مپراتوری روم یکی از حکومتهای شکل گرفته در سرزمین روم بود. این امپراتوری یکی از بزرگترین امپراتوری‌های در زمان خود بوده و به همراه شاهنشاهی اشکانی ایران یکی از دو ابرقدرت بزرگ جهان باستان عصر خود و یکی از قدرتمندترین امپراتوران جهان محسوب می‌شد.
تا قبل از قرن دوم پیش از میلاد، رومیها در قالب جمهوری روم، بیشتر نواحی غرب اروپا، شرق نزدیک، و شمال آفریقا را تحت کنترل داشتند. از قرن سوم بعد از میلاد، رومیها شروع به تشکیل امپراتوری کردند و نوع حکومتشان تغییر نمود و حکومت جدید آیین نوین مسیحیت را رسمیت بخشید. در سالِ ۳۹۵ پس از میلاد امپراتوری روم دو پاره شد. دو پاره شدن امپراتوری روم موجب دو پاره شدن فرهنگ اروپایی و مسیحیتِ اروپایی شد. چنان‌که دولت روم شرقی نماینده فرهنگ یونانی و کلیسای ارتدکس بود و زبان یونانی در آن رواج داشت.
در قرن پنجم میلادی، مرزهای امپراتوری روم مورد تاخت و تاز بربرهایی که تشنه تصرف سرزمین‌های تازه بودند قرار گرفت. بربرهای گوت، واندال، بورگاندی که از نژاد ژرمنبودند و همچنین هون‌های آتیلا در این تاخت و تاز شرکت داشتند. رومیها در بعضی موارد با بربرها مصالحه می‌کردند. گاهی نیز با ایجاد تفرقه در بین قبایل، آن‌ها را تضعیف می‌کردند. در اواخر قرن پنجم میلادی، امپراتوری روم غربی فروپاشید، و بربرها حکومتهای پادشاهی جدیدی در اروپا بنا نهادند. در سال ۴۷۶ میلادی، آخرین امپراتور روم غربی توسط فرمانده سپاهان، ادواسر که یک بربر بود، از قدرت کنار زده شد. بدینسان، امپراتوری روم غربی، تحت سلطه بربرها قرار گرفت. اما اندیشه ایجاد مجدد امپراتوری در غرب هیچگاه فراموش نشد و این امر را می‌توان در امثال شارلمانی و ناپلئون مشاهده کرد.امپراتوری روم شرقی هم در سال ۱۴۵۳ به‌دست ترکانعثمانی برافتاد.
| امپراتوری روم Senatus PopulusQue Romanus | |||||
| |||||
| |||||
بیشترین وسعت امپراتوری روم در زمان تراژان | |||||
| پایتخت | رم کنستانتینوپول | ||||
| زبان(ها) | یونانی لاتین | ||||
| دین | دین چندگانه رومی مسیحیت | ||||
| دولت | امپراتوری | ||||
| امپراتور | آگوستوس (اولین) | ||||
| کنستانتین یازدهم (آخرین) | |||||
| قانونگذار | سنای روم | ||||
| تاریخچه | |||||
| - تأسیس | ۲۷ قبل از میلاد | ||||
| - انقراض | ۴۷۶روم غربی ۱۴۵۳روم شرقی | ||||
| مساحت | |||||
| - قبل از میلاد۲۵ | ۲۷۵۰۰۰۰کیلومترمربع(۱٬۰۶۱٬۷۸۱مایل‌مربع) | ||||
| - بعد از میلاد۱۱۷ | ۵۰۰۰۰۰۰کیلومترمربع(۱٬۹۳۰٬۵۱۱مایل‌مربع) | ||||
| - بعد از میلاد۳۹۰ | ۴۴۰۰۰۰۰کیلومترمربع(۱٬۶۹۸٬۸۴۹مایل‌مربع) | ||||
| جمعیت | |||||
| - حدود قبل از میلاد۲۵ | ۵۶۸۰۰۰۰۰ | ||||
| - حدود بعد از میلاد۱۱۷ | ۸۸۰۰۰۰۰۰ |
در قرن پنجم میلادی، مرزهای امپراتوری روم مورد تاخت و تاز بربرهایی که تشنه تصرف سرزمین‌های تازه بودند قرار گرفت. بربرهای گوت، واندال، بورگاندی که از نژاد ژرمنبودند و همچنین هون‌های آتیلا در این تاخت و تاز شرکت داشتند. رومیها در بعضی موارد با بربرها مصالحه می‌کردند. گاهی نیز با ایجاد تفرقه در بین قبایل، آن‌ها را تضعیف می‌کردند. در اواخر قرن پنجم میلادی، امپراتوری روم غربی فروپاشید، و بربرها حکومتهای پادشاهی جدیدی در اروپا بنا نهادند. در سال ۴۷۶ میلادی، آخرین امپراتور روم غربی توسط فرمانده سپاهان، ادواسر که یک بربر بود، از قدرت کنار زده شد. بدینسان، امپراتوری روم غربی، تحت سلطه بربرها قرار گرفت. اما اندیشه ایجاد مجدد امپراتوری در غرب هیچگاه فراموش نشد و این امر را می‌توان در امثال شارلمانی و ناپلئون مشاهده کرد.امپراتوری روم شرقی هم در سال ۱۴۵۳ به‌دست ترکانعثمانی برافتاد.
