEGH
  • تاریخ شروع
  • پاسخ‌ها 16
  • بازدیدها 628
  • Tagged users هیچ

ساعت تک رمان

وضعیت
موضوع بسته شده است و نمی‌توان پاسخ جدیدی فرستاد.

SHAGHAYEGH

مترجم انجمن
مترجم انجمن
شاعر انجمن
مدرس زبان
دلنویس انجمن
عضو تیم مجله
کاربر ویژه تک رمان
تاریخ ثبت‌نام
2020-07-20
نوشته‌ها
1,384
لایک‌ها
4,360
امتیازها
93
کیف پول من
20,070
Points
1
فارسی یا پارسی یکی از زبان‌های هندواروپایی در شاخهٔ زبان‌های ایرانی جنوب غربی است که در کشورهای ایران، افغانستان،[۱] تاجیکستان[۲] و ازبکستان[۳] به آن سخن می‌گویند. فارسی زبان رسمی کشورهای ایران و تاجیکستان و افغانستان است. زبان رسمی کشور هندوستان نیز تا پیش از ورود استعمار بریتانیا، فارسی بود.[۴]

زبان فارسی
Farsi.svg
واژه فارسی به خط نستعلیق
تبارDefault
  • زبان‌های هندوایرانی
    • زبان‌های ایرانی
      • زبان‌های ایرانی غربی
        • زبان‌های ایرانی جنوب غربی
          • زبان فارسی
تنظیم‌شده توسطفرهنگستان زبان و ادب فارسی
ایزو ۶۳۹-۱fa
ایزو ۶۳۹-۲per‏ (B)
fas‏ (T)
ایزو ۶۳۹-۳Either:
fas – فارسی
prs – فارسی افغانستان
tgk – فارسی تاجیکی
aiq – اویماق
bhh – بخارایی
deh – دهواری
drw – دروازی
haz – هزارگی
jpr – جیدی
phv – پهلوانی
{{{mapalt}}}
نقشه سرزمین‌های فارسی‌زبان
راهنما
زبان رسمی
بیش از ۱٬۰۰۰٬۰۰۰ نفر سخنور
بین ۴۰۰٬۰۰۰–۱٬۰۰۰٬۰۰۰ نفر سخنور
بین ۱۰۰٬۰۰۰–۴۰۰٬۰۰۰ نفر سخنور
بین ۲۵٬۰۰۰–۱۰۰٬۰۰۰ نفر سخنور
کمتر از ۲۵٬۰۰۰ نفر سخنور/ بدون سخنور
 
انجمن رمان نویسی دانلود رمان

SHAGHAYEGH

مترجم انجمن
مترجم انجمن
شاعر انجمن
مدرس زبان
دلنویس انجمن
عضو تیم مجله
کاربر ویژه تک رمان
تاریخ ثبت‌نام
2020-07-20
نوشته‌ها
1,384
لایک‌ها
4,360
امتیازها
93
کیف پول من
20,070
Points
1
زبان فارسی را پارسی نیز می‌گویند. زبان فارسی در افغانستان به‌طور رسمی دری و در تاجیکستان تاجیکی خوانده شده‌است.[۵]

در سال ۱۸۷۲ در نشست ادیبان و زبان‌شناسان اروپایی در برلین، زبان‌های یونانی، فارسی، لاتین و سانسکریت به عنوان زبان‌های کلاسیک جهان برگزیده شدند. بر پایهٔ تعریف، زبانی کلاسیک به‌شمار می‌آید که یکم، باستانی باشد، دوم، ادبیات پرباری داشته باشد و سوم در واپسین هزاره زندگانی خود دگرگونی‌های اندکی کرده باشد.[۶][SUP][نیازمند منبع][/SUP]

فارسی از دیدگاه شمار و گوناگونی ضرب‌المثل‌ها در میان سه زبان نخست جهان است.[۷] با آمدن واژگان از زبان عربی (و زبان‌های دیگری مانند یونانی، آرامی، ترکی و غیره) به زبان فارسی، این زبان از نظر شمار واژه‌ها یکی از غنی‌ترین و پرمایه‌ترین زبان‌ها شده‌است. در کمتر زبانی فرهنگ واژگانی چون دهخدا (در ۱۸ جلد) یا فرهنگ سخن (در ۸ جلد) دیده می‌شود.[۸]

زبان فارسی از زبان کهن تر فارسی میانه (یا پهلوی) و آن نیز خود از فارسی باستان سرچشمه گرفته‌است. این دو زبان کهن تر برخاسته از ناحیهٔ و مرزبوم تاریخی و باستانی پارس در نزدیک استان امروزی فارس در جنوب ایران هستند. فارسی میانه به‌عنوان گویش رسمی در زمان ساسانیان در دیگر سرزمین‌های ایرانی گسترش بسیاری یافت به گونه‌ای که در خراسان بزرگ جایگزین زبان‌های پا*ر*تی و بلخی شد و بخش‌های بزرگی از خوارزمی‌زبانان و سغدی‌زبانان نیز فارسی‌زبان شدند.[۹] گویشی از فارسی میانه که با گذشت زمان و دیرتر فارسی دری نام گرفت پس از اسلام به عنوان گویش استاندارد نوشتاری در خراسان پا گرفت و این بار با گسترش به سوی غرب به ناحیه و مرزبوم پارس و دیگر نقاط و بوم‌های ایران بازگشت.

