| جیرفت هزاره پنجم تا سوم پیش از میلاد | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| جیرفت مركز حوزه فرهنگی جازموریان در جنوب شرقی ایران است.شرایط اقلیمی برای وجود زندگی در این منطقه بسیار مناسب است .سنگواره های حیوانی عظیم جثه در زه كلوت جازموریان،آثار پراكنده دوران پارینه سنگی هزاره پنج پ م و آثار دوران نوسنگی هزاره سوم پ م بیانگر این موضوع است. شكوفایی تمدن این محل در دوره آغاز شهر نشینی در هزاره سوم و دوم پ م است. در هزاره سوم پ م در متون اكدی سومر یاد شده است كه نارام سین هیاتی بازرگانی برای خرید چوب، مس وبافته و همچنین صنعتگر ماهر برای ساخت معبد به مكن كه در منطقه جازموریان قرار دارد فرستاده است. فرمانروای این منطقه به نام مانودانو در متون اكدی ذكر شده است كه احتمالا جیرفت مركز حكومتی او بوده است. دقیقا معلوم نبود این شهر در کجای ایران قرار دارد که آنقدر اعتبار دارد که به اکدیان ج*ن*س و صنعتگر صادر کند. اما با کشفیات دو دهه اخیر این احتمال که شهر مورد نظر جیرفت باشد بسیار قوت گرفت. به طور حتم تمدن هلیل رود آنقدر پیشرفته بوده که آوازه اش به سومر رسیده بود. یک دلیل دیگر اثبات غنای فرهنگی هلیل رود این است که آثار یافت شده جیرفت هم دوره سومر هستند ولی تحت نفوذ فرهنگی سومر، ایلام یا سرزمین های شرقی خود نبودند داستانی حماسی به نام انمرکار و فرمانروای آرت که بر لوحی چهارگوش در اوایل هزاره دوم پ م به نگارش درآمده و متن آن بالغ بر ۶۰۰ سطر به خط میخی و به زبان سومری است از این قرار است که انمرکار پادشاه اوروک در بین النهرین به منظور دستیابی به مقادیری از سنگ گرانبها نمایندهای از جانب خود به حضور فرمانروای پادشاهی آرت روانه میکند. آرت یک پادشاهی در ایران بود که آن را هفت رشته کوه از اوروک جدا می ساخت و راه یافتن به آن بسیار مشکل بود.آرت شهری خوشبخت بود و معادن فراوان فلز و سنگ داشت. سرزمین بین النهرین فاقد این معادن است. بنابراین انمرکار برای دستیابی به این اقلام به فکر آرت افتاده است. در پی این تصمیم انمرکار دست به دامان خواهر خویش اینن الهه نیرومند و حامی شهر اوروک شده و از وی میخواهد که مردم آرت را وادار کند به منظور تزئین معابد و نمازخانه های متعدد به ویژه معبد آبزو یعنی معبد دریا، برای او طلا و نقره و سنگ لاجورد و دیگر سنگهای گرانبها بیاورند.سرانجام در پایان داستان فرمانروای آرت با درخواست پادشاه اوروک موافقت میکند و مردم آرت به اوروک طلا و نقره و لاجورد میآورند و آنها را در صحن مقدس معبد اینن بر روی هم انباشته میکنند. نکته قابل تامل این است که چرا سومریان از مناطق نزدیک تر درخواست کمک نکرده اند. آنها در شرق خود ایلامیان در شمال شرق خود لولوبیان، در سرزمینهای شمالی بین النهرین تمدنهای دیگر و در آناتولی هیتی ها را داشتند.آیا همه این سرزمینها با آنها دشمن بودند یا اینکه صنعتگران هلیل رود از دانش و هنر بالاتری برخوردار بودند؟
|