بر پایهٔ نتایج و برآیندهای سرشماری سال ۱۳۷۵ دربارهٔ ترکیب و چیدمان قومی و تباری مردم ایران، جمعیت و آمار پارسی‌زبان‌ها نزدیک ۷۳ تا ۷۵ درصد و آمار ایران است. این آمار نشان می‌دهد که ۸۲ تا ۸۳ درصد مردم «فارسی» سخن می‌گویند و ۸۶ درصد از آن‌ها تنها فارسی را می‌دانند.[۱۰]

فارسی، زبان نخست ۲۰ میلیون تَن در افغانستان، ۵ میلیون تَن در تاجیکستان،[۱۱] و در ازبکستان حدود ۷ میلیون تَن است.[۱۲][۱۳] زبان فارسی گویشورانی نیز در هند و پاکستان دارد (نگاه: زبان فارسی در شبه‌قاره هندوستان). با توجه و رویکرد به رسمی بودن زبان فارسی در ایران، افغانستان و تاجیکستان و چیرگی گویشوران دیگر زبان‌ها بدان به عنوان زبان دوم روی هم‌رفته می‌توان شمار فارسی‌گویان جهان را نزدیک ۱۱۰ میلیون تن برآورد کرد.[۱۴] زبان فارسی نهمین زبان پرکاربرد در محتوا و درونمایه وب و بالاتر از عربی و ترکی و سایر زبان‌های خاورمیانه است.[۱۵] همچنین ویکی‌پدیای فارسی از نظر تعداد مقالات در میان بقیه پروژه‌های بنیاد ویکی‌مدیا رتبه هجدهم را دارد.[۱۶]
 
انجمن رمان نویسی دانلود رمان

SHAGHAYEGH

مترجم انجمن
مترجم انجمن
شاعر انجمن
مدرس زبان
دلنویس انجمن
عضو تیم مجله
کاربر ویژه تک رمان
تاریخ ثبت‌نام
2020-07-20
نوشته‌ها
1,384
لایک‌ها
4,360
امتیازها
93
کیف پول من
20,070
Points
1
پیشینهٔ نام

نمودار ر*اب*طهٔ زبان فارسی و زبان‌های هندواروپایی[۱۷]
زبان پارسی نو، در درازای تاریخ و در پهنه‌های گوناگون جغرافیایی، نام‌های گوناگونی داشته و دارد. این زبان به‌صورت رسمی در ایران به نام «پارسی» و «فارسی»، در افغانستان به نام‌های پارسی و دری، در تاجیکستان به نام تاجیکی، و در ازبکستان به نام «فارسی» مشهور است، اگرچه مردم فارسی‌زبان افغانستان همچنان زبان خود را «پارسی» می‌نامند.[۱۸] زبان فارسی در بحرین نیز نام «عجمی» دارد. در ترکیهٔ عثمانی، که زبان پارسی جایگاه ادبی داشت، نام «پارسی» برای آن به‌کار می‌رفت. در هند نیز به این زبان، «فارسی» می‌گویند. در کشور ایران نیز نام این زبان در سراسر کشور «فارسی» است.[۱۹]

فارسی‌زبانان، در گذشته، واژه‌های «دری» و «پارسی» را نیز برای این زبان به‌کار می‌بردند. واژهٔ «فارسی» در حقیقت معرّبِ «پارسی» است. برخی زبان‌شناسان، یکی از موارد دگرگونی «پ» آریایی را تبدیل آن به «ف» می‌دانند.[۲۰] در دبیرهٔ پهلوی برای واج‌های «پ» و «ف» یک حرف به‌کار می‌رفته و برخی از «پ» های پهلوی «ف» خوانده می‌شده‌اند.

این زبان همچنین با عنوان «Persian» در جهان شناخته شده‌است. در زبان عربی کلاسیک، به‌ویژه در سده‌های نخستِ دورهٔ اسلامی، به زبان پارسی «لسان العجم» (زبان عجم)، و به مردمان ایرانی «عجمی» و گاهی نیز «عجمو» می‌گفتند. برای نمونه در تفسیر الضحاک آمده‌است منظور قرآن از «عجمی»، سلمان فارسی است. [۷]
 
انجمن رمان نویسی دانلود رمان

SHAGHAYEGH

مترجم انجمن
مترجم انجمن
شاعر انجمن
مدرس زبان
دلنویس انجمن
عضو تیم مجله
کاربر ویژه تک رمان
تاریخ ثبت‌نام
2020-07-20
نوشته‌ها
1,384
لایک‌ها
4,360
امتیازها
93
کیف پول من
20,070
Points
1
جایگاه زبان فارسی

نقشه جهان فارسی‌زبان
توضیحات:
فارسی زبان رسمی و نخست کشور
فارسی زبان دوم و غیررسمی کشور
جوامع بزرگ فارسی‌زبان
زبان پارسی با این‌که یکی از ارکان اصلی هویت ایرانی است و به‌عنوان زبان ملی و رسمی ایران شناخته شده‌است، ولی هویتی بسیار فراتر از فلات ایران دارد.[۲۱][۲۲] و به همین دلیل عصر ارتباطات و دهکده جهانی آن را آسیب‌پذیر نمی‌کند.[۲۳] فارسی از حدود سال ۱۰۰۰ میلادی تا ۱۸۰۰، زبان میانجی بخش بزرگی از غرب و جنوب آسیا بود.[۲۴] به عنوان نمونه پیش از استعمار هند به وسیلهٔ انگلیس، در زمان حکومت گورکانیان در هند، که ادامه دهنده پادشاهی تیموریان در هند بودند، فارسی، زبان رسمی این پادشاهی گسترده بود.[۲۵] یا نقل می‌کنند زمانی که شاه اسماعیل صفوی در ابتدای یکی از جنگ‌های خود قطعه شعری به زبان ترکی آذربایجانی برای پادشاه عثمانی فرستاد، پادشاه عثمانی شعری فارسی را در پاسخ او، برای شاه اسماعیل پس فرستاد.[۲۶] زبان فارسی جدا از اینکه زبان اصلی یا زبان دوم مردم سرزمین ایران با قومیت‌های گوناگون بوده‌است، نفوذ بسیاری در کشورهای همسایه خود همچون هند و عثمانی داشته‌است؛ و در دوره پادشاهی گورکانیان زبان فارسی در هندوستان زبان رسمی اداری و نظامی بوده‌است و در کنار نفوذ زبان فارسی، نفوذ فرهنگ ایرانی هم در فرهنگ‌های دیگر دیده می‌شود و برای نمونه در پادشاهی گورکانیان در کنار دین اسلام، فرهنگ ایرانی جزو سرلوحه‌های فرهنگی‌شان بوده‌است.[۲۷][۲۸]

گرچه فارسی اکنون زبان رسمی پاکستان نیست، پیش از استعمار انگلیس و در زمان امپراتوری گورکانی (به فرمان اکبرشاه)، زبان رسمی و فرهنگی شبه‌قاره هند بوده‌است. زبان رسمی کنونی پاکستان (اردو)، که «اسلامی‌شدهٔ» زبان هندی است، بسیار تحت تأثیر فارسی بوده‌است و واژه‌های فارسی بسیاری دارد. به‌طوری‌که همهٔ واژگان سرود ملی پاکستان به جز یک حرف اضافه از واژه‌های مشترک با زبان فارسی تشکیل شده‌است.[۲۹] حتی برخی واژگان در زبان اردو، فارسی مانده‌اند در حالی که در فارسی ایران، عربی آن‌ها استفاده می‌شود.

زبان فارسی پس از عربی، زبان دوم اسلام است و امروزه هم گروندگان به اسلام در چین و دیگر نقاط آسیا فارسی را به‌عنوان زبان دوم متون اسلامی پس از عربی می‌آموزند.[۳۰] با این‌حال ریچارد نلسون فرای، استاد بازنشسته دانشگاه هاروارد باور دارد که «... عرب‌ها دیگر نقش ایران و زبان فارسی را در شکل‌گیری فرهنگ اسلامی درک نمی‌کنند. شاید آنان آرزو دارند که گذشته را فراموش کنند، ولی با این کار آن‌ها ریشه‌های معنوی، اخلاقی و فرهنگی خودشان را پاک می‌کنند.»[۳۱][۳۲]

در سال ۱۸۷۲ در نشست ادیبان و زبان‌شناسان اروپایی در برلین، زبان‌های یونانی، فارسی، لاتین و سانسکریت به عنوان زبان‌های کلاسیک جهان برگزیده شدند. بر پایهٔ تعریف، زبانی کلاسیک به‌شمار می‌آید که یکم، باستانی باشد، دوم، ادبیات غنی داشته باشد و سوم در آخرین هزارهٔ عمر خود تغییرات اندکی کرده باشد.[۶]

هاینتس وندت (Heinz Wendt) دانشمند آلمانی در کتاب خود با نام زبان‌ها (sprachen) که در آن ساختمان یکایک زبان‌های جهان را بازگو کرده‌است دربارهٔ زبان فارسی می‌گوید: «زبان فارسی با برخورداری از دستگاه آوایی متقارن و موزون دارای مزایای یک ساختمان ساده و کارآمد است که بی‌نظمی و پیچیدگی‌های هر زبان را که از دوران پیشین بر جای می‌ماند به سود کاربرد عملی آن کنار گذاشته‌است. یک مزیت دیگر این زبان ترتیب تحلیلی و دوسا است که دارای تکاملی کم‌نظیر می‌باشد. این زبان می‌تواند بعنوان نمونه‌ای برای یک زبان بین‌المللی (جهانی) بکار رود.»[۳۳]هارولد والتر بیلی خاورشناس و ایرانشناس نامدار بریتانیایی و رئیس انجمن واژه‌شناسی انگلستان پیرامون اثر ریشه ای و گسترده زبان‌های ایرانی و پارسی باستان در زبان‌های امروز اروپا و زبان انگلیسی در کتاب میراث ایران و رساله زبان فارسی بیان نموده: «امروزه اگر یک دانشجوی انگلیسی بخواهد زبان مادری خود را بشناسد باید اطلاعاتی از کتیبه‌های پارسی باستان بدست آورد.»[۳۴]

از زبان فارسی واژه‌های زیادی در دیگر زبان‌ها به وام گرفته شده‌است. شمار وام‌واژه‌های فارسی در زبان انگلیسی ۸۱۱ واژه‌است.[۳۵] فارسی از نظر شمار و تنوع ضرب‌المثل‌ها در میان سه زبان اول جهان است.[۷] دامنهٔ واژگان و تنوع واژه‌ها در فارسی هم‌چنین بسیار بزرگ و پرمایه‌است و یکی از غنی‌ترین زبان‌های جهان از نظر واژه‌ها و دایرهٔ لغات به‌شمار می‌آید. در کمتر زبانی فرهنگ واژگانی چون دهخدا (در ۱۸ جلد) یا فرهنگ معین (در ۶ جلد) دیده می‌شود.[۸]

امروزه به‌جز صدها کانال رادیویی و تلویزیونی داخلی کشورهای فارسی‌زبان، بسیاری از رسانه‌های بزرگ جهان هم‌چون بی‌بی‌سی، صدای آمریکا، یورونیوز، صدای آلمان (دویچه‌وله)، رادیو فرانسه، نشنال جیوگرفیک، صدای روسیه، رادیو اسرائیل و رادیو بین‌المللی چین،[۳۶] العربیه و غیره به زبان فارسی برنامه دارند.[۳۷] و ده‌ها کانال ماهواره‌ای و اینترنتی به پخش برنامه به زبان فارسی مشغولند، و فارسی از زبان‌های قابل انتخاب در گوگل، جی‌میل و بسیاری از دیگر ابزارهای ارتباطی است. فارسی هم‌چنین جزو چند زبانی است که در بسیاری از دانشگاه‌های اصلی جهان به‌عنوان رشتهٔ تحصیلی در مقطع کارشناسی و بالاتر ارائه می‌شود و بسیاری از دانشگاه‌ها نشریاتی به فارسی یا دربارهٔ زبان فارسی دارند.

پایگاه بین‌المللی اسکوپوس با نگاهی جامع و تحلیلی به وضعیت زبان فارسی از سال ۱۹۹۷ تا انتهای سال ۲۰۱۷ مشخص نمود که انتشار مدارک علمی به زبان فارسی طی دو دهه یادشده بیش از ۴۰ برابر و رتبهٔ جهانی زبان فارسی نیز با ۱۵ پله ارتقاء، از رتبهٔ سی‌ام به پانزدهم رسیده‌است.[۳۸]
 
انجمن رمان نویسی دانلود رمان

SHAGHAYEGH

مترجم انجمن
مترجم انجمن
شاعر انجمن
مدرس زبان
دلنویس انجمن
عضو تیم مجله
کاربر ویژه تک رمان
تاریخ ثبت‌نام
2020-07-20
نوشته‌ها
1,384
لایک‌ها
4,360
امتیازها
93
کیف پول من
20,070
Points
1
پیشینهٔ زبان فارسی
نوشتار اصلی: تاریخ زبان فارسی
زبان فارسی از شاخهٔ هندواروپایی زیرشاخهٔ هندوایرانی و دستهٔ زبان‌های ایرانی است. پیشینهٔ کهن زبان فارسی به ایران باستان بازمی‌گردد. روند تاریخی زبان فارسی را به سه دوره باستان، میانی و نو بخش می‌کنند. زبان فارسی امروزی ریشه در فارسی میانه دارد و فارسی میانه ریشه در فارسی باستان.[۳۹][۴۰][۴۱][۴۲] و فارسی تنها زبان ایرانی است که هر سه دوره تاریخی آن ثبت شده و از آن‌ها نوشتارهایی به‌جا مانده‌است.


خط پهلوی که پارسی میانه با آن نوشته می‌شد. صفحه نخست از کتاب یادگار بزرگمهر.

واژه ایرانشهر، نام رایج برای ایران در زمان ساسانیان، به خط پهلوی کتابی.
زبان فارسی به عنوان یکی از گویش‌های قوم و تیره پارس که به جنوب غربی فلات ایران کوچیده بود آغاز شد و با چیره شدن خاندان هخامنش که از این تیره بودند بر سرزمین‌های گسترده‌ای در فلات ایران و پیرامون، فارسی نیز (در شکل آن‌زمان خود یعنی پارسی باستان) زبان چیره و زبان اداری این منطقه پهناور شد. پارسی باستان مانند تمامی زبان‌های هندواروپایی آغازین زبانی بود با دستور زبان پیچیده، و دارای حالت‌های صرفی گوناگون. بسیاری از مردم غیرایرانی‌زبان منطقه وسیع شاهنشاهی هخامنشی نیز به آموختن فارسی روی آوردند و از این تماس‌ها و گسترش‌ها به عنوان یکی از دلایل روند ساده‌تر شدن دستور زبان پیچیده پارسی باستان یاد می‌کنند.[۳۰]

در اواخر دوره هخامنشی پارسی باستان با ساده‌سازی‌های پیوسته به شکل اولیه‌ای از پارسی میانه تبدیل شده‌بود. پارسی در زمان شاهنشاهی اشکانیان تأثیرات گوناگونی از زبان پا*ر*تی گرفت ولی با چیرگی ساسانیان خود تبدیل به زبان برتر و زبان رسمی و اداری ایران شد و در منطقه وسیعی گسترش یافت. فارسی میانه در مناطقی چون آسیای میانه رفته‌رفته زبان رایج بازرگانان و بعداً زبان دیگر قشرها مردم شد.[۳۰]

در سدهٔ سوم پس از میلاد نوشته‌های نخستین پادشاهان ساسانی به سه زبان ضبط شده‌اند: پا*ر*تی، فارسی میانه و یونانی. پا*ر*تی زبان فرمانروایان اشکانی بود که قلمرو حکومت خود را به‌تدریج از شمال خراسان بر همه ایران گسترش دادند. فارسی میانه زبان فرمانروایان ایرانی ساسانی بود که از ایالت فارس برخاستند، بر پادشاه اشکانی چیره شدند و بر جای او در تیسفون نشستند. در این دوران پا*ر*تی در شمال و فارسی میانه در جنوب ایران زبان گفتاری بود.[۴۳]

در چهار سدهٔ فرمانروایی ساسانیان دگرگونی‌های اساسی در وضع زبان در ایران پدید آمد. پا*ر*تی دیگر به‌عنوان زبان رسمی برجای نماند و از سدهٔ چهارم به بعد همهٔ کتیبه‌ها به زبان فارسی نوشته شدند.[۴۳]

آرتور کریستنسن، ایران‌شناس نامدار دانمارکی، باور دارد که رواج زبان فارسی در مناطق شمال خاوری فلات ایران ناشی از ایجاد مراکز نظامی در خراسان، به منظور دفاع از قلمرو شاهنشاهی در برابر هجوم ساکنان آسیای میانه بود.[۴۳]

با تسخیر سرزمین باختر (بلخ) به دست ساسانیان در سال ۵۵۸ میلادی، فارسی در بلخ به عنوان زبان رسمی جانشین زبان بلخی شد و به علت اینکه دستور زبان فارسی به مراتب از بلخی ساده‌تر بود مردم این ناحیه به آسانی فارسی را پذیرفتند و این آغازی شد بر گسترش فارسی در آسیای میانه.[۳۰]

در نیمه شمالی ایران و به‌ویژه خراسان، زبان فارسی از زبان پا*ر*تی تأثیر زیادی گرفت و باعث شد تا در این ناحیه گویش تازه‌ای از فارسی (گویش شمالی آن زمان) به‌وجود بیاید که با گویش جنوبی (در پارس و خوزستان و…) تفاوت‌هایی پیدا کرد؛ با انتقال مقر شاهنشاهی ساسانیان به تیسفون و مناطق شمالی، گویش شمالی که در تیسفون رواج بیشتری یافته بود برای تمایز با گویش اصلی منطقه فارس یعنی همان گویش جنوبی، به عنوان فارسی دری (پارسی درباری) نامیده‌شد.[۳۰][۴۳]

بنابر این، در این زمان به گویش دست‌نخورده‌تر استان فارس، پارسی، و به گویش شمالی‌تر که عناصر زیادی از پا*ر*تی را در خود جذب کرده‌بود پارسی دری گفته شد. برای نمونه در حالی که در فارسی (جنوبی) واژه «گَپ» رایج بود در گویش شمالی برای همین معنی واژهٔ «بزرگ» به‌کار رفت.[۳۰]

در سده هفتم میلادی زبان فارسی‌زبان گفتاری نیمه جنوبی ایران، از خوزستان تا سیستان بود. در نیمه شمالی ایران فارسی‌زبان شهرها و زبان رسمی بود ولی پا*ر*تی هنوز در روستاها زبان گفتاری ساکنان بود. در بلخ نیز فارسی‌زبان رسمی نوشتاری و در حال گسترش به عنوان زبان گفتاری در جامعه بود. فارسی در این دوره در سغد و خوارزم تبدیل به زبان میانجی و بازرگانی شده‌بود.[۳۰]

بر اثر این روندها، زبان پا*ر*تی در همان دوره پیش از اسلام از خراسان بزرگ رخت بربست و جای خود را به فارسی (میانه) داد و عرب‌ها پس از حمله به ایران زبان فارسی دری را به عنوان زبان تماس با مردم محل برگزیدند و سربازان حملات اسلامی به شرق همین زبان فارسی دری را با خود در مناطق دوردست‌تری در آسیای میانه گسترش دادند.[۳۰]
 
انجمن رمان نویسی دانلود رمان

SHAGHAYEGH

مترجم انجمن
مترجم انجمن
شاعر انجمن
مدرس زبان
دلنویس انجمن
عضو تیم مجله
کاربر ویژه تک رمان
تاریخ ثبت‌نام
2020-07-20
نوشته‌ها
1,384
لایک‌ها
4,360
امتیازها
93
کیف پول من
20,070
Points
1
زبان فارسی در دوران باستان
فارسی باستان گونهٔ باستانیِ زبان فارسی بوده که دودمان هخامنشی بدان سخن می‌گفتند. نخستین یافته‌های نوشتاری از این زبان، سنگ‌نبشتهٔ بیستون است که پیشینهٔ آن به سدهٔ ششم پیش از میلاد برمی‌گردد.[۴۴] دبیرهٔ فارسی باستان، میخی بوده‌است که به نظر می‌رسد در زمان هخامنشی دبیرهٔ رایج در میان هیچ گروهی از مردم نبوده‌است و تنها دبیره‌ای ادبی برای نوشتن سنگ‌نوشته‌ها بوده‌است.[۴۵] درهمین زمان، لهجه‌های دیگرِ ایرانی باستان نیز وجود داشته که پابه‌پای چهار زبان مهم دوران باستان، مراحل تکاملی را می‌پیموده‌است، مانند زبان‌های بلخی، سُغدی، پا*ر*تی (فارسی میانهٔ اشکانی) و خوارزمی.

ایرانی باستان، که از آغاز تا فروپاشی شاهنشاهی هخامنشی، تقریباً از سدهٔ بیستم تا حدود سدهٔ چهارم و سوم پیش از میلاد را دربرمی‌گیرد، از زبان‌های ایرانی باستان چهار گویش آن شناخته شده‌است: مادی، سَکایی، اوستایی و فارسی باستان. از دو زبانِ مادی و سکایی، که یکی در غرب ایران و منطقهٔ فرمانروایی ماد و دیگری در شمال، از مرزهای چین تا دریای سیاه، ازجمله بین اقوام پارت و ساکنان سُغد، رایج بوده، تنها واژه‌ها و عبارت‌هایی در نوشته‌های دیگران برجای مانده‌است. اما از زبان‌های اوِستایی و فارسی باستان مدارک بسیار در دست است. زرتشت کتاب خود را به زبان اوِستایی نوشته‌است.

خط باستان، خط میخی بوده‌است و به نظر می‌رسد در زمان هخامنشی، خطی رایج در بین هیچ گروهی از مردم نبوده‌است و تنها خطی ادبی برای نوشتن سنگ‌نوشته‌ها بوده‌است که برای نگاشتن این سنگ‌نوشته‌ها استفاده می‌شده‌است.[۴۵] زبان فارسی باستان ازنظر دستوری پیچیده‌تر از نسل‌های بعدیِ «فارسی» بوده‌است.[۴۶][۴۷]

نمونه‌ای از خط فارسی باستان: نام پَیشیاوادا، شهرکی که «محل بایگانی‌ها و متون مقدس» هخامنشی بود، به زبان فارسی باستان (حروف از چپ به راست خوانده می‌شود):

? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?
 
انجمن رمان نویسی دانلود رمان

SHAGHAYEGH

مترجم انجمن
مترجم انجمن
شاعر انجمن
مدرس زبان
دلنویس انجمن
عضو تیم مجله
کاربر ویژه تک رمان
تاریخ ثبت‌نام
2020-07-20
نوشته‌ها
1,384
لایک‌ها
4,360
امتیازها
93
کیف پول من
20,070
Points
1
زبان فارسی در دوره میانه

واژه پاپک (شکل پارسی میانه بابک) به خط پهلوی.
در رده‌بندی زبان‌شناسی، به زبانی که از سده سوم پیش از میلاد تا سده هفتم پس از میلاد در ایران‌زمین، کاربرد داشته‌است، میانه می‌گویند. زبان فارسی به گویش مرکزی میانه که در دوران اشکانیان و ساسانیان رواج داشت، گفته می‌شود. دستور زبان فارسی در دوره میانه ساده‌تر از باستان ولی پیچیده‌تر از زبان فارسی رایج در دورهٔ اسلامی بوده‌است.[۴۸][۴۹]
واژهٔ پهلوی به معنی منتسب به پهلو است که خود صورتی از واژهٔ پارت است، و به عبارتی زبان پارتیان بوده. زبان پهلوی یا پارسی میانه (فارسی دری) شکلی از زبان فارسی است که واسطهٔ مستقیم میان پارسی باستان و فارسی امروزی است،[۵۰] که بعدها فارسی نو که فارسی امروزی است از این زبان به وجود آمده. در سده‌های نخستین دوران اسلامی اصطلاح «فارسی» را برای «فارسی نو» که از «فارسی میانه» دگرگون شده بود به کار می‌بردند، در نتیجه اطلاق آن به فارسی میانه یعنی فارسی متداول زمان ساسانی موجب ابهام می‌شد. از این رو این زبان را در تقابل با فارسی نو «پهلوی» نامیدند.[۵۱]

زبان فارسی امروز و پارسی میانه چه از دید واژگانی و چه از دید دستوری همانندی زیادی دارند. در واقع تحولی که از فارسی باستان تا فارسی میانه اتفاق افتاده‌است بسیار بزرگتر از تحولی‌است که از فارسی میانه تا فارسی نو رخ داده‌است.
 
انجمن رمان نویسی دانلود رمان

SHAGHAYEGH

مترجم انجمن
مترجم انجمن
شاعر انجمن
مدرس زبان
دلنویس انجمن
عضو تیم مجله
کاربر ویژه تک رمان
تاریخ ثبت‌نام
2020-07-20
نوشته‌ها
1,384
لایک‌ها
4,360
امتیازها
93
کیف پول من
20,070
Points
1
فارسی نو
پس از پیروزی اعراب در ایران، فارسی گفتاری همچنان به سوی خاور پیش رفت و به وسیلهٔ سپاهیان و بازرگانان به فرارود و افغانستان کنونی رسید. برای فاتحان عرب، فارسی، بسیار بیشتر از عربی، زبان تبلیغ و نشر اسلام در میان مردم این نواحی بود. از همین‌رو سرانجام فارسی جانشین زبان‌های محلّی از جمله سغدی و دیگر گویش‌ها شد؛ و در همین مناطق، در مرزهای خاوری ایران، بود که فارسی‌زبان ادبی این جوامع گردید.[۴۳]

فارسی میانهٔ ادبی زمان ساسانیان در این زمان هنوز کاملاً از میان نرفته بود و زرتشتیان به آن سخن می‌گفتند و می‌نوشتند ولی تقریباً در همین اوان زبان تازهٔ ادبی دیگری، بر پایهٔ گویشی از فارسی دری در خاور ایران جان گرفت که همان زبان امروزی فارسی نوشتاری است.[۴۳]

استفاده از خط عربی برای نوشتن فارسی در خراسان آغاز شد و علت آن این بود که در فارس و نواحی غربی ایران هنوز گروه‌های بزرگی از زرتشتیان و موبدانشان زندگی می‌کردند که به پارسی میانه (پهلوی) می‌نوشتند و خط پهلوی هنوز رقیبی برای خط و نگارش‌های جدید به‌شمار می‌آمد و از ساخت روش‌های جدید نگارشی برای فارسی جلوگیری می‌کرد.[۳۰]

بنابراین، فارسی گویش محلی جنوبی‌ترین ناحیه ایران بود که به‌عنوان یک زبان گفتاری به تدریج از جنوب به شمال و خاور ایران گسترش یافت و آنگاه در منتهی‌الیه شمال خاوری ایران به زبان ادبی آن ناحیه تبدیل گردید و از آن‌جا به باختر و جنوب ایران رفت و سرانجام در بخشی بزرگ از آسیا ریشه دواند.[۴۳]

از آنجا که فارسی میانه (با خط پهلوی) مدتی به موازات فارسی نو به زندگی و پویایی خود در نوشتار ادامه داد، کسانی که به زبان ادبی نوین یعنی به فارسی امروزی می‌نوشتند، در آغاز تأکید می‌کردند که زبان آن‌ها نه زبان فارسی ادبی پیشین بلکه فارسی از نوع دیگری است که فارسی دری نام دارد و به حروف عربی نوشته می‌شود. از آن پس، هنگامی که پهلوی ادبی عملاً به فراموشی سپرده شد، مگر در میان زرتشتیان، به کار بردن صفت «دری» دیگر ضرورتی نداشت و از این‌رو زبان جدید تنها فارسی یا پارسی نامیده شد.[۴۳]

اندکی پس از نیمهٔ سدهٔ نهم میلادی، در سیستان نخستین ابیات شعر جدید فارسی سروده شد. اما در فرارود و خراسان، و در دوران سامانیان، بود که نخستین آثار ب*ر*جسته شعر فارسی به قلم شاعرانی چون شهید بلخی، رودکی، ابوشکور، دقیقی و فردوسی -که خود از سدهٔ دهم به بعد الهام‌بخش بسیاری از شاعران دیگر در جهان ایرانی و همچنین در هند، آسیای میانه و کشورهای ترک‌زبان در آسیای کوچک بود- نوشته شد.[۴۳]

در این میان، فردوسی با سرودن شاهنامه در سدهٔ چهارم تأثیر مهمی بر بازیافت بسیاری از واژه‌های گم‌شدهٔ زبان فارسی داشت و خود این تأثیر را در شاهنامه اعلام کرده‌است. اگر کوشش‌های خودجوش فردوسی نبود، هویت فارسی امروز بسیار بیش از این به خطر می‌افتاد.

روند فارسی‌زبان شدن شهرهای اصلی در آسیای میانه در اواخر دوران سامانیان کامل شد و در زمان سامانیان و سپس قراخانیان، فارسی به‌جای عربی به عنوان زبان رسمی نوشتاری رسمیت یافت.[۳۰]

گرچه زبانْ برای شکل‌دادن به یک ملت بهترین وسیله است، ولی تنها وسیله و عامل در فراینده شکل‌گیری آن نیست. گذشته از فولکلور، اسطوره و دین، به‌طور معمول هنرها و عوامل فرهنگی و اجتماعی دیگر نیز نقش بازی می‌کنند. ر*ق*ص و موسیقی در هند، نقاشی در چین، معماری و مجسمه‌سازی و باز موسیقی و نقاشی در اروپا نمونه‌های بارزی هستند که نشان می‌دهد هنرْ همراه با زبان و عوامل دیگر در ایجاد یک ملت و تکوین خصلت آن دستی دارد. در اسلام هنرهای ذکر شده جایز نیست لذا ایرانیان برای ایجاد و تکوین هویت ملی خود به تقریب از همهٔ این عوامل (به جز معماری) بی‌بهره بودند و از این جهت زبان فارسی بار سنگینی را به دوش می‌کشید و ملیّت ایرانیان جز زبان مأوایی نداشت.[۵۲]

در زمان گورکانیان هند زبان فارسی در این کشور گسترش پیدا کرد. اگر چه پیش از به قدرت رسیدن این خاندان در هند، دین اسلام توسط عرفای فارسی‌زبان در شبه قاره هند نفوذ کرده بود، ولی تأثیر ظهور این خاندان در هندوستان، گسترش و رونق زبان فارسی را به حدی رسانید که ادبیات فارسی نه تنها مایه حیات روحی مردم عام شد بلکه این زبان، زبان رسمی درباریان نیز گردید. این رویکرد باعث هجرت بسیاری از هنرمندان، نویسندگان و شاعران از ایران به هند شد.[۵۳]
 
انجمن رمان نویسی دانلود رمان

SHAGHAYEGH

مترجم انجمن
مترجم انجمن
شاعر انجمن
مدرس زبان
دلنویس انجمن
عضو تیم مجله
کاربر ویژه تک رمان
تاریخ ثبت‌نام
2020-07-20
نوشته‌ها
1,384
لایک‌ها
4,360
امتیازها
93
کیف پول من
20,070
Points
1
فارسی نو

مناطق فارسی‌زبان ازبکستان
عده‌ای بر این باورند که ادبیات فارسی از دورهٔ مشروطیت به بعد با ادبیات فارسی دورهٔ قاجار و صفویه و ماقبل آن متفاوت است و به‌ویژه با تأسیس فرهنگستان ایران (در سال ۱۳۱۳ ه‍.خ) و شروع نهضت ترجمه در ایران، یک دورهٔ نوین در زبان فارسی به‌وجود آمده‌است که گرایش عملی‌تری به برگشت و به پاکی و خالص‌سازی زبان فارسی از عبارات و اصطلاحات پیچیدهٔ عربی دارد.[۵۴]

در فرهنگستان نخست زبان فارسی برای حدود ۲ هزار واژۀ بیگانه معادل‌یابی انجام شد.[۵۵] فرهنگستان دوم که در سال ۱۳۴۷ تأسیس شد، تا ۱۳۵۱ خورشیدی در مجموع ۶ هزار و ۶۶۵ واژۀ جدید در برابر واژه‌های بیگانه پیشنهاد کرد.[۵۵] فرهنگستان سوم در سال ۱۳۶۸ تأسیس شد که فعالیت آن تاکنون ادامه داشته و تا مرداد ۱۳۹۸ برای ۴۵ هزار واژۀ بیگانه معادل‌یابی انجام داده و به تصویب رسانده است.[۵۵] همچنین غلامعلی حداد عادل در اردیبهشت ۱۳۹۸ تعداد واژگان معادل‌یابی‌شدۀ ‌مصوب فرهنگستان را بیش از ۶۰ هزار واژه اعلام کرد.[۵۶]

طی سده‌های اخیر، زبان فارسی در نیمهٔ شرقی قلمرو خود با تنگنا و دشواری روبه‌رو شد، ولی در نیمهٔ غربیِ قلمرو خود (کشور ایران) رو به شکوفایی نهاد.
انگلیس‌ها، با استعمار هند، برای زدودن فارسی از آن سرزمین و جایگزینی آن با زبان انگلیسی برنامه‌ریزی کرده و این برنامه‌ها را اجرا کردند. در پی تسخیر مناطق گسترده‌ای از سرزمین‌های فارسی‌زبان ازسوی روس‌ها در آسیای میانه نیز، سه کانون بزرگ زبان فارسی و تمدن ایرانی در منطقه، یعنی سمرقند، بخارا و مرو رو به زوال نهادند و تحت روند شدید فارسی‌زدایی و ایرانی‌زدایی روس‌ها قرار داده شدند.[۵۷] بااین‌حال، زبان فارسی هم‌چنان در تاجیکستان زبان اکثریت و زبان رسمی است و در ازبکستان، ساکنان شهرهای بخارا و سمرقند هم‌چنان فارسی‌زبانند و فارسی در درهٔ فَرغانه و مناطق شرقِ تاشکند رواج دارد.[۳۰]

در افغانستان نیز سیاست‌های شاهانِ پشتون‌تبار با گرایش فارسی‌زدایی باعث تنزل بلخ و هرات و کابل به‌عنوان مراکز تمدن فارسی در افغانستان در اواخر سدهٔ بیستم شد، اما فارسی هم‌چنان زبان میانجیِ اصلی در آن کشور است. این روندها در حالی بود که در ایران، زبان فارسی راه پیشرفت و توانمندی را پیمود و مرکز ثقل تولیدات فرهنگی، اعم از کتاب، ترجمه، فیلم و موسیقی به زبان فارسی بیشتر در ایران قرار گرفت.[۵۷]

در ایران زبان نخست بخش بزرگی از مردم فارسی است. فارسی‌زبان نخست ۲۰ میلیون تن در افغانستان، ۵ میلیون تن در تاجیکستان،[۱۱] و در ازبکستان حدود ۷ میلیون است.[۱۲][۱۳] زبان فارسی گویش‌ورانی نیز در هند و پاکستان دارد (نگاه: زبان فارسی در شبه‌قاره هندوستان). با توجه به رسمی بودن زبان فارسی در ایران، افغانستان و تاجیکستان و تسلط گویشوران سایر زبان‌ها بدان به عنوان زبان دوم روی هم‌رفته می‌توان شمار فارسی‌گویان جهان را حدود ۱۱۰ میلیون تن برآورد کرد.[SUP][نیازمند منبع][/SUP] زبان فارسی پنجمین زبان پرکاربرد در محتوای وب است.[۱۵]
 
انجمن رمان نویسی دانلود رمان

SHAGHAYEGH

مترجم انجمن
مترجم انجمن
شاعر انجمن
مدرس زبان
دلنویس انجمن
عضو تیم مجله
کاربر ویژه تک رمان
تاریخ ثبت‌نام
2020-07-20
نوشته‌ها
1,384
لایک‌ها
4,360
امتیازها
93
کیف پول من
20,070
Points
1
خط فارسی
خط فارسی کنونی، فارسی‌شدهٔ خط عربی است که چهار حرف «پ»، «ژ»، «گ» و «چ» را افزون بر آن دارد و خط عربی خود تغییریافته خط کوفی است. در پی تغییر خط در تاجیکستان، در این کشور زبان فارسی به خط تاجیکی (مبتنی‌بر خط سیریلیک) نوشته می‌شود.[۵۸] خط فارسی هم‌اکنون در دو کشور ایران و افغانستان کاملاً رواج دارد و تنها خط رسمی است. تاریخ آغاز نوشتن به این خط دقیق مشخص نیست با این وجود گاهی برخی پژوهشگران نظیر ریچارد فرای، رودکی سمرقندی را از ابداع‌گران خط نوین فارسی دانسته‌اند.[۵۹] خط امروزی فارسی در نظر برخی کارشناسان مانند محمدرضا باطنی و کوروش صفوی دارای معایبی است و ایشان آن را برای نوشتن فارسی مناسب نمی‌دانند. از مهم‌ترین ایرادهایی که به این خط گرفته‌اند می‌توان به عدم ثبت آواها (واکه‌های کوتاه) در نوشتار و امکان غلط‌خوانی، وجود حروف متفاوت با صدای یکسان (ز ذ ض ظ−غ ق گ−س ص ث−ط ت−ع ئـ)، دشواری آموزش و فراگیری خط فارسی به دلیل نبود آوانویسی و اشکال مختلف حروف در کلمات برحسب مکان آن‌ها، فراوانی نقطه‌ها و اعمال سلیقه در نوشتار را می‌توان ذکر نمود.[۶۰][۶۱] مسئله تغییر خط فارسی در آغاز دوره حکومت پهلوی اول مطرح شد و اگرچه کسانی مانند باطنی و صادق هدایت از این مسئله استقبال کرده‌بودند اما به‌هرحال این موضوع رخ نداد. همچنان نیز چنین علاقه‌هایی وجود دارد.[۶۲]

خطوط رایج در ایران باستان
ابراهیم پور داوود ایران‌شناس معاصر، اوستاشناس، در ارتباط با خطوط رایج در ایران باستان در کتاب خود فرهنگ ایران باستان در صفحه ۱۰۲ می‌نویسد:

خط‌هایی که از زمان کهن در ایران رواج داشته، از خط میخی و آرامی و پهلوی گرفته تا خط اوستائی (دین دبیره) هیچ‌یک بومی این دیار نبوده و همه از مرز و بوم بیگانه و از کشورهای همسایه به این سرزمین رسیده‌است خود واژهٔ دبیری که بمعنی نوشته و خط است از لغت‌های عاریتی زبانهای ایران باستان است که از زبان بابلی سامی بفرس هخامنشی درآمده و از آن زبان به پهلوی رسیده و از پهلوی در فارسی بیادگار مانده‌است. باید بیاد داشت پیش از آنکه ایرانیان در این سرزمین سر و سامانی گیرند و پادشاهی بزرگی بسر کار آورند، با دو دولت بزرگ و توانای همسایه از سوی مغرب در تماس بودند: یکی از آنها بابل بوده که نخستین پادشاهی آن (۱۹۲۶–۲۲۲۵ ق. م) در حدود بیست وسه سده پیش از میلاد بوجود آمده و دیگر پادشاهی آشور که در حدود سال هزار و هشتصد (۱۸۰۰) در شمال عراق کنونی به دوران رسیده.[۶۳]
فارسی به خط عبری
کهن‌ترین نوشتهٔ به‌دست‌آمده از زبان فارسی امروزی به خط عبری کتابت شده‌است. نمونه‌های بسیار کهن دیگری هم از نوشته‌های متعلق به یهودیان فارسی‌زبان به دست آمده‌است که دارای مختصات گویشی خاص خود است. در زیر، چند خط سندی که احتمالاً متعلق به قرن پنجم هجری است برای نمونه ذکر می‌شود، ابتدا صورت مکتوب آن با تغییر الفبا از عبری به فارسی، و سپس صورت استاندارد فارسی امروزی آن:[۶۴]

اگرت پُرسد کو از چی بی‌شناسی کو نبی‌ای بودعالم را ونبی پَ چی کار ابایست توپسوه دِه کو نبی بود عالم را چی عالمرا از نبی نی بزیرد…
به فارسی کلاسیک:

اگرت پرسد که از چه بشناسی که پیامبری بُوَد عالم را = [از کجا می‌دانی که پیامبر حقیقت دارد؟]و پیامبر به چه کار بایست = [و پیامبر به چه درد می‌خورد؟]تو پاسخ ده که پیامبر بُوَد عالم را = [تو پاسخ بده پیامبر به این دلیل به جهان آمد که]که از پیامبر نه گزیرست. [که ناگزیر پیامبر باید باشد]و دیگر موارد
 
انجمن رمان نویسی دانلود رمان
وضعیت
موضوع بسته شده است و نمی‌توان پاسخ جدیدی فرستاد.
بالا